همه کسانی که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند در گام اول باید از یک کارگزاری کد بورسی دریافت کنند. کد بورسی با نام کد سهامداری نیز شناخته میشود. کسی که دارای کدبورسی است میتواند از طریق نرم افزار معاملات آنلاین که کارگزاری در اختیار وی میگذارد نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند.
آیا کد بورسی واقعا لازم است؟
بله، وجود کد بورسی یکی از الزامات برای سرمایه گذاری در بورس و خرید اوراق بهادار از بازار سرمایه است. شاید شما تصور کنید چون خرید و فروش اوراق بهادار به صورت آنلاین انجام میشود و کارگزار دخالت مستقیمی در آن ندارد، نیازی هم به کد بورسی نیست ولی در هر حال این کارگزار است که واسطه بین شما و بازار سرمایه است و داشتن یک کد بورسی به منزله داشتن یک حساب معاملاتی نزد کارگزار نیز هست.
مسئول صدور کد بورسی کیست؟
کارگزاریهای بورس اوراق بهادار تهران، مسئول صدور کد بورسی و ارائه خدمات خرید و فروش سهام و اوراق بهادار هستند. نزدیک 100 شرکت کارگزاری در حال حاضر در ایران فعال است ولی فقط تعداد کمی از آن ها خدمات مفید، قابل توجه و مناسبی ارائه میدهند. مفید بودن خدمات کارگزاری یعنی اینکه کارگزار حتی به مشتریانی که سرمایه کمی برای معامله در بورس دارند احترام بگذارد و خدمات مناسبی ارائه دهد، کارگزار نرم افزار به روز داشته باشد، اعتبار معاملاتی و حتی تخفیف اختصاص دهد.
ساختار کد بورسی چگونه است؟
کد بورسی از لحاظ ساختار یک شناسه واحد است که از تعدادی حرف و عدد تشکیل میشود. اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه اطلاعاتی بورس به وسیله این کد شناسایی میشود، بنابراین این کد چند رقمی شبیه کد ملی است و هر شخص فقط میتواند یک کد بورسی داشته باشد. کد معاملاتی اشخاص حقیقی به صورت حروف ابتدایی نام خانوادگی وی و عدد درکنار آن تعریف میشود. برای مثال برای شخصی با نام خانوادگی «بهرامی» کدی شبیه به « بهر04548» یا
« بهر 12322» خواهد بود. البته به تازگی مشاهده شده در کدبورسیهای جدید، حروف ابتدای نام خانوادگی وجود ندارد.
صدور کد بورسی (کد سهامداری) چگونه انجام میشود؟
فرایند افتتاح حساب و صدور کد بورسی در بیشتر کارگزاریها فقط از طریق شعب کارگزاری در شهرهای مختلف انجام میشود. ولی برخی از کارگزاریها خدماتی را فراهم کردهاند که اشخاص میتوانند به صورت غیر حضوری نیز کد بورسی دریافت کنند.
مدارک لازم برای دریافت کد بورسی (اشخاص حقیقی)
اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
اصل و تصویر رو و پشت کارت ملی
شماره حساب بانکی و شماره شبای آن
تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
آخرین مدرک تحصیلی (برای دسترسی به معاملات آنلاین دارا بودن حداقل دیپلم و 18 سال لازم است)
تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین
مدارک لازم برای دریافت کد بورسی (اشخاص حقوقی)
تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
تصویر روزنامه رسمی
آگهی کلیه تغییرات
تصویر اساسنامه
کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
تکمیل فرم تعهدنامه
تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی
نام کاربری و پسورد معاملات برخط یا آنلاین پس از اخذ کد بورسی با ایمیل و پیامک برای شما ارسال میشود. با این نام کاربری فرد مجاز به انجام معاملات به صورت مستقیم و آنلاین خواهد بود و نیاز به ثبت سفارش حضوری نخواهد داشت.
تفاوت کد بورسی و کد آنلاین چیست؟
در واقع هیچ تفاوتی وجود ندارد، منظور از کد آنلاین، کد بورسی آنلاین است که شخص با دارا بودن آن به صورت مستقیم به سامانه معاملات آنلاین وارد میشود و میتواند سفارشات خرید و فروش اوراق بهادار را بصورت مستقیم ارسال کند. به دلیل اینکه برخی از افراد دارای مدرک دیپلم نیستند، فقط کد بورسی برای آن ها صادر میشود و فقط میتوانند بصورت تلفنی یا حضوری سفارش خودشان را به کارگزار بدهند. به کد بورسی، کدسهامداری و کدمعاملاتی نیز گفته میشود. بنابراین تصور نکنید این اصطلاحات مربوط به یک کد دیگر است.اما اشتباهی که برخی مرتکب میشوند این است که تصور میکنند کد اقتصادی، همان کدبورسی است. کد اقتصادی ربطی به بورس ندارد. هر شرکت نیاز به یک کد اقتصادی دارد. این کد برای مشخص شدن عملکرد یک شرکت (خرید – فروش – خدمات) در قراردادها و فاکتورها ارائه میشود. اخذ این کد برای شرکتها اجباری است.
تفاوت کدبورسی با نام کاربری و رمز عبور
بعد از تکمیل مشخصات نزد کارگزاری، برای افراد کدبورسی صادر میشود (لینک روش صدور در آخرین همین مطلب است). بعد از اینکه کدبورسی صادر شد و کارگزاری یک حساب برای شما ایجاد کرد، مشخصات ورود به سایت معاملات برای شما پیامک یا ایمیل میشود. این مشخصات ورود، کد بورسی شما نیست و صرفا یک نام کاربری و رمز عبور است تا بتوانید از طریق سیستم معاملاتی کارگزار، اقدام به خرید و فروش سهام کنید. بنابراین کدبورسی را با این مشخصات اشتباه نگیرید. در واقع برای معاملات آنلاین، کدبورسی شما را که شامل چند حرف و چندعدد است نیازی نیست در جای خاصی وارد کنید.
آیا برای صندوق سرمایهگذاری کد بورسی لازم است؟
بستگی دارد بخواهید چه صندوقی را خریداری کنید. دو نوع کلی صندوق وجود دارد: صندوقهای سرمایهگذاری مشترک: نیازی به کد بورسی ندارند و واحدهای آنها به صورت غیرحضوری یا حضوری صادر میشود. حداقل مبلغ سرمایهگذاری در این صندوقها و هزینه ابطال، معمولا بالاتر از صندوقهای ETF است.
صندوقهای قابل معامله در بورس یا ETF: این صندوقها را میتوان مانند سهام خریداری کرد و در زمان دلخواه به فروش رساند.
واحدهای ETF ها معمولا قیمت پایینی دارند (مثلا 1000 تومان تا حدود 10 هزارتومان). به همین دلیل میتوانید با سرمایههای خیلی کم نیز این صندوقها را خریداری کنید. قوانین معاملات این صندوقها تقریبا مشابه سهام است ولی تفاوتهایی نیز وجود دارد. مثلا کارمزد معاملات این صندوقها بسیار کمتر از سهام است. کدبورسی صرفا برای خرید سهام نیست و میتوانید با کدبورسی، صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت یا سایر صندوقها را خریداری کنید. با خرید صندوقهای سرمایهگذاری، به طور غیرمستقیم در بورس سرمایهگذاری میکنید. به عبارت دیگر، صندوقها سرمایه شما را در بورس مدیریت میکنند.
آیا کارگزاریها کد بورسی را رایگان صادر میکنند؟
بله، کارگزاریها برای صدور کد بورسی هزینهای از شما اخذ نمیکنند. درآمد کارگزاریها از میزان کارمزدی است که بابت هر معامله دریافت میکنند. درصد این کارمزد معمولا ناچیز است و میزان آن در اوراق بهادار مختلف متفاوت است. مثلا کارمزد خرید سهام ( جمع کارمزد کارگزاری + کارمزد سازمان بورس و نهادهای مرتبط) حدودا نیم درصد (0.5 درصد) است. اما برای فروش سهام نیم درصد مالیات نیز اخذ میشود و جمع کارمزد و مالیات فروش به حدود یک درصد میرسد.
در حال حاضر نرخ کارمزد معاملات به صورت زیر است:
بطور مثال:
اگر شما به اندازه 10 میلیون تومان سهام بخرید، جمعا حدود 47 هزار تومان کارمزد پرداخت میکنید. اگر شما به اندازه 10 میلیون تومان سهام بفروشید، جمعا حدود 98 هزار تومان کارمزد و مالیات پرداخت میکنید. بنابراین هزینه فروش سهام بیشتر است زیرا در فروش سهام، نیم درصد مالیات میپردازید.
آیا با دریافت کد بورسی، حتما باید فوری یا تا زمان خاصی معاملهای انجام دهم؟
خیر، دریافت کد بورسی هیچ تعهدی برای شما ایجاد نمیکند و اجباری در انجام معامله نیست. حتی میتوانید چندسال پس از دریافت کد بورسی هیچ معاملهای نداشته باشید. دریافت کدبورسی هیچ مسئولیتی برای شما ایجاد نمیکند. برخی از افراد که ریسکپذیری کمی دارند پس از دریافت کد معاملاتی، صرفا به خرید سهام در عرضه اولیه میپردازند.