موشک‌هایی که خواب از دشمن ربوده‌اند 

قطعا مهم‌ترین و راهبردی‌ترین حوزه پیشرفت تسلیحاتی ایران که توانسته بازدارندگی بالایی نیز به کشور بدهد، حوزه موشکی است. در این سال‌ها متخصصان کشورمان توانستند با دست خالی و تحت‌تحریم‌های شدید، موشک‌ها و راکت‌های ایرانی را با سوخت‌های جامد و مایع با برد  تا 2000 کیلومتر بسازند و تست کنند و رعب و وحشت به دل دشمن بیندازند. امروز مدرن‌ترین موشک ایرانی به نام خرمشهر با 2هزار کیلومتر برد و حدود 20تن وزن و سر جنگی هدایت‌شونده می‌تواند همه اهداف دشمن ما را در اطراف کشورمان تهدید کند. این مهلک‌‌ترین موشک بالستیک ایران، در زمان رونمایی از سوی نشریه آمریکایی نیوزویک به عنوان یک «سیلی» به گوش ترامپ و نتانیاهو مطرح شد.

اما داشته‌های موشکی ایران تنها به موشک‌های بالستیک منحصر نمی‌شود و براساس یک اصل راهبردی کشورمان در صنعت دفاعی توانسته طیف متنوعی از راکت‌ها و موشک‌های بالستیک و کروز را تولید کند. موشک‌های کروز «هویزه»،  «ابومهدی»، «حاج قاسم»، شهاب ثاقب، کروز قادر، نصر، ظفر، نصر هواپایه، کروز نصیر، قدیر، کروز دریایی نور، موشک پدافند هوایی میان‌برد شلمچه، موشک پدافند هوایی صیاد2، موشک قاصد3 که روی هواپیمای اف 4 نصب می‌شود و...از جمله معروف‌ترین این دستاوردها هستند.

سایه‌ای بر سر دشمن 

علاوه بر موشک، موضوع پهپاد (پرنده هدایت‌پذیر از راه دور) از دیگر تولیدات جذاب و بسیار مهم صنعت دفاعی کشورمان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی به شمار می رود. تجهیزاتی مهم و راهبردی که امروز در هر ارتش مدرنی جزو واجبات بوده و به مدد تلاش متخصصان دفاعی کشورمان می‌توانیم ادعا کنیم جزو 5 کشور سازنده پهپادهای رزمی و شناسایی در جهان هستیم. مهم‌ترین پهپاد این روزهای نیروهای مسلح کشورمان که اخیرا در رزمایش ذوالفقار ارتش به پرواز درآمد و توانست با پیمایش هزار کیلومتر بر فراز اقیانوس هند هدف را متلاشی کند، پهپاد سیمرغ نام دارد که پس از به اسارت‌گرفتن پهپاد جاسوسی RQ170 آمریکایی از روی آن ساخته شد.

چشمان همیشه بیدار 

اما مگر می‌شود کشوری بزرگ، با موقعیتی مهم و در یک منطقه حساس، در زمینه پدافند هوایی قدرتمند نباشد؟ شاید بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف ما در دوران جنگ تحمیلی همین پدافند هوایی بود. تجربه تلخ بمباران شهرها و مردم غیرنظامی، متخصصان ایرانی را واداشت تا برای چنین ضعف مهمی چاره‌اندیشی کنند و به سمت طراحی و ساخت بروند. امروز ایران جزو معدود کشور‌هایی در جهان است که با اتکا به توانمندی‌های داخلی پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاعی ضدموشکی را تولید کرده است؛ سامانه‌هایی که به عنوان سپر دفاعی کشور دشمنان را از هرگونه تجاوز احتمالی پشیمان خواهند کرد. شاهکار این سامانه‌ها، باور 373 نام دارد که از نمونه روسی اس 300ساخته شده اما بسیار پیشرفته تر است و کار حراست از مهم‌ترین نقاط کشور از جمله برخی سایت‌های هسته‌ای را برعهده دارد. همچنین سامانه بومی سوم خرداد نیز با انهدام پهپاد پیشرفته گلوبال هاوک آمریکایی در سال گذشته درخشید. این پهپاد در زمان اصابت موشک ۲۲ کیلومتر از پرتابگر فاصله داشت و در ارتفاع بیش از ۱۵ کیلومتری در حال پرواز بود. بدین‌ترتیب، اولین شکار عملیاتی توسط یک سامانه تماماً بومی ایرانی، به نام سامانه سوم خرداد ثبت شد و سند محکمی بر توانایی بالای سامانه‌های بومی پدافند هوایی ایرانی ارائه کرد.

حضور در آسمان با جنگنده ایرانی کوثر

یکی از اولین اتفاقات پس از وقوع انقلاب اسلامی خروج مستشاران آمریکایی از صنایع نظامی کشورمان بود؛ این موضوع به‌ویژه در حوزه نیروی هوایی و هواپیماهای نظامی ما که تماما آمریکایی و غربی بودند بیش از دیگران خودش را نشان داد. بعد از پایان جنگ متخصصان هوایی کشور به سمت برنامه‌ها و طرح‌های بلندپروازانه ساخت جت جنگنده رفتند که شاید بتوان پدر این کار را شهید ستاری فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش دانست.  

پس از راه افتادن پروژه آذرخش که نمونه مشابه اف 5 آمریکایی بود، طرح‌هایی برای به‌سازی عملکرد آن در دستور کار قرار گرفت که در سال ۱۳۸۰ به طرح جنگنده صاعقه منجر شد.صاعقه براساس نمونه تک‌نفره جنگنده اف-۵ یا آذرخش توسعه‌یافته ساخته شد. این هواپیما در بهمن ۸۲ اولین پرواز خود را انجام داد. اما جدیدترین جنگنده ایرانی که اخیرا تعدادی از آن نیز رونمایی شد، کوثر نام دارد. براساس اطلاعات منتشرشده ۵ فروند از هواپیمای صاعقه ۱ ساخته شده بود و میزان بومی‌سازی در این هواپیما در سال ۱۳۸۸ در حدود ۵۶ درصد بوده است. هواپیمای صاعقه ۲ که تنها یک فروند از آن ساخته شده به عدد بومی‌سازی ۶۵ درصد رسیده و در جنگنده کوثر این عدد به رقم تحسین‌برانگیز ۸۸ درصد رسیده است. در این هواپیما از دو دستگاه موتور توربوجت اوج استفاده شده که در حقیقت مدل ایرانیزه‌شده موتور آمریکایی J-۸۵ بوده و براساس اعلام مسئولان تا ۹۰ درصد آن بومی‌سازی شده است. کوثر با استفاده از دو موتور اوج توانایی دستیابی به سقف پرواز ۴۵۰۰۰ پا و حداکثر سرعت ۵/۱ ماخ را دارد.

بزرگ‌ترین ناوگان بالگردی غرب آسیا 

جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن بزرگ‌ترین صنایع بالگردی در منطقه، یکی از کشورهای پیشرو در عرصه طراحی و ساخت بالگردهای نظامی و تجاری است. جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۷۶ و با ساخت بالگرد «شباویز» که نمونه‌ای مهندسی معکوس شده از بالگرد «بل-۲۰۵» بود، به جرگه کشورهای سازنده بالگرد پیوست. پس از بالگرد شباویز، خانواده بالگردهای شاهد در سه مدل «شاهد-۲۷۴» و «شاهد-۲۷۸» و «شاهد-۲۸۵» تولید شد که برای نخستین‌بار در این خانواده، روند طراحی و ساخت کاملا بومی صورت گرفت.

 حضور ایران در عرصه ساخت تانک و ادوات زرهی 

در جنگ‌های امروزی ادوات زرهی مثل تانک و نفربرها نقش زیادی در پیش‌برد جنگ و همچنین حفظ جان سربازان دارد؛ازاین‌رو کشورها سرمایه‌گذاری زیادی روی تانک‌ها و زره پوش‌ها می‌کنند. بر اساس آخرین آمار سایت گلوبال فایر پاور که سایت معتبری درباره تعداد و نوع تسلیحات در کشورهای مختلف است، تعداد مجموع تانک‌ها و نفربرها و زره پوش‌های ایران ۲۹۳۱ عدد است.طبق این آمار ایران در رتبه ۱۳ رده‌بندی کشورهای دارای بیشترین تانک قرار دارد.متخصصان کشورمان علاوه بر بهینه‌سازی تانک‌های خارجی که در نیروهای مسلح کشورمان به کار گرفته می‌شوند سعی کردند وارد حوزه ساخت تانک نیز بشوند. اولین و معروف‌ترین نمونه قابل‌ذکر در این زمینه تانک ذوالفقار است. اما نسل جدید تانک‌های ایرانی کرار نام دارد. تانک کرار بهترین تانک ایران است که ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ رونمایی و همزمان خط تولید انبوه آن  افتتاح شد.

اقتدار در دریا با شناورهای بومی 

یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های صنعت دفاعی به شناورهای آبی ارتباط دارد. در این حوزه نیز عملکرد صنایع دفاعی ایران چشمگیر و درخشان بوده است؛ از ناوچه‌ها و ناوشکن‌های کوچک و بزرگ گرفته تا زیردریایی‌های سبک و نیمه‌سنگین که اوج فناوری را در دستان هوشمند ایرانی به نمایش می‌گذارد.

ناوشکن جماران نخستین ناوشکن ساخت ایران است که با دانش کامل ایرانی ساخته و در ۱۳۸۸ خورشیدی تحویل نیروی‌ دریایی ارتش شده است. پس از جماران دومین ناوشکن کلاس موج به صورت کاملا مشابه با جماران ساخته شد و دماوند نام گرفت. سهند سومین ناوشکن کلاس موج است که به وسیله کارخانجات نیروی دریایی ارتش طراحی و ساخته و از سال 98 عملیاتی شده است. بنابر اظهارات مقامات نظامی نوع مواد به کار گرفته‌شده برای سازه این شناور جنسی مخصوص و ویژه با قابلیت رادارگریزی است. ساخت سهند به لحاظ زمانی یک‌پنجم زمان ساخت ناوشکن جماران طول کشیده است.تصمیم برای ساخت زیردریایی در ایران، به اوایل دوران جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران بازمی‌گردد.نهنگ اولین طرحی بود که در داخل با مشارکت وزارت دفاع و دانشگاه‌ها به ثمر رسید و به‌عنوان گام اول، به‌صورت تحقیقاتی وارد خدمت در نداجا شد.با تجربیات کسب‌شده از نهنگ، زیردریایی غدیر بر اساس یک طرح خارجی در خط تولید قرار گرفت و تعداد زیادی از آن به خدمت ارتش درآمد. در سال‌های مختلف، نمونه‌های جدیدتر غدیر به‌مرور به تجهیزات پیشرفته‌تر مجهز شدند؛ به‌طوری که این زیردریایی امروزه مجهز به سامانه‌های شناسایی پیشرفته است و توان شلیک موشک‌های کروز ضدکشتی را نیز دارد.

در ادامه، متخصصان کشورمان برای رفع نیازهای بالاتر از دفاع ساحلی، طراحی زیردریایی بومی فاتح را در دستور کار قرار دادند. زیرسطحی 527تنی فاتح به‌عنوان یک زیردریایی نیمه‌سنگین تلقی می‌شود؛ این زیردریایی از نظر مشخصات عملیاتی بسیار برتر از غدیر بوده و توانایی حرکت در عمق 200 متر را به‌صورت عادی دارد و می‌تواند به‌مدت 35 روز دریانوردی کند.

توان صادراتی بالای ایران در حوزه تسلیحات و تجهیزات نظامی 

جمهوری اسلامی ایران با همه کمبودها و فشارها توانسته است در 40سال اخیر بیشتر تجهیزات و تسلیحات نظامی خود را تولید کند تا جایی که وزیر دفاع کشورمان می گوید امروز ایران اسلامی توان تولید 90درصد سامانه‌های دفاعی خود را دارد. این موفقیت مرهون تلاش همه بخش‌های نظامی و غیر نظامی‌ است که بیش از 38هزار قطعه را در کشور تولید می‌کنند. البته این ظرفیت بالا با توجه به صلح‌جو بودن جمهوری اسلامی باید به ثروت برای مردم تبدیل شود و بهترین راه در این میان صادرات قانونی تسلیحات به کشورهای خریدار است. با نزدیک‌شدن به موعد اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی شورای امنیت علیه کشورمان در 27 مهر امسال، بحث داغ این روزها بیشتر، حول آن مواردی است که جمهوری اسلامی احتمالا دست به خرید آن می‌زند اما نکته مهم‌تر بحث توان صادرات تسلیحاتی و درآمدزایی برای کشور است که نباید مورد غفلت قرار گیرد و مسئولان ذی‌ربط از این ظرفیت مهم استفاده کنند. نگاهی به اعداد و ارقام ساده از کشورهایی که یا در این بازار تازه‌وارد هستند یا توان صنعتی و تجربه زیادی  در بحث‌های نظامی ندارند، نشان می‌دهد که حتی گزینه‌های ساده‌ای مثل سلاح‌های انفرادی، مهمات و مواد منفجره هم می‌تواند سود سرشاری را نصیب یک کشور کند. سیستم‌های دفاع هوایی مثل خانواده سوم خرداد با سابقه عملیاتی رسمی و به‌زیرکشیدن یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای جهان، موشک‌های ضد زره و تفنگ‌های تک‌تیرانداز سنگین با سابقه نزدیک به یک‌دهه مبارزه علیه نیروهای تکفیری، راکت‌ها و موشک‌های بالستیک با دقت مثال‌زدنی و اثبات‌شده در میدان نبرد،پرنده‌های بدون‌سرنشین که یکی از نقاط‌قوت صنعت دفاعی کشور ما محسوب می‌شود و ده‌ها محصول دیگر توان صادراتی خوبی دارند و با توجه به قیمت مناسب در برابر نمونه‌های خارجی می‌توانند بازارهای خوبی را از آن خود کنند و تصور رسیدن ایران به ارقامی بیش از ۴ تا ۵ میلیارد دلار در یک برنامه منظم ۵ساله از طریق فروش سلاح چندان عجیب و غریب نیست؛ چنانکه امیر رستگاری مدیرعامل صنایع دریایی وزارت دفاع در گفت‌وگویی که اخیرا با خراسان داشت، ضمن بیان این مطلب که کشورهای دوست زیادی در صف خرید تسلیحات ایران هستند، از بازار چند میلیارد دلاری در سال خبر داد که در صورت تلاش و بازاریابی به‌موقع و کار دیپلماتیک قابل‌تحقق خواهد بود. حتی می‌توان تصور کرد که تا چند سال دیگر ایران بدل به یکی از صادرکنندگان بزرگ سلاح در جهان شده باشد.