رفع وابستگی با سیاستگذاری حمایتی و شفافیت
در فرآیند درمان، دارو و تجهیزات پزشکی نقش پررنگی پیداکردهاند آنقدر که متأسفانه جای اقدامات بالینی را گرفته است، این نیز به علت سودمحوری برخی تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی است، حتی پزشکان نیز در بازی تجاری این تولیدکنندگان و واردکنندگان قرار میگیرند.
الگوی نامناسب تجویز و مصرف دارو یکی دیگر از چالشهای نظام سلامت است که موجب هدر رفت منابع نظام سلامت میشود چرا که امروز مردم ضمن مصرف خودسرانه دارو، از پزشکان نیز به جای تشخیص صحیح، طلب دارو میکنند،در این بین پزشکان نیز ضمن پذیرش این مسئله، به این تقاضای القای دامن میزنند و درمان را صرفا در مصرف دارو خلاصه میکنند.
عدم شفافیت در نظام توزیع دارو و تجهیزات پزشکی و پوشش جغرافیایی از سایر مشکلات این حوزهاند، این مشکل سبب به وجود آمدن انحصار دارو و افزایش قیمت و همچنین کمبود دارو در برخی از مناطق میشود، این عدم شفافیت فرصتی مناسب برای قاچاقچیان دارو و تجهیزات پزشکی خواهد بود. در حال حاضر سامانه جامعی برای رصد ورود، خروج و توزیع دارو و در نهایت اصالت آن در کشورمان وجود ندارد، الآن چیزی که به نام برچسب اصالت وجود دارد، به سامانه کنترل اصالت، رهگیری و ردیابی زنجیره رسمی تأمین دارو تبدیل شده است، با این حال معاون وزیر وعده داده در سال 95 به این سامانه جامع برسیم.
جدا از این مشکلات که بیشتر در لایههای مصرفکننده هستند، حوزه دارو و تجهیزات پزشکی مشکلات کلان دیگری نیز دارد، بهطور نمونه در حوزه دارو به علت پایین بودن استاندارهای کیفی دارو در کشور و عدم سیاستگذاری مناسب، این بخش توان رقابت با برندهای معتبر خارجی را ندارد و بخش اثرگذاری از تولیدکنندگان نیز در مواد اولیه وابسته به خارج از کشور هستند، وابستگی که در سال 91 به بحران کمبود دارو منجر شد.
هرچند در سیاستهای ابلاغی نیز داروهای ژنریک در اولویت تولید هستند اما برای رفع وابستگی باید به سمت تولید داروهای غیرژنریک و HI-Tech رفت. داروهای غیرژنریک داروهایی هستند که تولیدکننده اولیه تا سالها آن را بهصورت انحصاری ارائه میدهد. قیمتگذاری نامناسب دارو نیز هم بر تولید و هم هزینههایی که مردم پرداخت میکنند، تأثیرگذار است.
لذا اصلاح نظام قیمتگذاری، نظام تولید و نظام واردات دارو جزء ضرورتهای حوزه داروست. در حوزه تجهیزات پزشکی نیز ابتدا باید فرهنگ غلط اتکا به تجهیزات پزشکی بهجای تشخیص بالینی را رفع کرد، چراکه منجر به درمانهای القایی شده است، طبق آمار 90 درصد نتایج MRI در کشورمان منفی است و اینها همه منجر به هزینه میشود. اقدام دوم نیز اصلاح سازوکار خرید بیمارستانهای دولتی است که به حمایت از تولید داخلی و قطع وابستگی خارجی منجر شود.