ما ایرانی ها پرمصرفیم یا کم مصرف؟
بر کسی پوشیده نیست که وضعیت اقتصادی و معیشت زندگی برای بسیاری از مردم سخت و طاقت فرساست. در این بین نیز حرف ها و نصیحت های بعضی از مسئولین خارج رفته و خارج دیده از شرایط زندگی مقتصدانه خارجی ها، مانند نمکی بر زخم مردم تلقی می شود. نمکی که گاهی دست مایه طنز تلخ کاربران دنیای مجازی می شود. البته روایت الگو گرفتن از زندگی فرامرزی ها پیشینه درازی در ایران دارد، یکی از معروف ترین این روایت ها به میزان مصرف بنزین ما ایرانی ها در مقایسه با خارجی ها برمی گردد. داستان چند ماه پیش بسنده کردن به پوشیدن یک لنگ به جای لباس های مارک دار و انواع پوشاک به روز را شاید به یاد داشته باشید. امروز هم داستان جدیدی از این دست با عنوان کم کردن وعده های غذایی به تبعیت از ملت چین بر سر زبان ها افتاده است. اما واقعیت چیست؟ آیا واقعا ما ایرانی ها با زعم وجود چنین شرایط اقتصادی سخت باز هم فراتر از الگوی مصرف، مصرف می کنیم؟ بد نیست نگاهی به آمار مصرف بعضی از اقلام خود در مقایسه با سایر کشورها بیندازیم. براساس آمارهای منتشر شده ما ایرانی ها روزانه در حدود 128 لیتر و سالانه 47 هزار لیتر آب بیشتر از نیاز آب مصرف می کنیم. ما ایرانی های خوش خوراک و خوب ذائقه نیز دارای رکورد مصرف شکر هستیم. مصرف سالانه و سرانه شکر برای هر فرد بین 21 کیلوگرم تا 24 کیلو گرم است در حالی که استاندارد جهانی مصرف سالانه برای هر فرد حدود 5 کیلوگرم است! یعنی ما ایرانی ها چیزی در حدود 4 برابر مصرف سالانه سایر کشورها به شیرین خوری عادت کرده ایم. آمار بعدی باز هم در حوزه خورد و خوراک است. هر ایرانی به طور متوسط سالانه حدود 160 کیلوگرم نان مصرف می کند و این در حالی است که این آمار برای هر فرد در ورای مرزهای ایران حدود 25 کیلوگرم است. مصرف روغن نیز جزو مسائلی است که ما در آن دچار مصرف بیش از حد هستیم. مصرف سالانه هر فرد در جهان حدود 12 کیلوگرم است و ما ایرانی ها در هر سال 20 کیلوگرم روغن مصرف می کنیم. رکورد ما در مصرف انرژی ها هم به همین اندازه درخشان و دست نیافتنی است. مثلا متوسط مصرف بنزین در ایران در حدود 91-95 میلیون لیتر است در حالی که در خارج از مرزهای ایران این رقم به 15 میلیون لیتر می رسد. مصرف گاز براساس میانگین جهانی باید 600 متر مکعب باشد اما ما ایرانی ها حدود 1700 متر مکعب استفاده می کنیم.
احتمالا با خواندن این چند سطر به این نتیجه می رسید که نصیحت های مسئولین به جاست. اما باید به این نکات نیز توجه داشت. در مورد مصرف انرژی ها باید بگوییم نباید کیفیت لوازم و وسایل فرای مرزهای ایران را که اکثرا دارای الگوی مصرف +A هستند را با بعضی از وسایل فرسوده و انرژی خوری که ما استفاده می کنیم، یکی دانست. در خصوص بخش خوراکی هم بدون هیچ توضیح اضافی به یکی دیگر از آمارهای منتشر شده از همین منبع اشاره می کنیم. میانگین جهانی مصرف گوشت قرمز 69 کیلوگرم است و این در حالی است که سهم هر ایرانی از منابع گوشت قرمز در سال حدود 6 کیلوگرم است، یعنی چیزی در حدود یک دهم مصرف خارجی ها!
ویترین مغازه های میوه فروشی
چه رقمی را نشان می دهد؟
اواسط فصل بهار بود که رئیس اتحادیه بارفروشان با استناد به فروش خوب تولید کنندگان میوه، اظهار امیدواری کرده بود که این رونق در فروش و سود سبب افزایش تولید در آینده خواهد شد، و این به معنای کاهش قیمت ها در حوزه میوه و تره بار خواهد بود. اما درست دو هفته بعد و در ابتدای فصل نوبرانه ها و بعدها میوه های سردرختی تابستانی قیمت ها دچار افزایش ناگهانی شد. قیمت هایی که توسط جهاد کشاورزی استان تهران تصویب می شد و سرپرست های خانواده ها را بیش از پیش شرمنده اهل خانه می کرد. و این در حالی است که مسئولین همچنان قول ارزانی این محصولات را می دهند. بدنیست در این بین نگاهی به قیمت چند رقم از اقلام میوه فروشی در تازه ترین نرخنامه سازمان مدیریت میادین شهرداری تهران بیندازیم. آناناس طلایی 19900 تومان، انبه 16 هزار تومان،گیلاس قرمز و سیاه 12500 تومان، موز 11500 تومان، گوجه سبز دورشهری 11500 تومان،سیب گلاب 10500 تومان، توت فرنگی 9800 تومان و زردآلو در هر کیلو 9800 تومان است. البته در این نرخنامه میوه های تابستانی ارزان قیمتی هم وجود دارد. پرتقال آبگیری 1900 تومان، هندوانه 2300 تومان، انواع خیار 2900 تومان، ملون 2950 تومان، خربزه 2950 تومان، دستنبو 2950 تومان، گوجه سبز شمالی 4 هزار تومان، خربزه مشهدی 4500 تومان، طالبی 4800 تومان و گرمک 4800 تومان است. در یک نگاه کلی می توان دید که قیمت ها در حوزه میوه و تره بار تا حد قابل انتظاری پایین آمده است هر چند قیمت ها همانند سال قبل نشده است، اما باز هم تناسب بهتری با درآمد خانواده برقرار کرده است. البته گفتنی است که با به بار نشستن همه درختان میوه و افزایش عرضه محصول، کاهش قیمت ها دور از انتظار نبود.
خودرو بالاخره در سراشیبی قیمت افتاد
داستان قیمت خودرو چند ماهی می شود که از سر تیتر بیشتر مقاله های اقتصادی درآورده است. حتی برخی از روزنامه نگاران را نیز وادار ساخته که در هیبت یک کارآگاه وارد عمل شوند تا سر از افزایش ناگهانی و نجومی قیمت خودروها در سایت های آنلاین فروش در آورند! بعد از افشا گری سایت دیجیاتو در ارتباط با قیمت گذاری های خودرو اولین کاهش قیمت ها اتفاق افتاد. این در حالی بود که بیشتر کارشناسان این موضوع را موقت ارزیابی می کردند. اما هنگامی که دولت به ویژه وزارت صمت نیز وارد عمل شد به سیر نزولی خود ادامه داد. وزارت صمت با وعده افزایش تولیدتیراژ خودرو ابراز امیدواری کرده بود که قیمت ها تا 22 درصد کاهش خواهد یافت. در این بین مصوبه دولت مبنی بر مجاز شدن واردات خودروهای دست دوم نیز اقدام مثبت دیگری در جهت کاهش قیمت ها بود، البته ناگفته نماند که بسیاری از کارشناسان به این مصوبه به چشم خوبی نگاه نمی کنند و از امکان ایجاد بازارهای دلالی جدید در این حوزه ابراز نگرانی کرده اند. در هر حال اقدامات دولتی در کنار افشا گری های رسانه ها باعث ایجاد نوعی موج نخریدن در مردم شد. که این موضوع باعث ریزش قیمت در بازار خودرو شده است. براساس قیمت های جدید در خودروهای داخلی از 15 میلیون تا حتی 60 میلیون تومان، خودروهای مونتاژ داخل نیز 50 میلیون تا 165 میلیون تومان و در خودروهای وارداتی چیزی در حدود 200 میلیون تومان ریزش قیمتی را شاهد بودیم. سعید موتمنی رئیس اتحادیه بنگاه داران در این باره اعلام کرد که در ماه های گذشته بعضی از افراد سودجو برای بدست آوردن سود بیشتر خودروهایی را خریداری و آن ها را در پارکینگ های خود انبار کرده اند. حال با شروع شدن سیر نزولی قیمت ها تمامی این افراد خواستار فروش خودروهای شان هستند، همچنان که موج نخریدن مردم ادامه دارد آن ها برای تحریک خریداران قیمت ها را پایین آورده اند. بر همین مبنا مثلا خودرو شانگان که قبلا 230 میلیون تومان قیمت می خورد به 178 میلیون تومان رسیده است و مثلا در مورد خودروهای داخلی پراید 111 از 65 میلیون تومان به 50 میلیون رسیده است و پراید 131 نیز از قیمت پیشنهادی 57 میلیون تومان به 44 میلیون تومان رسیده است. و این کاهش قیمت ها در حالی است که همچنان خریداران برای فروشندگان پشت چشم نازک می کنند. امیدواریم برای اولین بار کمپین نه به خرید گران کارساز افتد و به الگویی برای سایر بخش ها تبدیل شود.