۳ سال قبل و در سال 1393 به بندر جاسک و منطقه دوم دریایی ولایت آمدم تا برای ویژهنامه عرشه اقتدار گزارش تهیه کنم. آن زمان مرحوم دریادار شیرانی فرمانده بود و برای ما سنگتمام گذاشت. پس از 3 سال اما بندر جاسک و منطقه دوم دریایی بسیار تغییر کرده و من این را از همان برج مراقبت فرودگاهش متوجه شدم که روزگاری تنها اسکلتی بتنی بود و امروز کامل و آماده برای هدایت هواپیماهای نظامی و غیرنظامی شده است. عجیب نیست اگر برای اولین مکان بازدیدی، فرودگاه نوساز شهدای هفتم آذر نیروی دریایی ارتش در جاسک را انتخاب کنیم؛ فرودگاهی که بوی تازگی از همه جای آن به ویژه گیتهای ورود و خروج و دستگاههای مختلفش به مشام میرسید. این فرودگاه که در گذشته تنها برای امور نظامی استفاده میشد، با حضور نیروی دریایی و با تاکید مستقیم رهبر انقلاب گسترش یافت و امروز میتواند در میان فرودگاه چابهار و بندرعباس که هر کدام 300 کیلومتر با جاسک فاصله دارند، ابزار مناسبی برای رفت و آمد دانشگاهیان، پزشکان، سرمایهگذاران، گردشگران و سایر اقشار از خود مردم منطقه باشد که قطعا اثرات مهم و بزرگی در توسعه این بخش از سواحل مکران خواهد داشت. امام جمعه اهل سنت بندر جاسک در این خصوص میگوید: «از نیروی دریایی ارتش درخواست کمک داریم که انشاا... هرچه سریعتر فرودگاه جاسک را راهاندازی کند چراکه بیشترین مشکل ما به همین معضل و بعد مسافت و جادههای نامناسب برمیگردد؛ بنابراین نصف مشکلات ما با انجام پرواز حل میشود. عمده مشکلات اینجا به جذب تیمهای پزشکی برمیگردد که اگر مسئله پرواز و فرودگاه حل شود این معضل عدم حضور پزشکان هم مرتفع خواهد شد.» آقای احمدی، فرماندار بندر جاسک نیز فرودگاه را نمونهای از اقدامات اساسی و اثرگذار نیروی دریایی ارتش برای فراهم آوردن زیرساختها در سواحل مکران میداند و میگوید: «هر کسی به اینجا بیاید و بخواهد سرمایهگذاری کند، اولین ایرادش به ما مسئله بعد مسافت و دوری راه است. وقتی به دانشگاه علوم پزشکی مراجعه میکنیم و برای حضور پزشک متخصص گلهمند میشویم دوری راه را علت اصلی عدم حضور میدانند که فکر میکنم راهاندازی فرودگاه یک بال برای توسعه شتابان شهرستان جاسک میشود.» طبق گفته مسئولین قرار است این فرودگاه در روز نیروی دریایی با حضور مقامات ارشد ارتش و کشور افتتاح شود. دیدن صحنه غروب آفتاب در افق دریای عمان از بالای برج مراقبت فرودگاه جاسک از دیگر نکات جذاب این بازدید به شمار میرفت که برای من قبلا تکرار نشده بود و از همان جا توسعه این منطقه را میشد تا حدودی دید. ساختمانهای مسکونی که 3 سال قبل در حال ساخت بودند امروز به شکلی هماهنگ و رنگارنگ در کنار هم جای گرفته و بیشترشان نیز پذیرای پرسنل نداجا شدهاند. به نظر میرسد با افتتاح فرودگاه شهدای هفتم آذر، کشورمان یکی از زیباترین باندهای پروازی را در منطقه غرب آسیا دارا شود، باند پروازی که در فاصله کمی از دریا قرار گرفته و صحنههای جذابی را برای مسافران جاسک رقم خواهد زد. 2 مجتمع بزرگ آموزشی پسرانه و دخترانه و مسجدی باشکوه که به گفته حجتالاسلام مظفرینژاد، رئیس اداره عقیدتی سیاسی نداجا بزرگترین مسجد در شهرستان جاسک است از جمله دیگر بناهای ساخته شده در منطقه دوم بود ضمن اینکه اماکن آموزشی این منطقه همراه با امکانات ورزشی همچون سالن ورزشی و زمین چمن مصنوعی محیط مناسبی برای دانشآموزان پرسنل و مردم شهر ایجاد کرده است اتفاقا در زمان حضور ما تعدادی از بچهها مشغول فراگیری فوتبال در زمین چمن بودند که ضمن صحبت با آنها متوجه شدم از مردم شهر هستند و امکانات مناسب نیروی دریایی باعث جذب آنها به فوتبال شده است. با پایین آمدن خورشید نور برای عکاسی کم شد و در نتیجه برای استفاده از زمان برای گفتوگو با فرماندار جاسک به فرمانداری این شهرستان رفتیم تا برایمان از تاثیرات و فواید حضور نیروی دریایی ارتش بگوید.
محمد احمدی، فرماندار شهرستان جاسک حضور نیروی دریایی در این منطقه را در ابعاد مختلف مایه خیر و برکت میداند و میگوید: «یک سال و اندی است که در شهرستان جاسک هستم. هر جا که احساس کردیم مردم شهرستان ما نیاز به مدد و کمک دستگاهها دارند، آن دستگاهی که پیشتاز بوده و زودتر از همه جلو آمده و مردمداری و مردمیاری داشته نیروی دریایی ارتش بوده است. نیروی دریایی ارتش در حوزههای مختلفی در راستای رسالت و وظیفه ذاتی خود به خوبی ایفای نقش کرده اعم از مسجدسازی، ساخت و ساز اماکن، اسکلههایی که در دست ساخت است، در حوزه فرهنگی به مناسبتهای مختلف ملی و مذهبی، در حوزه مدیریت بحران آنجایی که نیاز بوده با توجه به محرومیت مردم منطقه و نیازهایی که شهرستان جاسک پیدا کرده و نگاهی که مسئولان این نیرو برای افزایش جمعیت در راستای مباحث توسعهای دارند باعث رونق شده به نحوی که اگر یک روز کارکنان و خانوادههای منطقه دوم دریایی ارتش از شهرک مسکونی خود خارج نشوند احساس میشود که شهر خلوت شده است.» او میافزاید: «من فکر میکنم دوستان عزیز ما در نیروی دریایی ارتش به ویژه امیر سیاری که سفرهای متعددی به شهرستان جاسک دارند با جدیت پیگیرند تا آنچه که خواسته مقام معظم رهبری از این نیرو در راستای توسعه سواحل مکران بوده را در اسرع وقت جامه عمل بپوشانند. در شهرستان هم به همین نحو امیر عباسی و همکاران محترمشان در تلاشند تا مباحث توسعهای شهرستان جاسک با حمایت و سرعت بیشتری دنبال شود.»
از احمدی در مورد تاثیرگذاری نیروی دریایی در امنیت شهرستان میپرسم که در پاسخ میگوید: «شهرستان جاسک 320 کیلومتر مرز آبی دارد و از طرفی ما تقریبا یک شهرستان مرزی هستیم (با توجه به مرز آبی با مسقط عمان) بنابراین با حضور مقتدرانه نیروی دریایی ارتش و در کنارش سایر نیروهای مسلح است که مردم شهرستان جاسک سر راحت بر بالین میگذارند. نیروی دریایی ارتش همواره پشتوانه محکمی برای کشتیهایی که در حال تردد هستند بوده و برخی مواقع اتفاقاتی رخ داده یا احساس رعب و وحشت داشتهاند که حضور به موقع یگانهای شناور این نیرو باعث شده تا یک امنیت و آرامش خاطری در حوزه دریا داشته باشیم. در واقع بخشی از مسائلی که ساحل را تهدید میکند همین مرز طولانی است که حضور نیروی دریایی ارتش باعث شده تا امنیت پایداری در آن ایجاد شود و الان رزمایشهای بزرگ کشوری از لحاظ نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات در منطقه جاسک و در دریای عمان برگزار میشود و یک بار با حضور ریاست محترم جمهور، یک بار با حضور ریاست محترم مجلس و همچنین با حضور سران لشکری برگزار شده است.» وی در خصوص مردمیاری و کمکهای مردمی در شهرستان جاسک و حومه توسط نیروی دریایی ارتش نیز خاطرات و سوابق جالبی دارد و ضمن تاکید بر این مطلب که بیشترین تعامل در شهرستان جاسک در سطح دستگاهها را منطقه دوم نیروی دریایی ارتش دارد، خاطرنشان میکند: «آن بخشی که به مباحث امنیتی مربوط میشود با حضور خوب دوستان در شورای تامین، در شورای اداری و در کارگروههای زیرمجموعه مرتفع میشود اما در مباحث دیگر به عنوان مثال در سیلی که سال گذشته حادث شد خود فرمانده منطقه دوم دریایی با زیرمجموعه تحت امرشان شب تا صبح در کنار مردم ماندند و این علاوه بر اعزام امکانات و تجهیزات این یگان بود. یا یک مورد دیگر در شرق جاسک 13 نفر در معرض سیل قرار گرفتند که باز هم بالگرد نیروی دریایی ارتش سریعا در محل حاضر شد و آنها را نجات داد. به همین صورت در سایر موارد بحران از جمله آتشسوزی و... باز هم کمک شایانی به مردم داشتهاند.» فرماندار شهرستان جاسک اما در یک جمله حضور نیروی دریایی ارتش را باعث دلگرمی و قوت قلب دستگاههای مستقر در جاسک میداند و میگوید: «هر جایی که احساس کردیم دیگر به بنبست خوردهایم، این منطقه دوم دریایی ولایت نیروی دریایی ارتش بوده که مشکلات را حل کرده و من این را با اعتقاد کامل میگویم.»
شب اول با مصاحبهای یک ساعت و نیمه با امیردریادار عباسی به پایان میرسد و آماده میشویم تا طبق توضیحات امیر عباسی روز آینده را به بازدید از سایر نقاط بپردازیم. روز دوم را با حضور در اسکله نظامی آغاز میکنیم؛ اسکلهای که موقتی است و قرار است با ساخت منطقه جدید به آنجا منتقل شود. در اسکله علاوه بر چند ناو موشکانداز، زیردریاییهای کلاس سبک غدیر نیز دیده میشوند. پس از اسکله نظامی نوبت به بازدید از بزرگترین پروژه در حال ساخت در بندر جاسک که به منطقه جدید نیز شهرت دارد، میرسد. این منطقه که چند کیلومتری با شهرستان جاسک و منطقه فعلی دریایی ولایت فاصله دارد قرار است بخشهای نظامی از جمله اسکله و موجشکن نظامی منطقه دوم را در خود پذیرا باشد و مکان فعلی نیز به محل اسکان خانوادهها اختصاص پیدا کند. در منطقه جدید قبل از هر چیز نیروگاه برقی به همت نیروی دریایی ارتش ساخته شده که علاوه بر تامین برق برای بخشهای نظامی توانسته برق شهرستان جاسک را نیز پایدار نماید. البته به نظر میرسد وضعیت موجود تا وضعیت نهایی فاصله زیادی داشته باشد اما کار جرثقیلهای بزرگ و کشتیهایی که حوضچه اسکله را ایجاد میکنند در کنار ساخت موجشکنهای عظیم نشان از آن دارد که عزمی جدی برای ساخت منطقه جدید وجود دارد حتی بلوارکشی و خیابانسازی نیز صورت گرفته و کار ساختمانی بخشهای اداری و ستادی نیز رو به پایان است و میتوان امیدوار بود تا چند سال دیگر شاهد رونمایی از یکی از بزرگترین و مجهزترین پایگاههای دریایی در منطقه غرب آسیا باشیم؛ اقدامی که علاوه بر بالا بردن ضریب امنیتی کشور در سواحل مکران، توانسته و میتواند اشتغالزایی بالایی در منطقه شهرستان کنارک ایجاد کند و با تزریق پول و تکنولوژی و نیروی انسانی، رفاه را برای این بخش محروم از سرزمین ایران عزیز به همراه آورد.
نیروی دریایی به اتحاد شیعه و سنی کمک کرده است
اما در جاسک فرصتی دست داد تا علاوه بر دیدن بخشهای مختلف ساخت و ساز در منطقه، پای صحبت مردم محلی نیز بنشینیم. ابتدا به دفتر امام جمعه اهل سنت جاسک رفتیم و ایشان نیز با رویی باز ما را در مدرسه علمیه اهل سنت پذیرا شدند. شیخ محمد عقیل شیهکزهی با بیان اینکه پیشرفتهای بسیار زیاد و خوبی با آمدن نیروی دریایی ارتش برای جاسک حاصل شده، به بیان این اثرات پرداخت و گفت: «چه به لحاظ امنیتی و چه به لحاظ اشتغالزایی با ساخت و سازهایی که رخ داده تاثیرات فراوانی در برداشته البته بعضیها گلایهمندند که از نیروهای بومی بیشتر استفاده شود اما در مجموع مردم از نیروی دریایی ارتش رضایت کامل دارند و جا دارد که تقدیر و تشکر به عمل آوریم هم از مرحوم شیرانی و هم از امیر عباسی که خدمات بسیار زیادی برای ما انجام دادهاند.» وی به موضوع مهم اتحاد شیعه و سنی در منطقهای که اکثریت ساکنان آن اهل تسنن هستند نیز اشاره دارد و میگوید: «در خصوص اتحاد بین شیعه و سنی استان ما به ویژه شهرستان جاسک نمونه است و نیروی دریایی ارتش بسیار کمک کرده است.» امام جمعه اهل سنت جاسک همچنین با اشاره به موارد زیاد دزدی دریایی که در گذشته بوده خاطرنشان میکند که با آمدن نیروی دریایی ارتش به این منطقه خوشبختانه شرایط بسیار عالی و مطلوب است ضمن اینکه حضور نیروی دریایی ارتش باعث شده تا مردم جاسک از ورود به حاشیهها بپرهیزند.
نیروی دریایی از هیچ کمکی دریغ نمیکند
قطعا در شهر و دیاری که صید و صیادی حرفه اصلی مردم است و دریا تامینکننده معاش آنها، حضور نیروی دریایی میتواند معنا و مفهوم دیگری در کار صیادان داشته باشد. یکی از قدیمیهای صیادی در این منطقه آقای آبخوست که به عنوان نماینده صیادان جاسک پای صحبت با ما نشست. او نیز از حضور نیروی دریایی در جاسک به نیکی یاد میکند و با همان لهجه شیرین و ساده خود میگوید: «هر مشکلی برای ما پیش میآید بدون درنگ به سراغ امیر عباسی فرمانده منطقه دوم دریایی ارتش میرویم و ایشان هم از هیچ کمکی دریغ نمیکند. ما نمیدانیم از امیر سیاری چگونه تشکر کنیم. از وقتی نیروی دریایی ارتش به این منطقه آمده شهر جاسک دگرگون شده و از هر نظر ترقی کرده است.» وی نیاز اساسی مردم را فرودگاه؛ به ویژه برای بحث پزشکی و درمانی و تردد پزشکان متخصص عنوان میکند و میگوید: «از زمان حضور ارتش بیکاریها کاهش یافته و صیادی که شغل اصلی ماست رونق پیدا کرده است.» نماینده صیادان جاسک به موضوع مهم آموزش صیادان برای جلوگیری از گرفتار شدن آنها در دریا نیز اشاره دارد و میافزاید: «ارتش با آموزشهایی که به ما داده مسیرها را برای لنچهای جاسکی مشخص کرده و خوشبختانه تاکنون هیچ مشکلی برای صیادان ما در دریا پیش نیامده و اگر هم موردی بوده با کمک نداجا در کوتاهترین زمان مرتفع شده است.» شنیدن اثرات مثبت حضور ارتش و نیروی دریایی در یک منطقه از سوی مردم آن منطقه قطعا از تعریفهای خود مسئولان برای هر خبرنگاری شیرینتر است و اینکه ببینی مردم بدون ترس و واهمه و با همان سادگی که در برخورد با همدیگر دارند از آنچه در دلشان میگذرد تعریف میکنند جای خوشوقتی است.
مردم به نیروی دریایی ارتش عشق میورزند
سومین نفری که با او قرار مصاحبه گذاشتم آقای شریفی بود که به عنوان بزرگ منطقه لیردف در 150 کیلومتری جاسک قبول زحمت کرد و برای گفتوگو با ما به هتل محل اقامت در جاسک آمد. شریفی ابتدا سخنش را با تاکید بر یک مطلب مهم در مورد راهبرد رهبر انقلاب برای توسعه سواحل مکران آغاز کرد و گفت: «خداوند بزرگ را به خاطر نعمت داشتن چنین رهبری سپاسگزاریم چراکه با نگاهی که ایشان به سواحل مکران دارند و پس از ماموریت ویژه به نیروی دریایی ارتش برای استقرار در این سواحل و توسعه و آبادانی آن، اکنون شاهد پیشرفتهای خوبی در این منطقه بودهایم و موجب شده تا دیدگاه مسئولان کشور در این خصوص بهبود یابد.» وی نکته جالبی نیز از منطقه لیردف بیان کرده و میافزاید: «ما امروز در منطقهای که هستیم تعداد نفرات تحصیلکردهمان به مراتب بیشتر شده حتی در شهر لیردف که قریب به 21 هزار نفر جمعیت دارد امسال 251 نفر پذیرفته دانشگاه داشتهایم حتی پزشکان عمومی که در این شهر مشغول به کار هستند از فرزندان همین خطهاند و امیدواریم تنوع رشتههای تحصیلی در شهر لیردف را افزایش دهند که فرزندان مردم این منطقه بیشتر تلاش کنند، درس بخوانند تا به جایی برسند.» شریفی در مورد اثر نیروی دریایی در آبادانی سواحل مکران تصریح میکند: «از زمانی که نیروی دریایی ارتش در اینجا مستقر شده تفاوتها و تغییرات بسیار زیادی را داشتهایم. اگر جادهها را شما ببینید متوجه خواهید شد که چقدر حضور نیروی دریایی ارتش تاثیرگذار بوده است. ارتش مردمدار است و مدرسهای هم در راس میدانی ساختهاند که انشاا... به محض اینکه راه بیفتد خیلی از مشکلات مردم حل میشود. یک مسجد مجهز در بین راه ساختهاند. قبلا مشکل آب داشتیم الان آبشیرینکن آماده است فقط یک مسئله برق وجود دارد که اگر آن هم مرتفع شود نیاز مردم برطرف خواهد شد. در زمینه پزشکی هم که یک بیمارستان کوچک در لیردف در دست ساخت است که امیدواریم زودتر راهاندازی شود تا این نیاز مردم هم رفع گردد.» وی در مورد امنیت منطقه پس از حضور نداجا نیز میگوید: «الحمدا... امروز به طور کامل امنیت برقرار است. در بحث صیادی هم اگر اتفاقی رخ میدهد نیروی دریایی ارتش بیهیچ درنگی به کمک ما میآید. این نیرو همچنین داروخانه و درمانگاهی در راس میدانی دارد که موجبات رضایتمندی مردم این منطقه و روستاهای اطراف که از آن استفاده میکنند را فراهم آورده است. مردم بسیار راضیاند؛ حتی آمبولانس نیروی دریایی ارتش هم در اختیار مردم است و در صورت بروز اتفاق بدون فوت وقت بیمار به بیمارستان جاسک منتقل میشود. ما تشکر فراوان داریم از مجموعه ارتش از صدر تا ذیل به ویژه از رهبر معظم انقلاب که این کمبودها و محرومیتهای مردم این مناطق را درک کرده و نیروی دریایی ارتش را در این سواحل مستقر ساخته است.» شریفی خواستهها و گلایههایی هم دارد که اگرچه مشکلاتی عمومی برای همه کشور هستند اما شاید حضور مناسب نیروی دریایی در این منطقه باعث شده تا امید مردمان این دیار برای رفع مشکلاتشان پررنگتر از جاهای دیگر باشد. وی میگوید: «انشاا... که گمرک هم به مردم کمک کند تا در حد قانونی و به اندازهای که نیاز اولیه مردم اعم از برنج، روغن و... تامین شود و این اقلام در دسترس آنها قرار گیرد. اینجا متاسفانه وضعیت اشتغال به سبب اینکه نه کارخانهای هست و نه کشاورزی رونق دارد در شرایط ناگواری به سر میبرد. امیدواریم مسئولان نظر ویژهای در راستای استخدام جوانان مستعد به خصوص به منطقه جاسک چه به عنوان معلم، کارمند و... داشته باشند البته نیروی دریایی ارتش در این زمینه مزایایی برای جوانان این خطه قایل شده و نفراتی که حائز شرایط استخدام هستند را بدون اخذ آزمون به تهران معرفی میکنند و این جای تشکر دارد.» این بزرگ منطقه لیردف حقیقت جالبی را بازگو کرده و میگوید: «مردم به همه نیروهای مسلح مستقر در جاسک علاقهمندند اما این علاقهمندی به ارتش به مراتب بیشتر است و به محض اینکه متوجه میشوند امیر عباسی میخواهد از مسیری تردد کند همه منتظر استقبال از او بودند و این به خاطر محبتی است که در دل مردم افتاده. یا وقتی امیر سیاری به اینجا میآید و در کمال افتادگی و تواضع دست محرومان را میگیرد و صورت آنها را میبوسد این برای مردم خیلی قابل احترام است و باعث شده که مردم به نیروی دریایی ارتش عشق بورزند. وحدت بین شیعه و اهل تسنن در این مناطق مثالزدنی و بسیار مطلوب است و خداوند را شاکریم که هیچ تفاوتی هم بین این 2 مذهب نیست.» حضور دوباره من در جاسک آن هم پس از 3 سال خاطرات جالبی برایم دربرداشت. توسعهای سریع که شاید با توجه به محدودیتهای بودجهای در کمتر بخشی از کشور دیده شود از یک سو و رضایتمندی مردم منطقه و برق خوشحالی و امیدواری که نیروی دریایی راهبردی ارتش در دل مردمان زحمتکش و سوختهرویی که روحی بلند و بزرگ دارند ایجاد کرده از سوی دیگر برای خودم انرژیبخش بود؛ اینکه در محرومیت و کمبود، امید را حفظ کنی و اینکه در سختی و دوری از خانواده برای خدمت به مردمت در خشکی و دریا زحمت بکشی درسهای زیبای این سفر بود به این امید که در سفر بعدی سواحل مکران را توسعه یافتهتر و آبادتر از گذشته ببینم.