گامهای ایران برای تولید ۱۰درصد برق از انرژی هستهای
نویسنده : حبیبه عرفانی
۲ مقام هسته ای کشور اواخر ژانویه ۲۰۱۵ در حاشیه کنفرانس بین المللی انرژی هسته ای آسیا در مالزی، از برنامه ایران برای تولید ۱۰ درصد برق مورد نیاز از انرژی هسته ای خبر دادند. مهندس «سعید فتوره چیان» معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران که به عنوان زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی ایران وظیفه توسعه و بهره برداری از نیروگاه های هسته ای را در کشور به عهده دارد، در این باره با اشاره به مطالعات انجام شده اعلام کرد: ایران باید تا سال ۲۰۳۰ حداقل ۱۰درصد برق مورد نیاز کشور را از انرژی هسته ای تولید کند. مهندس «ناصر راستخواه» رئیس نظام ایمنی هسته ای ایران نیز در این باره گفت: ایران در پی آن است که حدود ۱۰درصد از نیاز برق کشور را از طریق نیروگاه های هسته ای تأمین کند. فتوره چیان ابراز امیدواری کرد که تا ۹ سال دیگر 2 واحد راكتور جدید برق هسته ای هزار مگا واتی در سایت بوشهر ساخته شود و مجموع ظرفیت این ساختگاه به 3000 مگاوات برسد. وی گفت: بهره برداری از نیروگاه بوشهر در ۳ سال گذشته تجربه و سابقه خیلی خوبی بوده است. وی که به همراه رئیس نظام ایمنی هسته ای ایران مقاله ای در ششمین کنفرانس بین المللی انرژی هسته ای آسیا ارائه کرد، در ادامه تصریح کرد: در این مقاله آمده است که تولید برق در ایران در حال حاضر وابستگی زیادی به سوخت های فسیلی دارد و این وابستگی در شرایط فعلی و آینده ایران را با چالش مواجه می کند. وی تأکید کرد: منابع تولید برق ایران باید متنوع شود و انرژی هسته ای یکی از این منابع جایگزین است که ایران را از تک منبعی نجات می دهد.
سهم نیروگاه های هسته ای در برنامه تأمین انرژی کشور
فتوره چیان در تشریح جزئیات برنامه کلان ایران برای تولید 10 درصد برق مورد نیاز از انرژی هسته ای به خراسان گفت: پروژه ای با موضوع «تعیین سهم بهینه نیروگاه های هسته ای در برنامه کلان تأمین انرژی الكتریكی» ۴ سال پیش در این شركت انجام شد که بر اساس آن، سهم بهینه برق هسته ای در سبد انرژی کشور محاسبه شد. منظور از سهم بهینه هم از نظر اقتصادی و هم فنی است تا بتوان به هدف مورد نظر دست یافت. این منطقی نیست که بگوییم سبد انرژی كشور، ۱۰۰ درصد برق مصرفی را باید از یك نوع منبع تأمین کند، بلکه باید از ترکیبی از منابع و نیروگاه ها برای تولید برق استفاده کنیم به گونه ای که در مجموع هزینه های تولید و در نتیجه قیمت تمام شده برق به حداقل برسد.
در حال حاضر مدل های مختلفی برای برنامه ریزی انرژی در دنیا وجود دارد که کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه از آن ها استفاده می کنند. سال انجام مطالعه ای كه در شركت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران صورت گرفته، ۲۰۱۰ بود و افق زمانی آن سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته شد. مدلی که برای این منظور مورد استفاده قرار گرفت، عوامل فنی، اقتصادی و محیط زیستی را بررسی می کرد. اطلاعات مورد نیاز شامل وضعیت فعلی شبکه برق از نظر تأمین کننده ها، وضعیت کاندیداهای آینده از نظر سرمایه گذاری، نوع سوخت، قیمت انواع سوخت، راندمان نیروگاه ها، هزینه های ساخت، تعمیر و نگهداری، طول عمر بهره برداری و همچنین زمان ورود و دوره ساخت نیروگاه ها با هماهنگی و همكاری شرکت توانیر جمع آوری شد.
بر اساس فرضیات مختلف و بر مبنای قیمت سوخت های فسیلی در آینده و دوره های ساخت نیروگاه، ۳۶ سناریو بررسی و تدوین شد. البته پیش از آن باید برآورد می شد که در سال ۲۰۳۰ با توجه به رشد اقتصادی کشور، وضعیت جامعه، رشد صنعت، رشد خانوارها و رشد جمعیت، کشور به چه میزان برق نیاز دارد. این برآورد نشان داد که در سال ۲۰۳۰ كشور به حدود ۱۲۰ هزار مگا وات ظرفیت نصب شده نیازدارد.
برنامه ریزی برای تأمین ظرفیت مورد نیاز در سال ۲۰۳۰
با توجه به تمامی فرضیات و اطلاعات در نظر گرفته شده در سناریوی پایه این مطالعه، در سال ۲۰۳۰ علاوه بر نیروگاه هزار مگاواتی بوشهر که وارد شبکه شده است، به ۸ هزار مگا وات برق هسته ای دیگر نیاز داریم تا سبد انرژی کشور را بهینه کنیم. در واقع در سال ۲۰۳۰ باید ۱۰ درصد ظرفیت توسعه ای برق کشور مربوط به نیروگاه های هسته ای باشد. به عبارت دیگر برای دستیابی به یك سبد بهینه انرژی الكتریكی در سال ۲۰۳۰، از ۱۲۰ هزار مگا وات ظرفیت برق كشور باید 9 هزارمگاوات آن نیروگاه هسته ای باشد. اگر هر راکتور هم هزار مگاوات ظرفیت داشته باشد، کشور به ۸ واحد راکتور جدید تا سال ۲۰۳۰ نیازمند است.
پیش نیازهای تأمین برق کشور در ۱۵سال آینده
برای دستیابی به این هدف به یکسری پیش نیازها نیاز داریم و با توجه به این که دوره ساخت نیروگاه های هسته ای ۷ تا ۹ سال است، باید با برنامه ریزی نیروگاه های اتمی مورد نیاز را تا سال ۲۰۳۰ وارد مدار کنیم.براین اساس آبان امسال، قرارداد احداث ۲ واحد دیگر در سایت بوشهر با پیمانکار روسی منعقد شد. با احداث این واحدها حدود ۲۱۰۰ مگاوات به ظرفیت برق کشورمان در 9-8 سال آینده اضافه خواهد شد.یکی از مولفه های اصلی در ساخت نیروگاه هسته ای، مشارکت صنایع داخلی است.
در حال حاضر طرح هایی برای مشارکت دادن صنایع و شرکت های داخلی برنامه ریزی شده اگرچه تجهیزات مورد نیاز در این فناوری به ویژه در مدار اول (شامل راكتور و مولد بخار) جزو تجهیزات با فناوری بالا (های تک) است، اما هم اکنون تلاش می شود نمونه هایی از این تجهیزات در کشور ساخته شود.
از سوی دیگر توسعه منابع انسانی یکی از ارکان دستیابی به این فناوری است. خوشبختانه کشور در سال های گذشته در این خصوص به موفقیت های خوبی دست یافته است. علاوه بر این، برنامه هایی هم با همکاری دانشگاه ها تهیه شده است و امید می رود که واحدهای جدید نیز مانند واحد یک نیروگاه بوشهر که به بهره برداری رسیده است، به همت نیروهای ایرانی راه اندازی شود و به بهره برداری برسد.
جایگاه ایران در تولید برق هسته ای در دنیا
ایران در زمره 30 کشوری است که در دنیا دارای نیروگاه اتمی هستند. نیروگاه اتمی ایران بزرگ است و در خاورمیانه، ایران اولین کشوری است که دارای نیروگاهی با قدرت هزار مگا وات و این حجم تولید انرژی است. پاکستان هم نیروگاه اتمی دارد اما نیروگاه هایش کوچک و ۳۰۰ مگاواتی است. در 2 سال گذشته سهم مشارکت نیروگاه اتمی بوشهر در تأمین برق مورد نیاز کشور بین 1.5 تا ۲درصد بوده است.
مراحل مختلف دستیابی به فناوری های جدید
دستیابی به فناوری سطوح مختلف دارد، به عنوان نمونه هنگامی که یك وسیله برقی مانند گوشی تلفن همراه خریداری می کنید، اولین چیزی که یاد می گیرید، روش استفاده از آن است که به آن «بهره برداری» می گویند. حال اگر بتوانید دانش تان را آن قدر افزایش دهید که بتوانید آن را تعمیر و نگهداری کنید، به سطح بالاتری از فناوری دست پیدا کرده اید.سپس اگر بتوانید در طراحی آن تغییر ایجاد کنید، این هم یک سطح دیگر از دسترسی به فناوری است و در نهایت اگر بتوانید گوشی را خودتان طراحی کنید و بسازید، در این حالت به فناوری دست یافته اید. در فناوری هسته ای هم همین طور است. در ابتدا از فناوری بهره برداری می کنیم که این موضوع در سطح نیروگاه اتمی بوشهر رخ داده است.
اکنون تلاش می کنیم این نیروگاه را تعمیر و نگهداری کنیم که بدین ترتیب سطح دوم فناوری را توسعه می دهیم. حال در هنگام تعمیر، گاهی اوقات باید طراحی قطعه ای را نیز تغییر دهیم که در حال فراگیری این سطح از فناوری هستیم.پس از این مرحله، اگر از نظر اقتصادی توجیه داشته باشد، می توانیم این نیروگاه ها را در داخل کشور طراحی و احداث کنیم. در حال حاضر آن چه اهمیت دارد، دستیابی به فناوری هسته ای است.
مزایای تولید برق هسته ای
امروزه انرژی نقش بسیار مهمی در جوامع بشری دارد به طوری که انرژی، موتور محرك اقتصادی و تولیدی به شمار می رود.
به گفته معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران، هر یک از منابع انرژی یکسری ویژگی ها، مزایا و معایبی دارند. از جمله مزایای سوخت های فسیلی می توان به سهولت استفاده آن ها اشاره کرد، اما این سوخت ها با تولید گازهای گلخانه ای، آلاینده های بسیاری را وارد محیط زیست می کنند و موجب تغییرات آب و هوایی در دنیا می شوند. علاوه بر مشکل نوسانات زیاد قیمت سوخت های فسیلی، این سوخت ها رو به پایان هستند و می توان از آن ها برای تولید محصولات با ارزش تری استفاده کرد. از طرف دیگر نیروگاه های برق آبی هیچ گونه پسماند و آلایندگی تولید نمی كنند اما مکان مناسب زیادی برای احداث سد وجود ندارد ضمن این که مشکل کم آبی نیز وجود دارد.انرژی های تجدید پذیر مانند خورشید و باد هم آلایندگی ایجاد نمی کنند، اما هنوز از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیستند ضمن این که تولید انرژی از این منابع هنوز با درجه اطمینان بالایی ممكن نیست؛ زیرا ممکن است باد و یا نور خورشید نباشد، بنابراین اتكا به آن ها به عنوان منابع تولید برق پایه تقریبا ممكن نیست.
فتوره چیان در خصوص ویژگی های فناوری هسته ای برای تولید برق گفت: این فناوری از مزایایی همچون نداشتن آلاینده های زیست محیطی و تولید حجم زیاد برق از مقدار کم سوخت برخوردار است. تولید پایدار برق در تمام مدت و طول عمر بهره برداری بالا (60 سال)، از دیگر مزایای این منبع تولید الکتریسیته است. در مقابل دوره ساخت طولانی و هزینه ساخت بالا از مواردی است كه حتماً باید در استفاده از این فناوری مد نظر قرار گیرد.
علاوه بر این در رابطه با بهره برداری و مدیریت پسماندهای هسته ای باید ایمنی مورد توجه قرار گیرد. اما نکته حائز اهمیت آن است که در سبد انرژی کشور به ویژه سبد انرژی الکتریکی و تولید برق مورد نیاز کشور باید با تنوع بخشی به منابع، تلاش کنیم امنیت انرژی را افزایش دهیم. حال برخی منابع مانند سوخت های فسیلی و انرژی هسته ای می توانند برای تأمین برق بار پایه مورد استفاده قرار گیرند و منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید نیز در زمان هایی که نیاز افزایش پیدا می کند، به عنوان منابع کمکی به کار گرفته شوند. بنابراین برای تضمین تأمین نیازهای انرژی کشور در آینده، ضروری است در عرصه بهره گیری از منابع انرژی به مقوله تنوع بخشی توجه کنیم.
فتوره چیان تصریح کرد: با بررسی سیاست های کشورهای پیشرفته، متوجه می شویم که كشورهای پیشرو در زمینه انرژی مانند آمریکا حداقل از ۵ نوع منبع برای تأمین انرژی مورد نیاز خود استفاده می کنند.
با توجه به اهمیت مقوله انرژی، کشورهای دنیا در این عرصه، برنامه های بلند مدت تدوین می کنند، ما نیز اگر بخواهیم درباره انرژی بهینه فکر و اقدام کنیم، باید برای آن برنامه بلند مدتی داشته باشیم.
به ویژه آن که هر یک از منابع طول عمر متفاوتی دارند به عنوان نمونه نیروگاه هسته ای با دوره ساخت ۷ تا ۹ سال، ۶۰ سال طول عمر دارد. نیروگاه های سیکل ترکیبی كه 4 سال دوره ساخت دارند، طول عمر مفید 30 سال دارند و نیروگاه های گازی که ۱۸ ماه دوره ساخت دارند، از طول عمر کمتری برخوردارند؛ بنابراین با توجه به طول عمر نیروگاه های مختلف، باید جایگاه هر یک از این منابع انرژی در برنامه بلند مدت در سبد انرژی کشور مشخص شود. در حال حاضر وضعیت فعلی منابع انرژی در کشور، ما را تا حدودی از حالت بهینه دور کرده به طوری كه نزدیك به ۹۵ درصد به سوخت های فسیلی مانند نفت، گاز، گازوئیل و مازوت وابسته شده است. این در حالی است که هزینه تمام شده سوخت های فسیلی که به نیروگاه های حرارتی تحویل داده می شود، هیچ وقت در محاسبه قیمت تمام شده واقعی استفاده نمی شوند، حتی این مهم نیز در نظر گرفته نمی شود که اگر این سوخت ها را در جای دیگر استفاده کنیم، می توانیم محصولات باارزش بیشتری به عنوان مثال در حوزه پتروشیمی تولید کنیم.
میزان آلاینده های سوخت فسیلی به طور دقیق محاسبه نمی شود در حالی که نداشتن آلودگی زیست محیطی در استفاده از نیروگاه هسته ای یک مزیت به شمار می رود. به عنوان نمونه وقتی نیروگاهی با سوخت مازوت در منطقه ای فعالیت می کند، آلودگی محیط زیستی ایجاد می كند كه تبعاتی مانند اثرات گلخانه ای و باران های اسیدی را در پی خواهد داشت.
علاوه بر این مسائل باید توجه داشته باشیم که در ساخت نیروگاه های هسته ای در کشور هم انتقال فناوری و هم بومی سازی دانش فنی انجام می گیرد و هم یک اقدام اقتصادی انجام می شود که به رقابت پذیری برق هسته ای در مقابل دیگر منابع انرژی برمی گردد.
ضرورت تنوع بخشی به منابع تولید انرژی
در حال حاضر بیش از ۹۵درصد برق کشور در نیروگاه های سوخت فسیلی تولید می شود در حالی که باید تلاش کنیم با تنوع بخشیدن به منابع تولید انرژی، وابستگی به یک نوع سوخت را کاهش دهیم.
تاریخچه برنامه ریزی انرژی در ایران
اولین و منسجم ترین برنامه ریزی انرژی در ایران در اوایل دهه 70میلادی توسط انستیتو مطالعات تحقیقات استنفورد وابسته به یکی از دانشگاه های پیشرو در زمینه انرژی در آمریکا انجام شد.در آن زمان برآورد شد برای یک دوره زمانی ۲۲ ساله، حدود ۱۶درصد از برق مصرفی کشور باید با فناوری هسته ای تأمین شود. به عبارت دیگر، در آن سال برنامه ریزی شد که ایران در سال ۱۹۹۷ باید ۵۵ هزار مگا وات ظرفیت برق داشته باشد و ۱۶درصد آن برق هسته ای باشد.
پس از پیروزی انقلاب، مطالعات متعدد دیگری در زمینه تولید برق هسته ای در کشور انجام شد؛ به عنوان نمونه دانشگاه شریف طی مطالعه ای در سال ۸۸ تولید ۲۰ تا ۲۱ درصد از ظرفیت برق کشور از انرژی هسته ای را تا سال ۲۰۲۰ مطلوب اعلام کرد. مطالعات دیگری نیز توسط شورای انرژی اتمی کشور و وزارت نیرو انجام شد که در تمامی آن ها، تنوع بخشی به منابع تولید انرژی در سبد انرژی کشور و به حداقل رساندن وابستگی به یک منبع مدنظر بود.
لزوم داشتن سهمی حداقل بالاتر از ۸ درصد از برق هسته ای در کشور، موضوع شاخص تمامی این مطالعات است و این نشان می دهد که استفاده از فناوری هسته ای برای تولید برق، موضوعی با سابقه بلند مدت در کشور است و هدفی نیست که به تازگی به آن پرداخته شده باشد.
در مدار قرار گرفتن نیروگاه بوشهر
به گفته معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران، واحد یک نیروگاه اتمی بوشهر سرانجام پس از ۱۳ سال کار سخت که با تغییر فناوری نیزهمراه بود، در مدار تولید قرار گرفت و به شبکه برق سراسری كشور متصل شد.
این نیروگاه در مرداد ۱۳۹۱ به هزار مگا وات ظرفیت نهایی خود رسید و در شهریور ۱۳۹۲ تحویل بهره بردار ایرانی شد. البته خاطر نشان می شود از سال ۹۰ برقی که در این نیروگاه تولید می شد، به شبکه برق تحویل داده شده است.
توان تولید برق نیروگاه هسته ای بوشهر
ظرفیت تولید برق واحد یكم نیروگاه اتمی بوشهر، هزار مگا وات است. یعنی اگر این نیروگاه یک روز کار کند، می تواند ۲۴ هزار مگاوات برق تحویل شبکه دهد. در حال حاضر این نیروگاه هماهنگ با مدیریت شبكه برق كشور، برق تولید می کند. از زمان راه اندازی تا آخر آذر امسال ، این نیروگاه بیش از ۱۰ تراوات ساعت (معادل ۱۰ هزار میلیون کیلووات ساعت) برق تولید و به شبکه برق سراسری تحویل داده است.
نیروگاه اتمی بوشهر می تواند سالانه حدود ۷ تراوات ساعت برق تولید کند. اگر برق تولیدی کشور را ۲۵۰ تراوات ساعت در نظر بگیریم، این نیروگاه می تواند حدود 2.5درصد انرژی برق کشور را تولید کند.
مزایای برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر
با تولید برق در نیروگاه اتمی بوشهر، می توان تا حدود زیادی در مصرف سوخت های فسیلی صرفه جویی کرد. میزان صرفه جویی تاكنون حدود 2.8میلیارد لیتر سوخت فسیلی مایع بوده است و این معادل ۱۸ میلیون بشکه نفت خام خواهد بود.
جلوگیری از آلایندگی
براساس نتایج جهانی، با تولید هر کیلو وات ساعت برق با سوخت گاز، حدود ۵۰۰ گرم و با سوخت های فسیلی مایع حدود 800 تا 1200 گرم CO2 آزاد می شود كه براساس انرژی تولیدی می توان میزان عدم انتشار آلاینده ها را در نیروگاه بوشهر محاسبه کرد.
برنامه ریزی سالانه تولید برق در نیروگاه بوشهر
نیروگاه اتمی بوشهر در چرخه كاری خود در هر سال حدود ۳۰۰ تا ۳۲۰ روز فعالیت می کند و بین ۴۵ تا ۶۰ روز هم برای سوخت گذاری آن در نظر گرفته می شود. زیرا عملکرد این نیروگاه بدین شکل است که حین عملیات تعویض سوخت باید راکتور باز و سوخت جدید جای گذاری شود و پس از انجام فرآیند لازم راکتور دوباره شروع به کار می کند.
آمارهای استفاده از برق هسته ای در دنیا
به گفته فتورهچیان، در حال حاضر حدود ۴۳۸ نیروگاه برق هسته ای در 30 کشور دنیا فعالیت می کند که حدود ۳۷۵ گیگاوات یا ۳۷۵ هزار مگاوات ظرفیت دارند.
ایران هم سی امین کشوری است که به این حوزه ورود کرده است. در میان این کشورها، آمریکا با بیش از ۱۰۰ واحد بیشترین تعداد راکتور هسته ای را دارد. به لحاظ تأمین برق هسته ای، فرانسه با ۵۸ راکتور حدود ۷۳ درصد از برق خود را از انرژی هسته ای تأ مین می کند. در حال حاضر حدود ۶۹ راکتور هسته ای با ظرفیت حدود ۷۱ هزار مگاوات در حال ساخت است و این راکتورها عمدتاً در کشورهای چین، هند و روسیه ساخته می شود.
ترکیه و امارات از جمله کشورهایی هستند که به تازگی در این حوزه ورود پیدا کرده اند. همچنین نیروگاه های هسته ای در بلاروس، چک، مجارستان، ویتنام و بنگلادش نیز در حال ساخت و یا در حال انجام مقدمات اجرایی هستند. آمریکا پس از گذشت ۳۰ سال از ساخت آخرین نیروگاه هسته ای خود، ساخت واحدهای جدید را از سال گذشته شروع کرد.
بر اساس مطالعات انجمن صنعت هسته ای ژاپن، ساخت حدود ۱۰۰ راکتور هسته ای دیگر نیز در جهان در حال برنامه ریزی است. آمار ساخت نیروگاه های هسته ای بالاترین آمار در طول ۳ دهه اخیر است. این آمارها نشان می دهد بسیاری از کشورها متوجه این موضوع شده اند که انرژی هسته ای یک گزینه مطمئن اقتصادی و غیرآلاینده برای تأمین برق است.
اتحادیه اروپا هم در مطالعات خود بر فناوری هسته ای به عنوان یکی از راه های تأمین انرژی مطمئن تأکید کرده است. سرعت ساخت راکتور هسته ای در چین غیرقابل باور است.
این کشور در حال حاضر حدود 25 نیروگاه در حال بهره برداری دارد كه در مقایسه با ۲۰ سال گذشته رشد بسیار شدیدی را نشان می دهد. اکنون نیز برنامه ریزی کرده است تا تعداد راکتورهای خود را تا سال 2022 به ۵۰ عدد برساند.
در حال حاضر ۵۰ درصد نیروگاه های هسته ای در آسیا در حال ساخت است و با سرمایه گذاری هایی که در آینده انجام می گیرد، کشورهای آسیایی به ویژه آسیای جنوب شرقی تلاش می کنند صاحب نیروگاه هسته ای شوند.
گرایش آسیا به انرژی هستهای
رئیس نظام ایمنی هستهای کشورمان نیز که به تازگی در ششمین کنفرانس بینالمللی انرژی هستهای آسیا در مالزی شرکت کرده بود، در گفت و گو با خراسان به گرایش کشورهای آسیایی به استفاده از انرژی هستهای در تولید برق اشاره کرد و گفت: طی 10سال اخیر، عمده کشورهای آسیایی توجه زیادی به استفاده از انرژی هستهای در تولید برق نشان دادهاند. البته اشتیاق به انرژی هستهای در تولید برق در جهان نیز در سالهای گذشته رو به فزونی داشت اما زلزله مهیب و متعاقب آن سونامی ایجاد شده در سال 2011 در سواحل شرقی ژاپن، باعث ایجاد حوادث هستهای در 4 نیروگاه فوکوشیما شد و در نتیجه موجب تغییر در برنامههای توسعه نیروگاههای هستهای در آمریکا و اروپا شد.
در پی این حادثه هسته ای، ژاپن نیز برنامههای خود را تعدیل و نیروگاههای هستهای خود را برای ارزیابی مجدد تعطیل کرد که به تازگی 2 نیروگاه هستهای را برای راهاندازی مجدد آماده کرده است.
ژاپن استفاده از انرژی هستهای را در تولیدبرق هنوز مدنظر دارد ولی با مطالعه بیشتری آن را دنبال خواهد کرد، اما چین، کره و هند همچنان برنامههای هستهای خود را دنبال میکنند البته برنامه چین وسیع تر است و به نظر میرسد 50درصد برنامه توسعه انرژی هستهای در سالهای آتی متعلق به چین باشد ودنیا هرچند وقت یک بار شاهد افتتاح نیروگاه هستهای جدید در این کشور خواهد بود.
در بین کشورهای آسیا علاوه بر ایران، ترکیه نیز برنامه ساخت نیروگاه اتمی خود را با کمک روسها شروع کرده است و نیروگاههای بعدی خود را با ژاپن احداث خواهد کرد. در جنوب خلیج فارس نیز امارات ساخت نیروگاه هستهای را با کره در کشور خود شروع کرده است و احتمالا در سال 2018 اولین نیروگاه و در سال 2019 دومین نیروگاه خود را وارد مدار خواهد کرد، سپس به سمت راهاندازی نیروگاههای سوم و چهارم خود خواهد رفت. کشورهای قطر و کویت نیز تمایل خود را ابراز داشتهاند. اردن و مصر هم در این موضوع برنامه ریزی کردهاند و برای راهاندازی نیروگاه هستهای با روسیه قرارداد هایی منعقد کردهاند.ناصر راستخواه در ادامه تصریح کرد: عربستان نیز برنامه بسیار وسیعی را دنبال میکند تا در 20 سال آینده بتواند از انرژی هستهای بسیار گسترده تر از آن چیزی که در بقیه کشورهای عربی دنبال میشود، استفاده کند.