بایدها و نبایدهای بیمه شخص ثالث
پاسخ به 15پرسش کاربردی درباره بیمه شخص ثالث
راحله شعبانی
روزنامهنگار
بیمه شخص ثالث اجباری است. تمامی شرکتهای بیمه رقابت تنگاتنگی دارند تا بتوانند گوی سبقت را از دیگر رقبا بربایند. در این هیاهوی بیمهای، انتخاب آگاهانهی بهترین شرکت ارائهکنندهی بیمه شخص ثالث، علم به نرخهای بیمه ای و پیدا کردن پاسخهای صادقانه به صدها سوال دیگر در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله از دخل و خرج به مهمترین این سوالات پاسخ خواهیم داد.
1) حداقل تعهد اجباری در بیمه نامه شخص ثالث چه میزان است؟ بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه باید بتواند در هر زمان در بخش خسارت بدنی حداقل دیه یک فرد مسلمان در ماه های حرام و در بخش خسارت مالی 5/2 درصد تعهدات بدنی را جبران کند. حداقل دیه فوت هر سال از سوی مرجع قانونی تعیین می شود و تغییر می کند. شرکت بیمه مکلف است با دریافت حق بیمه اعلام شده، با دارنده وسیله نقلیه قرارداد بیمه حداقل با این میزان تعهدات منعقد کند.
2) نرخ و حق بیمه شخص ثالث چگونه تعیین می شود؟ رقم حق بیمه به طور معمول متناسب با ریسک هر وسیله نقلیه و نرخ های تعیین شده در آیین نامه های آن و دیگر ضوابط ابلاغ شده بیمه مرکزی، از سوی شرکت بیمه دریافت و برای همان وسیله نقلیه بیمه نامه صادر می شود. در صورت وقوع حادثه منجر به خسارت احتمالی جانی و مالی از سوی وسیله نقلیه دارای بیمه نامه به اشخاص ثالث ، خسارت وارده از محل بیمه نامه مسبب حادثه پرداخت می شود.
3) آیا حق بیمه شخص ثالث مطابق با قیمت خودرو تغییر می کند؟ حق بیمه در «بیمه اجباری شخص ثالث» متناسب با نسبت ریسک خسارت جانی و مالی منتقل شده به شرکت بیمه تغییر می کند. این ریسک در مورد وسایل نقلیه با عمر بالا و رانندگانی که بیشتر تخلف کنند و خود و دیگران را بیشتر در معرض خطر قرار می دهند، افزایش می یابد.
4) بیمه حادثه راننده که با بیمه شخص ثالث صادر می شود، چیست؟ منظور از شخص ثالث، هر شخصی است که به سبب حوادث وسایل نقلیه موتوری دچار زیان های بدنی و مالی شود به استثنای راننده مسبب حادثه.شرکت بیمه، هنگام صدور بیمه نامه شخص ثالث، با دریافت حق بیمه حوادث راننده، خود راننده را هم تا حد دیه ماه حرام تحت پوشش بیمه حوادث قرار می دهد. حداکثر حق بیمه پوشش حوادث راننده در هر سال هنگام صدور بیمه نامه شخص ثالث در بیمه نامه درج و به حق بیمه اضافه می شود.
5) در تصادفات زنجیرهای چه کسی مسئول جبران خسارت است؟ از مهمترین سوالات متداول بیمهی ثالث سوال مربوط به تصادفات زنجیرهای است. تصادف زنجیرهای را میتوان در دو حالت بررسی کرد: 1) حالتی که خودروها در حالت ایستاده هستند (مثلا پشت چراغ قرمز ایستادهاند) و خودروی دیگر با سرعت به آنها برخورد میکند: در این حالت خودروای که به دیگر خودروها برخورد کرده مقصر حادثه است. خسارت خودروهای آسیبدیده از محل بیمهی ثالث خودروی مقصر پرداخت خواهد شد. 2) حالتی که خودروها در حال حرکت هستند و یک خودرو با سرعت از پشت به خودروهای جلویی برخورد میکند: اگر خودروهایی که بههم برخورد کردند فاصلهی قانونی را نسبت به خودروی جلویی رعایت نکرده باشند، هر خودرو نسبت به خودروی جلویی مقصر است. درنتیجه خسارت خودروی جلویی از محل بیمهی ثالث خودروی عقبیِ مقصر پرداخت خواهد شد.
6) ضرورت دریافت الحاقیه افزایش تعهدات در بیمه نامه شخص ثالث چیست؟ هرگاه تعهد پرداخت خسارت، بیش از ارقام قبلی اعلام شده در بیمه نامه باشد، از جمله در زمانی که معادل ریالی دیه در سال جدید را پس از تصویب رئیس قوه قضائیه وزیر دادگستری ابلاغ می کند باید به شرکت بیمه مراجعه کنیم و با پرداخت تفاوت حق بیمه آن، تعهد بیمه نامه خود را به روز کنیم.
7) نداشتن بیمه شخص ثالث برای دارنده وسیله نقلیه چه مشکلاتی ایجاد می کند؟ نداشتن بیمه نامه برای وسیله نقلیه خلاف قانون است.پرداخت تمام خسارت هاى جانى (دیه) و مالى بر عهده راننده مقصر بوده و ممکن است که زندانى شود و هر موقع که بخواهد بیمه شخص ثالث بخرد، باید علاوه برحق بیمه جدید، حق بیمه روزهایی را هم که وسیله نقلیه او بیمه نداشته است (حداکثر یک سال) بپردازد.
8) اگر وسیله نقلیه بیمه نامه شخص ثالث نداشته باشد و تصادف هم نکند، مشکل چیست؟ داشتن بیمه نامه شخص ثالث برای همه وسایل نقلیه موتوری (موتور سیلکت و انواع خودرو) اجباری است؛ حرکت وسایل نقلیه موتوری بدون داشتن بیمه نامه شخص ثالث ممنوع است. مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه وسایل نقلیه بدون بیمه نامه را متوقف و راننده متخلف را ملزم به پرداخت جریمه می کنند.
9) وسایل نقلیه فاقد بیمه نامه شخص ثالث از چه خدماتی محروم می شوند؟ ارائه هر گونه خدمات به دارندگان وسایل نقلیه موتوری فاقد بیمه نامه شخص ثالث در راهنمایی و رانندگی، دفاتر اسناد رسمی، سازمان ها و نهادهای مرتبط با حمل و نقل ممنوع است و ثبت معامله این وسایل نقلیه امکانپذیر نیست.
10) در صورت دریافت خسارت از شرکت بیمه، بیمه نامه سال بعد به چه شکل تمدید می شود؟ در این صورت همه تخفیف های تعلق گرفته حذف می شود و اگر خسارت داشته باشد، جریمه دریافت می شود که طبق جدول متفاوت است.
11) آیا نرخ بیمه نامه شخص ثالث در شرکت های بیمه یکسان است؟ بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران معمولا سقف حق بیمه شخص ثالث را با تعهدات پایه تعیین کرده است و شرکت های بیمه مجاز نیستند برای تعهدات پایه حق بیمه ای بیشتر از آن دریافت کنند، اما می توانند با معیارهای خود به بیمه گذاران تخفیف دهند.
12) آیا می توان هنگام فروش وسیله نقلیه، تخفیف های بیمه نامه شخص ثالث را به خودرو جدید انتقال داد؟ در صورتی که تقاضای بیمه گذار قبل از تاریخ انتقال بیمه نامه باشد، امکان انتقال تخفیف ها به خودرو جدید وجود دارد.
13) آیا در بیمه نامه شخص ثالث هزینه های درمانی نیز پرداخت می شود؟ بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است مصدومان ناشی از حوادث رانندگی را بدون دریافت وجه پذیرش کند. برای این منظور شرکت های بیمه از محل بیمه نامه شخص ثالث 10 درصد عوارض به وزارت بهداشت می پردازند.
14) اگر برای تمدید بیمه نامه فاصله بیفتد، بیمه نامه جدید صادر می شود؟ اگر برای تمدید بیمه نامه شخص ثالث وقفه ایجاد شود به ازای هر روز تأخیر (حداکثر یک سال) باید برای دریافت بیمه نامه جدید جریمه پرداخت کنیم
15) اگر تعداد سرنشینان زیاندیده در خودروی مقصر، بیش از حد مجاز باشد خسارت به چه شکل پرداخت خواهد شد؟ تعداد سرنشینان مجاز خودرو داخل کارت ماشین قید میشود. منظور از ظرفیت غیر مجاز سرنشینان تعدادی بیش از ظرفیت مقرر در کارت ماشین است. تعهد شرکت بیمه در برابر سرنشینان داخل خودروی مقصر حادثه، برابر است با حاصلضرب ظرفیت مجاز وسیلهی نقلیه در سقف تعهدات بدنی. بهطورمثال اگر ظرفیت قانونی خودروای چهار نفر باشد، سقف تعهدات شرکت بیمه در برابر زیاندیدگان داخل خودرو ۱,۲۳۲,۰۰۰,۰۰۰ (۱,۲۳۲,۰۰۰,۰۰۰=۴×۳۰۸,۰۰۰,۰۰۰) میباشد. در نتیجه در حادثهای که تعداد سرنشینان خودروی مقصر بیش از ظرفیت مجاز بوده و میزان خسارت از سقف تعهد شرکت بیمه بیشتر باشد خسارت سرنشینان زیاندیده به طور کامل پرداخت نمیشود. بلکه مبلغ خسارت مورد تعهد شرکت بیمه به نسبت خسارت واردشده به هر یک از زیاندیدگان، بین آنان تقسیم میگردد. باقیماندهی خسارت که توسط شرکت بیمه پرداخت نشده، توسط صندوق خسارت بدنی پرداخت خواهد شد. اما صندوق خسارت بدنی میتواند مبلغ پرداختشده را از رانندهی مقصر دریافت کند.