پرواز در تاریکی محــــض
گزارشی از همراهی خلبانان بالگردهای تخصصی پرواز در شب با سامانه های نوین دید در شب
غفوریان- تاریکی شب دیگر برایشان معنا ندارد، وقتی هوا تاریک می شود با سامانه های دید در شب، همه جا عین روز روشن می شود...
الان پاسی از شب گذشته و من به اتفاق دو خلبان کارکشته از اتاق عملیات پایگاه به طرف بالگرد حرکت می کنیم. همه جا تاریک است و غیر از نورافکن های آشیانه و چراغ های دوردست شهر جایی دیگر دیده نمیشود. در فاصله چند ده متری مان جنبنده ای را میبینم که به نظرم سگ نمی آید، چشم هایش برق می زند و درحال حرکت به طرف دیگر باند است. آقای خلبان حواسش هست و انگار می شناسدش می گوید، روباه است و این جا زیاد رفت و آمد دارد. با هماهنگی هایی که از قبل برای تهیه گزارش انجام شد، سرهنگ عینی فرمانده خوش ذوق پایگاه هوانیروز مشهد این امکان را برایمان فراهم کرد تا امشب به همراه دو خلبان با تجربه با تمام مراحل انجام عملیات پرواز در شب با سامانه های جدید دید در شب آشنا شویم.
من با همراهی سرهنگ خلبان محمدرضا زارعی جانشین پایگاه و سرهنگ خلبان علی اصغر حسن زاده که هر دو از خلبانان با سابقه بالای پرواز بالگرد هستند به پرنده مد نظر می رسیم. می گویند این بالگرد اولین پرنده تجهیز شده به سیستم دید در شب پایگاه است. مسئول نگهداری بالگرد هم آن جاست و پرنده را برای انجام پرواز آماده کرده است، او یک مهندس جوان متخصص در امور فنی و نگهداری بالگرد است که در طول مدت حضور ما و انجام مقدمات، مثل یک پدر که مراقب فرزندش است، دور بالگرد می چرخد و کارهای آن را رتق و فتق می کند.
شب است و سکوت هست و پرواز
سوار بالگرد می شویم، قبلا یک نوبت در همراهی هیئت دولت در سفر استانی در تیم خبرنگاران سوار بالگرد نظامی شده بودم اما این بار ماجرا متفاوت بود. اولا که نزدیک کابین خلبانان بودم و همه تنظیمات و سیستم های پیچیده و عجیب بالگرد را از نزدیک می دیدم و دوم این که قرار بود همه این اتفاقات در شب و با سامانه دید در شب رخ دهد.سرهنگ زارعی می گوید: اساسا این تجهیزات هستند که نوع پرواز بالگرد را تعیین می کند. بالگردهای ما تا چندی قبل قابلیت پرواز در شب را نداشتند تا این که با تدابیر فرماندهان محترم هوانیروز و تلاش برای این که قابلیت پرواز عملیاتی در شب فراهم شود، با کوشش متخصصان داخلی به لطف خداوند امروز توانسته ایم به سیستم هایی دست یابیم که امکان پرواز و عملیات در صحنه رزم در شب برایمان فراهم شود.
سرهنگ به سیستم لانچر (غلاف برای حمل و شلیک راکت) اشاره می کند و می گوید: این مدل بالگرد قبلا مسلح نبود اما امروز همچون پیشرفته ترین بالگردهای روز دنیا، توان انجام عملیات های شکاری در روز و شب را دارد.سرهنگ که خودش بالاترین مراحل و دوره های پرواز بالگرد را تجربه کرده و سابقه پروازی اش در شب هم بالاست، می گوید: تا قبل از تجهیز بالگردها به سامانه های دید در شب امکان پرواز محدود در شب در مسیرهای کاملا آشنا را داشتیم که به صورت تجربی و با علم و آگاهی از مسیر و محل فرود انجام می شد اما حالا می توانیم در مسیرهای کاملا ناآشنا و در صحنه رزم وارد پیچیده ترین عملیات ها شویم. دو خلبان زارعی و حسن زاده همزمان که سیستم ها را تنظیم و آماده پرواز می کنند، درباره سامانه دید در شب هم توضیحات فنی می دهند. توضیحات آن ها پر است از واژه های تخصصی که من حالا سعی می کنم آن ها را به زبانی ساده گزارش کنم. وضعیت نما یا مانیتورهای مقابل خلبانان محدوده وسیع دید مقابل و اطراف را بر اساس نقشه مثل روز روشن نشان می دهد و انگار نه انگار که در تاریکی محض هستیم. به علاوه این مانیتور، «گاگلز» که نوعی دوربین دید در شب با مسافت یاب لیزری است و شبیه عینک مقابل صورت خلبان قرار می گیرد، همین عملکرد یعنی با کاربرد لیزری محدوده دید را در تاریکی تا 5کیلومتر نشان می دهد که واقعا امکانی عجیب و فوق العاده تماشایی است. این سیستم مسافت یاب لیزری همزمان ارتفاع، هدف و مسیر را با کمترین خطا برای خلبان مشخص می کند.
دید در شب در انحصار چند کشور محدود
از خلبان زارعی درباره این توانمندی در کشورها می پرسم، که این گونه می گوید: چند کشور محدود در جهان این سیستم را دارند که طبیعتا در اختیار دیگران قرار نمی دهند، اما متخصصان ما در صنایع دفاعی توانسته اند این سیستم های فوق پیشرفته را تولید کنند وامروز ما با افتخار جزو کشورهای محدودی هستیم که از حدود دو، سه سال قبل دارای این قابلیت هستیم. تازه جالب است که بگویم، من خودم نمونه «گاگلز» فرانسوی را قبل از این که نمونه ایرانی تولید شود تست کرده بودم اما زمانی که گاگلز ایرانی تولید و در اختیارمان قرار گرفت باور کنید نمونه ایرانی بسیار کیفیت و شفافیت تصویر بالاتری نسبت به نمونه فرانسوی داشت.
آن طور که از اطلاعات تجهیزات دید در شب این بالگردها در می یابم، دوربین دید در روز این سامانه میتواند در فاصله کانونی 4/5 تا91 میلی متر زوم کند و قابلیت فوکوس به صورت دستی و اتوماتیک را دارد. دوربین دید در شب این سامانه نیز از سنسورهای پیشرفته با قابلیت تفکیک بالا، فاصله کانونی 100 میلی متر و زوم 2 تا4 برابر بهره میبرد.همچنین این سامانه این قابلیت را دارد که به صورت آنلاین تصاویر به دست آمده را برای سایتهای فرماندهی و کنترل ارسال کند.
خلبان حسن زاده که خودش نیز از خلبانان تخصصی پرواز در شب است، به یک نکته مهم هم اشاره می کند که قبلا این کمبود در سیستم دفاعی وجود داشت که شب هنگام و در موقعیت تهاجم حریف، ما امکان پخش کردن پرنده هایمان را نداشتیم و به همین دلیل ممکن بود بالگردهایمان در معرض خطر قرار بگیرد اما حالا خدای ناکرده اگر در چنین موقعیتی قرار بگیریم می توانیم در کمترین زمان، پرنده ها را در موقعیت های ناشناخته قرار دهیم تا در معرض آسیب قرار نگیرند البته این را هم بگویم که این نکته صرفا یک پیش بینی و یک راهبرد نظامی است وگرنه شما خاطرتان جمع باشد که باتوجه به آمادگی نیروهای مسلح ما، دشمن جرئت ندارد به خاک کشور عزیزمان حتی نگاه چپ کند. خلبان حسن زاده درباره دوره های پروازی عملیاتی توضیحاتی برایم می دهد و می گوید پرواز در شب حتما 10برابر نسبت به پرواز در روز حساسیت و سختی دارد اما پرواز در شب را با هیچ پروازی نمی توان عوض کرد چرا که لذتش را نمی توان توصیف کرد.
آماده پروازیم...
ما حالا آماده پروازیم، همان طور که یکایک خلبانان تیزپرواز در جای جای این سرزمین بزرگ و پرافتخار هر لحظه آماده پروازند برای دفاع از وطن. فرمانده پرواز ما حالا سرهنگ زارعی است که به لباسش اشاره می کند و می گوید این را هم بنویس که این لباس من و همه همکارانم در راه دفاع از دین و وطن و مردم عزیزمان کفن مان خواهد بود...