راحله شعبانی
روزنامه نگار
دسته چک واژه آشنایی برای تمامی ماست. ابزاری که کمکهای زیادی به بسیاری از ما به خصوص جماعت کاسب کرده است. کمکهایی مانند پرداخت پول در آینده یا جلوگیری از حمل پول. چک داشتن و چک کشیدن مانند هر کار دیگری مهارت خاص به خود را میطلبد. در این مقاله درباره این مهارت بیشتر صحبت خواهیم کرد.
چک به معنی برگه ای تاریخدار و دارای ارزش مالی است که معمولاً برای خرید در حال و پرداخت در آینده استفاده میشود..
مبلغ چک
در قسمت مبلغ چک، باید مبلغ را به حروف بنویسید. در این قسمت مبلغ را هم به ریال و هم به تومان بنویسید. برای مثال: 10 میلیون ریال معادل یک میلیون تومان.
در قسمت پایین سمت چپ چک بانکی، معمولاً کادری قرار دارد که باید مبلغ چک را به عدد و در واحد ریال در آن بنویسیم.
صفرهای مبلغ چک را به صورت دایره هایی بنویسید که به عدد ۵ شبیه نباشند و از گذاشتن نقطه به جای صفر جداً خودداری کنید.
مبلغ چک را که باید روی قسمت جدا نشدنی دسته چک بنویسید، به نحوی بنویسید که بخشی از آن روی قسمت جدا شدنی دسته چک بیفتد و وقتی آن ها را کنار هم قرار می دهید، عدد کامل دیده شود.
در داخل شکل مستطیل که باید مبلغ به عدد نوشته شود سعی کنید از سمت چپ با کمترین فاصله به حرف «ر» در کلمه «ریال» شروع به نوشتن کنید و پس از نوشتن مبلغ از جلوی آن تا انتهای مستطیل خط تیره بکشید.
پس از نوشتن عدد مدنظر، برای جلوگیری از زیاد کردن رقم، چسب نواری روی مبلغ چسبانده شود.
با توجه به مشکلات و تراکم کار در بانک و برای جلوگیری از برگشت خوردن چک بانکی سعی کنید مبلغ چک را یک روز قبل از موعد آن در بانک تأمین کنید. چنان چه در تأمین وجه چک در موعد مقرر دچار مشکلی شدید حتماً با دارنده چک هماهنگ کنید و به او اطلاع دهید و از او درخواست مهلت کنید تا با برگشت خوردن چک و بدحسابی مواجه نشوید.
در وجه
در قسمت در وجه باید نام کسی را که دریافت کننده چک بانکی است، بنویسید. شما می توانید نام کامل و شناسنامه ای شخص را بنویسید یا از واژه حامل یا آورنده استفاده کنید.
اگر چک در وجه شخص مشخصی باشد، تنها آن شخص می تواند مبلغ آن چک را با ارائه مدرک شناسایی معتبر دریافت کند و بانک آن مبلغ را به کس دیگری نمی پردازد. یعنی اگر چنین چکی مفقود شود یا به سرقت برود، قابل نقد شدن نیست. ولی چکی که در وجه حامل یا آورنده صادر شده باشد، بعد از پشت نویسی توسط هر شخصی قابل نقد شدن است.
حتماً از اعتبار شخصی که از او چک می گیرید، مطمئن باشید. آدرس مغازه یا هر نشانه ای که بعداً قابل پیگیری باشد در اختیار داشته باشید.
اگر در معاملات چکی را گرفتید که در وجه حامل است و کسی که از او چک را می گیرید آن را صادر نکرده است، حتماً شماره آن شخص و نام وی را پشت چک بنویسید تا بعداً در صورت لزوم قابل پیگیری باشد.
سعی کنید که وجه را به اسم شخص بنویسید و تا می توانید از نوشتن کلمه حامل خودداری کنید.
بعد از آنکه اسم طرف را نوشتید، برای جلوگیری از سوء استفاده احتمالی بنویسید که چک بابت چه چیزی صادر شده است. مثلا در صورت عقد قرارداد، شماره قرارداد و تاریخ آن را بنویسید.
نوشتن متونی مانند بابت ضمانت، یا شرایط دیگری که نوشته می شود، در پرداخت نکردن چک بانکی توسط بانک هیچ گونه تعهدی ایجاد نمی کند و با رعایت ارکان اصلی چک بانک موظف به نقد کردن چک است.
امضا
امضای شخصی صادر کننده چک، باید پای چک باشد تا این برگه معتبر باشد.
در کنار امضا، نام خود را بنویسید تا از روی دست خط شما امکان جعل آن از بین برود.
در انتخاب امضا برای چک سعی کنید از امضای ساده که به راحتی قابل جعل باشد خودداری کنید و زیر امضا نام و نام خانوادگی را به همراه تاریخ با خط خود قید کنید.
از نمونه امضای خود در قسمت ته چک و برگه و جلد دستهچک خودداری کنید تا چنان چه چک یا دستهچک مفقود شد یا مورد دستبرد قرار گرفت جعل نمونه امضا صورت نگیرد.
بعضی از چک ها دو امضا هستند یا با مهر پرداخت می شوند، خیلی از مواقع صادرکننده چک بانکی به قصد پرداخت نکردن یا تاخیر در پرداخت چک، این موضوع را عمدا از شما پنهان می کند و چک را با یک امضا یا بدون مهر تحویل تان می دهد. از آن جا که مسلما این چک نقد نخواهد شد در صورت شکایت شما و سیر مراحل وقت گیر و طولانی حقوقی دست آخر با بیان بهانه های مختلف، زمان زیادی را از شما تلف می کند. در این گونه مواقع از فرد بخواهید در چک قید کند که این چک دو امضا نیست و نیاز به مهر ندارد. در این صورت می توان از وی به جرم کلاهبرداری شکایت کرد.
به خاطر داشته باشید که کشیدن چک بانکی سفید امضا، تخلف محسوب می شود.
تاریخ چک
اگر می خواهید بین تاریخ عددی و حروفی یکی را انتخاب کنید، حتماً تاریخ را به حروف بنویسید.
هنگام رد و بدل شدن چک در قراردادها، اگر تاریخ چک شما با تاریخ تحریر قرارداد یکی باشد، می توانید آن را به صورت کیفری دنبال کنید ولی اگر تاریخ بعد از تاریخ قرارداد باشد، چک شما وعده دار و حقوقی است.
3 مزیت چک نسبت به سفته
اولین مزیت چک نسبت به سفته این است که چک جنبه کیفری دارد که سفته متاسفانه این مزیت را ندارد. به زبان ساده اگر شمااز کسی چکی در دست داشته باشید وپس از مراجعه به بانک با کسر موجودی صادرکننده چک مواجه شوید یا به هردلیلی این چک با پرداخت نشدن و بالاخره با برگشت مواجه شود، در این حالت چک جنبه کیفری پیدا می کند و شما می توانید علیه صادرکننده چک شکایت کیفری کنید.
دومین مزیت چک نسبت به سفته این است که چک در هرحال به عنوان یک سند همیشه قابل پرداخت و لازم الاجرا به حساب می آید. یعنی در مثال بالاکه چک با پرداخت نشدن و برگشت مواجه شد، شما پس از برگشت خوردن چک ، بدون این که به دادگاه بروید می توانید به اداره ثبت اجرائیات مراجعه کنید و با چک برگشت خورده که به همراه گواهی عدم پرداخت است حکم اجرائیه علیه شخص صادرکننده برای توقیف اموالش بگیرید،درصورتی که در سفته این مزیت وجود ندارد.
سومین مزیت چک نسبت به سفته این است که چک قابل اعتراض است. یعنی شما در مثال بالا تنها با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت چک بدون هیچ هزینه ای می توانید اعتراض کنید در حالی که اگر به جای چک ، سفته در دست داشته باشید باید به جای اعتراض، واخواست بدهید و هزینه واخواست را پرداخت کنید.
نکات امنیتی نوشتن چک
سعی کنید از خودکار شخصی برای نوشتن چک استفاده کنید و از خودکار دیگران برای این کار استفاده نکنید. برخی خودکارها جوهری دارند که بعد از نوشتن و گذشتن مدت زمانی، خود به خود پاک خواهند شد یا این قابلیت را دارند که با پاک کن، پاک شوند.
روی بخش های دست نویس خودتان نوار چسب بچسبانید و با ناخن روی آن را خط بیندازید تا در صورت برداشت چسب، جوهر را از روی چک جدا کند.
در صورت لزوم می توانید از کاربن استفاده کنید تا از جعل چک بانکی جلوگیری شود.
می توانید برای بالا بردن امنیت چک از دستگاه های مخصوص مثل دستگاه پرفراژ دستی استفاده کنید.
اکثر برنامه های حسابداری امکان نوشتن چک را دارند و همچنین می توانید از نرم افزارهای مخصوص نوشتن چک کمک بگیرید.
در هر بخش چک که با دست چیزی می نویسید، جای خالی نگذارید و جاهای خالی را با خطوط ممتد ببندید یا با ضربدر این کار را انجام دهید.
حتماً شماره چک های خود را در جایی یادداشت کنید و در دسترس داشته باشید تا در صورت سرقت دسته چک بتوانید جلوی سوءاستفاده از آن را بگیرید. همچنین در صورت امکان از چک هایی که صادر می کنید یک نسخه کپی تهیه کنید.
سعی کنید چکتان را به آرامی بنویسید و از شتاب زدگی و عجله در نوشتن خودداری کنید.
پس از صدور چک، ته چک را نیز کامل کنید و تاریخ چک و مبلغ چک و اینکه چک را به چه کسی داده اید حتماً قید کنید.
قلم خوردگی و پشت نویسی چک
در صورتی که چک پشت نویسی یا قلم خوردگی ندارد روی چک به صورت مشخص بنویسید فاقد قلم خوردگی و پشت نویسی.
در صورتی که مجبور شدید توضیحی در پشت چک بنویسید، حتما بعد از امضا کردن، دور آن توضیح و امضای خود را با ضربدر ببندید و برای اطمینان بیشتر روی آن را چسب نواری بچسبانید.
چنان چه بدون قلمخوردگی چک را نوشتید و امضا کردید در بالای شکل مستطیل که رقم را نوشته اید، بنویسید بدون خط خوردگی و دو طرف آن را با علامت ضربدر ببندید.
چنان چه در هنگام نوشتن دچار قلمخوردگی شدید ولو اینکه یک حرف یا یک عدد باشد پشت چک قید کنید که مبلغ فلان و تاریخ فلان صحیح است.