وجود معادن غنی فیروزه که در شمال غرب نیشابور و دامنه‌های بینالود قرار دارند موجب شده است تا هنرمندان نیشابوری به تراش و شکل دهی به این سنگ ارزشمند بپردازند و آثاری زیبا و ارزشمند را تولید کنند و شهر نیشابور را به عنوان شهر فیروزه در ایران و جهان معرفی کنند. قلمدان سازی  نیز یکی دیگر از صنایع دستی شهرستان نیشابور است. امام رضا (ع) در هجرت تاریخی خویش از مدینه به مرو در مسیر خود به نیشابور واردشدند و حدیث بلند مرتبه سلسله الذهب را بیان کردند. اهالی نیشابور برای نگاشتن فرمایشات حضرت از قلم استفاده می‌کردند و این قلم‌ها در قلمدان‌های زیبایی نگه ‌داشته می‌شد و این موضوع خود موجب ایجاد و شکل گیری هنر قلمدان سازی در این خطه شده است. شربت ریواس با خواص دارویی ارزنده و طعم دلنشین اش و همچنین فرش دست باف نیشابور که در کارگاه های قالی بافی و به دست هنرمندان این خطه تولید می شود از دیگر سوغات و صنایع دستی این شهرستان هستند.

 

همانند تاریخ دیرینه و آمیخته با هنری که شهر نیشابور دارد، خوراکی‌های محلی این شهر نیز از غنا و تنوع بالایی برخوردار است. انواع و اقسام نوشیدنی‌ها، اشکنه‌ها، آش‌ها، غذاهای گیاهی، آبگوشت‌ها و غذاهایی که بر پایه شیر تهیه می‌شود در این شهر تهیه و استفاده می شود. 

معروف ترین این غذاها حلیم نیشابوری است؛ این غذا به دلیل وجود گندم، گرسنگی انسان را به خوبی رفع می کند و به دلیل وجود روی، منیزیم، آهن، چربی ، پروتئین ، کربوهیدرات و کلسیم از ارزش غذایی بالایی برخوردار است.

آش حلبِه و زیره نیشابور یکی دیگر از غذاهای بومی نیشابور است. حلبه نام دیگر شنبلیله است. شنبلیه برای درمان کم‌خونی، ترس و... مفید است.  این خوراکی خوشمزه از غذاهای رژیمی بوده و برای لاغری و تناسب اندام مناسب است.

آش اماج که به اسم آش بی بی هم شناخته می شود و در آن از بادمجان، گوجه، سبزی آش و رشته های موسوم به اماج استفاده می شود نیز یکی دیگر از غذاهای معروف و لذیذ این شهر است.

مردم نیشابور علاقه‌ زیادی به آش بلغور گندم دارند و به همین دلیل در روزهای عزاداری، آن را در حجم زیاد تهیه وتوزیع می کنند. این کار به عنوان رسم قدیمی مردمان این دیار نیز به شمار می رود.

شربت ریواس که از ساقه های گیاهان ریواس تهیه می شود و مقدار زیادی پتاسیم را داراست به عنوان نوشیدنی معروف این منطقه به شمار می رود و در درمان فشار خون نیز موثر است.

 

نیشابور معدن شعر و هنر و علم ایران است این موضوع را می توان از وجود آرامگاه های عطار، خیام و کمال الملک درک کرد. از آن جا که این شهر در ادوار مختلف ایران پایتخت حکومت های گوناگونی بوده است، مجموعه ای غنی از آداب و رسوم زندگی مردمان گذشته را در خود جای داده است، آیین هایی همچون چولی قزک (باران‌خواهی) و چشم ارو و شیوه خاص اجرای مراسم نوروز، خاکسپاری، ازدواج، اعیاد مختلف دینی و جشن سده نمونه هایی از غنای فرهنگی این شهر است.

 گویش مردم نیشابور گویش شیرین نیشابوری است، که به عنوان معیاری برای سنجش زبان‌های دیگر رایج در خراسان در نظر گرفته می‌شود.  زیرا در بسیاری از منابع به این موضوع اشاره‌ شده است که این گویش شباهت زیادی با زبان مردم توس قدیم دارد. هم اکنون بیشتر مردم نیشابور مسلمان و شیعه هستند اما  در بخش هایی ارامنه ، مسیحیان و اسماعیلیان که اجداد آن ها در روزگاران دور به این منطقه مهاجرت کرده اند، زندگی می کنند.

 

  آرامگاه عطار

آرامگاه عطار نیشابوری، بنایی است تاریخی که در دوره تیموری توسط امیر علی شیرنوایی روی قبر عطار نیشابوری ساخته شد. این بنا در دوره‌های پهلوی دوم مرمت کامل و دهه ۷۰ نیز مرمت مختصر شد. بنای کنونی آرامگاه که در خیابان عرفان واقع شده است، دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی کاری شده و چهار در ورودی است. در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشی کاری تعبیه شده‌است و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع ۳ متر وجود دارد.

  آرامگاه عمر خیام

گیراترین جاذبه گردشگری نیشابور و نمونه برجسته معماری نوین ایرانی است که طراحی آن در تاریخ 6 شهریور 41 توسط هوشنگ سیحون به پایان رسید. طرح این بنا برگرفته از زندگی، دوران و اندیشه‌ها که تلفیقی از هندسه ، اخترشناسی و شعر خیام است. سازه‌های پیرامونی آرامگاه خیام نیز به پیشه پدری او (خیمه‌دوزی) اشاره دارد.

  کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه عباسی در دوره صفویه و خارج از شهر ، پشت دروازه مشهد احداث شده است. این کاروانسرا که به رباط نیشابور معروف است هم اکنون در داخل شهر نیشابور و در گوشه میدان خیام واقع شده است. کاروانسرا از نوع چهار ایوانی با حیاط مرکزی و حجره هایی گرداگرد حیاط ساخته شده و شیوه آجر کاری و نحوه ساخت آن موید احداث بنا در دوره صفویه است. تزیینات این بنا به نوع آجرکاری محدود است که در نمای سردر ایوان ها و ورودی و کادربندی زیرگنبد هشتی اجرا شده است. متاسفانه در این کاروانسرا کتیبه یا سندی که زمان ساخت دقیق، نام بانی و سازنده آن یا اطلاعات دیگری را به ما بدهد وجود ندارد.

  گنبد های آجری مهرآباد

حدود 10 کیلومتری جنوب نیشابور در کنار جاده منتهی به کاشمر در میان قبرستانی قدیمی دو بنای آجری به فاصله کمی از یکدیگر با ساختار و اندازه متفاوت قرار دارند که به مهروا، مهرآباد و شادمهر معروف اند. ویژگی های معماری موید انتساب گنبد بزرگ به دوران سلجوقی و گنبد کوچک به عصر ایلخانی  است. احتمالاً این دو بنا بر سر مقابر اشخاصی صاحب نام یا عارف ساخته شده اند.

در طول سفر انسان همواره برنامه ریزی های متعددی را مد نظر دارد. یافتن جاذبه  های بکر و زیبا و آشنا شدن با فرهنگ و تاریخ مقصد می تواند جزئی از این برنامه ریزی ها باشد. اما در این رهگذر رفاه و آسایش در طول سفر نیز یکی از مواردی است که برای گردشگران از اهمیت بالایی برخوردار است. خورد و خوراک، انتخاب اقامتگاه و شیوه حمل و نقل از نمونه مواردی هستند که انسان در هنگام سفر مد نظر و برای داشتن گشت و گذاری مفرح به آن ها اهتمام ویژه ای خواهد داشت. دردوره کنونی که تفاوتی فاحش درسبک زندگی، درآمد ومعیشت انسان ها حاکم شده است، انجام سفر برای بسیاری از مردم تبدیل به آرزویی دست نیافتنی شده است و به عنوان پدیده ای که نیاز اساسی انسان به شمار نمی رود از برنامه ریزی های افراد کنار گذاشته می شود. در مقابل افرادی نیز هستند که مناطقی از جهان را برای سفر انتخاب می کنند که هزینه های هنگفتی را برای آن ها در پی دارد.

در سال 2019 بیزینس اینسایدر گزارشی از سفرها ارائه کرد که در آن 15 کشور که  مقصد ثروتمندان دنیا بوده معرفی شده اند و ما به شرح هفت مورد از آن ها می پردازیم:

مونته نگرو 

از جمهوری های سابق یوگسلاوی به پایتختی پودگوریتسا واقع در قاره اروپا که در همسایگی یونان و کرواسی قرار دارد. هرچند این کشور تا کنون به عنوان مقصد گردشگری به شمار نمی رفته است اما در چند سال اخیر از این مکان به عنوان یکی از مناطق خاص و مورد علاقه ثروتمندان یاد می شود؛ چرا که با داشتن وسعتی کم و جمعیتی حدود یک میلیون نفریکی از مناطق زیبا در جهان است.

عمان 

شنیدن نام عمان تداعی کننده صحرایی خشک و بدون پوشش گیاهی یا به عبارتی طبیعتی خشن است که سفربه آن می تواند یکی از چالش های زندگی انسان به شمار رود. اما سرمایه گذاری های وسیع در حوزه گردشگری به دست مسئولان و مردم این کشور به خصوص گروه هتلداری آنانترا و برخورداری از طبیعت منحصر به فرد دریایی، عمان را تبدیل به مقصد گردشگری ثروتمندان کرده است.

فرانسه 

کشورفرانسه و جاذبه های گردشگری فراوانش از اولین مواردی است که پس از شنیدن واژه گردشگری به ذهن انسان خطور می کند. از این کشور می توان به عنوان بهشت گردشگران یاد کرد. لازم به ذکر است که منطقه شامپانی این کشور مقصد اول گردشگران دنیا در سال 2019بوده است .

انگلستان 

کشوری که به عنوان زادگاه گردشگری مدرن شناخته و با داشتن جاذبه های فراوان به عنوان یکی از مقاصد سفرهای لاکچری در دنیا محسوب می شود .

هندوستان 

کشور مهاراجه و کشور هفتاد و دو ملت القابی است که با شنیدن نام هند به ذهن انسان خطور می کند. کشوری با غنا و تنوع فرهنگی بسیار فراوان که در کنار جاذبه های گردشگری اعجاب انگیزش به عنوان مقصدی فراموش نشدنی برای گردشگران به شمار می رود. بازدید از بنای تاج محل به عنوان یکی از عجایب هفتگانه دنیا و مشاهده مراسم مذهبی بوداییان از دیگر دلایل سفر به این سرزمین است.

شیلی

از کشور های واقع در آمریکای جنوبی که پایتخت آن شهر سانتیاگو است.کشوری که نامش ما را به یاد کودتای پینوشه بر علیه آلنده می اندازد و یکی از مراکز مهم و تمدن خیز آمریکای جنوبی به شمار می رود. طبیعت چشم نواز این کشور موجب جذب گردشگران ثروتمند از سراسر دنیا می شود.

سیشل

شاید تا کنون هرگز نام این کشور را نشینده باشید یا اطلاعی از مکان جغرافیایی آن نداشته باشید.این کشوردر اقیانوس هند واقع شده است و در تقسیم بندی های بین المللی از کشورهای آفریقایی محسوب می شود. جزیره ای به پایتختی شهر ویکتوریا که تا 1976از مستعمرات انگلستان بوده است. طبیعتی زیبا این جزیره را به بهشتی برای گردشگران تبدیل کرده است.