در دهه 60 و با محدود شدن منابع ارزی کشور، واردات قطعات منفصله خودرو دچار مشکل شد. با افت تیراژ تولید، مسئولان وقت به این نتیجه رسیدند که تنها راه پاسخگویی به حجم بالای تقاضا، استفاده از روش قرعه‌کشی برای برقراری عدالت است. در آن زمان خودرویی مانند پیکان متقاضی بسیاری داشت و به همین جهت کمیته‌هایی مأمور شدند خانه متقاضیان را بررسی کنند و مطمئن شوند که آن‌ها خودرو دیگری ندارند! این روش غیراصولی قرار است به‌عنوان راه‌حلی برای وضع فعلی بازار خودرو به کار گرفته شود. گویا وزارت صمت و خودروسازان داخلی به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راه مقابله با دلال‌های بازار، عرضه خودروهای فروش فوری به‌صورت قرعه‌کشی است. به نظر نمی‌رسد که این راهکار به نتیجه خاصی منتهی شود؛ چراکه اختلاف قیمت کارخانه و بازار همچنان رانت لذیذی است که دلال‌ها می‌توانند از آن بهره ببرند و در صورت قرعه‌کشی هم نمی‌توان جمعیتی که موفق به دریافت خودرو نشده‌اند، از اجرای عدالت قانع کرد. ضمن آن که سرکوب قیمت‌ها در سال‌های اخیر به این اختلاف قیمت دامن زده و قرعه‌کشی نمی‌تواند تأثیر چندانی روی کاهش قیمت‌ها داشته باشد.

چند سالی می‌شود که شهر آفتاب، میزبان بزرگ‌ترین رویداد خودرویی است. رویدادی که پس از 16 سال وقفه به جای برگزاری مجدد در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، به نزدیکی حرم مطهر و ابتدای آزادراه تهران-قم نقل‌مکان کرده است. امسال قرار بود چهارمین دوره نمایشگاه خودرو تهران همانند سه دوره قبلی در شهر آفتاب برگزار شود اما با مخالفت شرکت‌های خودروسازی این اتفاق رخ نداد و فعلاً برگزاری آن به تعویق افتاده است. طی چند هفته گذشته برخی با لابی‌گری درصدد برگزاری این نمایشگاه به هر قیمتی بودند و می‌خواستند از قبل آن به منافع مالی و رسانه‌ای خود دست یابند. اگر این اتفاق افتاده بود،‌ غرفه خودروسازان مثل سال گذشته صحنه درگیری و مجادله میان مردم و مسئولان می‌شد و عملا هیچ‌کدام از دو طرف به نتیجه خاصی دست نمی‌یافتند. حالا که آن‌ها دررسیدن به هدف خود موفق نشده‌اند، قصد داریم به مرور خودروهایی بپردازیم که در صورت برگزاری «دستوری» نمایشگاه، می‌توانستیم آن‌ها را در غرفه‌ها ببینیم!

دنا پلاس توربو اتوماتیک

گرچه این خودرو در 16 بهمن امسال و با حضور وزرای صمت و دفاع در کارخانه ایران خودرو معرفی شد اما در صورت برگزاری نمایشگاه خودرو، احتمالا یکی از مهم‌ترین محصولاتی بود که آبی‌پوشان در شهر آفتاب رونمایی می‌کردند. دنا پلاس توربو اتوماتیک از پیشرانه 1.7 لیتری ای‌اف7 مجهز به توربوشارژر بهره می‌برد که 150 اسب بخار قدرت و 215 نیوتن متر گشتاور دارد. انتقال قدرت در این خودرو از طریق یک جعبه‌دنده شش سرعته اتوماتیک ساخت شرکت DAE چین انجام می‌پذیرد و گفته می‌شود که سامانه خنک‌کاری آن مطابق شرایط کشور و سبک رانندگی عموم مردم سفارشی‌سازی شده است. این خودرو همچنین از فرمان کمکی برقی بهره می‌برد که استهلاک پایین‌تری نسبت به فرمان هیدرولیک دارد و می‌تواند هدر رفت توان موتور را کاهش دهد. ایران خودرو ابتدا با «هیوندای پاور تک» کره جنوبی برای تأمین جعبه‌دنده دنا پلاس توربو قرارداد امضا کرده بود اما شرکت کره‌ای به دلیل تحریم‌ها از دادن قطعات امتناع کرد. حالا به نظر می‌رسد که چینی‌ها برای همکاری با ایران خودرو مصمم‌تر هستند. این جعبه‌دنده چینی فعلاً به‌صورت سی‌بی‌یو وارد کشور می‌شود اما در آینده‌ای نزدیک خط تولید آن در ایران آغاز به کار می‌کند. دنا پلاس توربو اتوماتیک احتمالاً با قیمت 160 میلیون تومان و از اواخر سال 1400 عرضه خواهد شد.

کراس‌اوور ملی

اواخر آذر کیانوش پورمجیب، معاون تحقیقات و طراحی محصول ایران خودرو، گفت که این شرکت به‌زودی کراس‌اوور و شاسی‌بلند خود را بر مبنای دانش بومی و پلتفرم ملی به بازار عرضه می‌کند. خودرویی که معرفی آن چندین بار به تعویق افتاد و نمایشگاه امسال می‌توانست فرصتی برای رونمایی از کراس‌اوور ملی باشد. گرچه پورمجیب از «پلتفرم ملی» صحبت کرده اما بسیاری باور دارند که این خودرو بر مبنای پلتفرم پی‌اف1 پژو سیتروئن ساخته شده است. همان پلتفرمی که در پژو 206، 301 و 2008 هم دیده می‌شود. به گفته برخی منابع خبری، پنین‌فارینا ایتالیا طراحی کراس‌اوور ملی را انجام داده و احتمالاً از پیشرانه ای‌سی 5 پژو یا موتور 1.2 لیتری توربو ساخت شرکت ماهله بهره می‌برد. ایران خودرو توانسته فرایند تولید پیشرانه 3 سیلندر ماهله را با موفقیت پشت سر بگذارد و احتمالاً انبوه‌سازی آن را در برنامه دارد. قدرت این پیشرانه با بهره‌گیری از سیستم تزریق سوخت مستقیم بین 120 تا 160 اسب بخار و مصرف سوخت آن چیزی در حدود 5 لیتر در هر 100 کیلومتر است. با توجه به تجاری‌سازی فرمان کمکی برقی، کیسه هوای جانبی و سانروف بعید نیست که در کراس‌اوور ملی چنین امکاناتی را ببینیم. هنوز تصاویر رسمی یا حتی جاسوسی از اولین شاسی‌بلند ایران خودرو منتشر نشده اما به‌احتمال‌زیاد شباهت زیادی با پژو 2008 خواهد داشت.

پژو 301

احتمالاً 301 سومین محصول جدیدی بود که ایران خودرو در غرفه‌اش رونمایی می‌کرد. سال گذشته صحبت‌هایی از داخلی‌سازی قطعات آن مطرح بود و رسماً در تیرماه امسال تولید پژو 301 با داخلی‌سازی 80 درصد آغاز شد. اتفاقی که طرف فرانسوی را خشمگین کرد. گفته می‌شد حدود 300 قطعه‌ساز برای این پروژه همکاری کرده‌اند و اکثر قطعات بدنه، تریم، موتور، گیربکس، تعلیق، انتقال قدرت و... را در داخل کشور به تولید رسانده‌اند. چندی پیش مسئولان ایران خودرو پا را فراتر گذاشتند و به گفته فرشاد مقیمی مدیرعامل شرکت، قصد دارند 301 را با نشان داخلی عرضه کنند. این سدان اقتصادی از پیشرانه ای‌سی5 بهره می‌برد که نمونه ارتقا یافته تی‌یو5 است و قدرتی در حدود 115 اسب بخار دارد. انتقال قدرت بسته به تیپ خودرو توسط جعبه‌دنده پنج سرعته دستی یا شش سرعته اتوماتیک ساخت آیسین ژاپن انجام می‌گیرد. چند ماه قبل فرشاد مقیمی در یکی از مصاحبه‌های خود گفته بود که ایران خودرو قصد دارد 301 را با کیسه هوای جانبی عرضه کند. در این صورت می‌توان انتظار داشت که سدان پژو با بهره‌مندی از سامانه کنترل پایداری، جزو محصولات ایمن تولید داخل لقب گیرد. قیمت پژو 301 در بازارهای جهانی بین 14 تا 18 هزار دلار است و به احتمال زیاد از شهریور 99 با قیمت 200 میلیون تومان به بازار می‌آید.

ام‌وی‌ام ایکس55

مشکل واردات قطعات خودرو در کنار افزایش چهار برابری قیمت ارز باعث شد خطوط تولید بسیاری از خودروسازان خصوصی تعطیل شود. دراین‌بین مدیران خودرو هم در امان نبود.  با همه این حرف‌ها، مدتی است که خطوط تولید مدیران به مدار تولید بازگشته است و بخش بازاریابی آن با معرفی ایکس55 قصد دارد جانی تازه به فعالیت‌های شرکت بدهد. ام‌وی‌ام ایکس55 که در بازارهای خارجی با نام چری تیگو 4 یا 5ایکس شناخته می‌شود، از یک پیشرانه 1.5 لیتری توربو به قدرت 147 اسب بخار و گشتاور 210 نیوتن متر به همراه جعبه‌دنده هفت سرعته دو کلاچه بهره می‌برد. موتور و جعبه‌دنده‌ای که در تیگو 7 و آریزو 6 هم به‌کاررفته است و به دلیل وزن پایین‌تر ایکس55 می‌توان شتاب و عملکرد بهتری از آن مشاهده کرد. شاید مهم‌ترین ویژگی کراس‌اوور جدید ام‌وی‌ام، ساعت هوشمند آن باشد که کاربرد ریموت و سامانه کنترل از راه دور را دارد. با استفاده از این آپشن که به صورت استاندارد عرضه می‌شود، می‌توان درهای خودرو را باز کرد و برخی از تنظیمات آن را تغییر داد. این خودرو در دو تیپ اکسلنت و اکسلنت اسپرت و با قیمت تقریبی 380 و 382 میلیون تومان از سوی مدیران خودرو عرضه می‌شود که البته در بازار آزاد می‌توان با 15 میلیون تومان کمتر هر دو تیپ را خریداری نمود.

جک اس4

اواسط تابستان تصاویری از جک اس4 در محوطه شرکت کرمان موتور منتشر شد و نشان می‌داد که این خودرو برای انجام برخی تست‌های فنی به ایران آمده است. در بازارهای جهانی جک اس4 با دو پیشرانه 1.6 لیتری تنفس طبیعی به قدرت 119 اسب بخار و 1.5 لیتری توربو به قدرت 149 اسب بخار قابل سفارش است و خریداران می‌توانند بین دو جعبه‌دنده پنج سرعته دستی یا اتوماتیک پیوسته سی‌وی‌تی یکی را انتخاب کنند. در نمونه‌ای که وارد ایران شده بود و در محوطه شرکت دیده می‌شد، امکاناتی نظیر دوربین 360 درجه و رادار نقطه کور وجود داشت. شش کیسه هوا، سامانه کنترل پایداری، فرمان کمکی برقی، رادار خطی، سانروف، سنسور نور و باران، اتوهلد، کنترل شروع حرکت در سربالایی و سرپایینی، کروز کنترل و صندلی برقی راننده از جمله دیگر تجهیزات ایمنی و رفاهی این کراس‌اوور چینی به شمار می‌رود. جک در همکاری با کرمان موتور قصد داشت کراس‌اوور کوچک خود را به بازار ایران عرضه کند اما به دلایلی که مهم‌ترینش مشکلات نقل و انتقالات مالی بود، از این کار منصرف شد. البته بعید نیست که با حل شدن مسائل بانکی تا ماه‌های آینده، جک اس4 را در چهارمین دوره نمایشگاه خودرو تهران ببینیم.

شرکت نیکولا که درزمینه تولید خودروهای برقی فعالیت می‌کند، به‌تازگی از کانسپت جدید خود پرده برداشته است. کانسپت الکتریکی این شرکت با استفاده از سوخت‌های مختلفی ازجمله پیل‌های هیدروژنی می‌تواند با یک بار شارژ، مسافتی در حدود هزار کیلومتر یا به عبارت دقیق‌تر 965 کیلومتر را طی نماید. این کانسپت که «گورکن» نام دارد، قادر است در کمتر از 2.9 ثانیه از حالت سکون به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت برسد. گرچه این خودرو هنوز یک کانسپت است اما می‌خواهد با خودروهایی چون تسلا سایبرتراک، ریویان آر1تی، وانت الکتریکی هامر و فورد اف-150 الکتریکی رقابت کند. سگمنتی که هر روز بر رقبای آن افزوده می‌شود. وانت گورکن نیکولا حدود 455 اسب بخار قدرت دارد و در نقطه پیک عملیاتی می‌تواند 906 اسب بخار را به چرخ‌ها ارسال کند. همچنین گشتاور این خودرو چیزی در حدود 1329 نیوتن متر است. بخشی از انرژی موردنیاز برای پیمودن مسافت هزار کیلومتری از باتری‌های لیتیوم یون 160 کیلووات ساعتی و پیل‌های سوختی 120 کیلوواتی تأمین می‌شود. طول، عرض و ارتفاع این وانت به ترتیب 5900، 2160 و 1850 میلی‌متر است. هنوز قیمت این خودرو مشخص نشده اما نیکولا قصد دارد وانت گورکن را تا سپتامبر امسال رونمایی کند.

نخستین بار کانسپت جگوار ایکس‌جی220 در نمایشگاه بین‌المللی خودرو بریتانیا رونمایی شد. نزدیک به هزار و پانصد نفر برای خرید این خودرو بیعانه‌ای به مبلغ 50 هزار پوند به جگوار پرداخت کردند و طبق برنامه قرار بود تحویل این خودرو از سال 1992 آغاز شود. استانداردهای آلایندگی سختگیرانه دولت بریتانیا، جگوار را مجبور کرد پیشرانه ایکس‌جی220 را تغییر دهد. در همان موقع بود که بحران اقتصادی هزینه‌ها را افزایش داد و قیمت هر دستگاه از 290 هزار پوند به بالاتر از 420 هزار پوند رسید. این تغییر قیمت بسیاری را از خریدشان منصرف کرد و بیعانه خود را پس گرفتند. تا سال 1994 تنها 275 دستگاه از سوپراسپرت جگوار تولید شد و برخی از آن‌ها در مسابقات اتومبیلرانی ازجمله «قهرمانی جی‌تی ایتالیا» شرکت کردند. امروزه جگوار ایکس‌جی220 ارزش کلکسیونی خود را از دست داده است و می‌توان با پرداخت مبلغی در حدود 150 هزار پوند یک نمونه آن را خریداری نمود. این در حالی است که فراری اف40 با کارکردی مشابه اما 200 اسب بخار قدرت کمتر نسبت به سوپراسپرت جگوار، حدود 800 هزار پوند قیمت دارد. شاید «سوپراسپرت کلاسیک مقرون‌به‌صرفه» بهترین لقبی باشد که به یک جگوار ایکس‌جی220 می‌توان داد!