فصلها چطور تغییر میکنند؟
خب بالاخره دومین ماه از بهار قشنگ که منتظرش بودیم، از راه رسید اما دقیقا از کدام راه؟ چطور شد که زمستان رفت و بهار آمد؟ اگر دوست داری جواب این سوال را پیدا کنی، این چندتا وسیله را آماده کن؛ یک جعبه مقوایی کوچک، چراغقوه، چسب نواری، یک کتاب بزرگ، یک ورق کاغذ و مداد.
1- جعبه را خوب با نوارچسب بپوشان تا هیچ سوراخ و شیاری نداشتهباشد و کاملا بسته باشد. چراغ قوه را از سری که نور میدهد، بهحالت خوابیده روی لبهی بالایی جعبه، بچسبان. حالا یک خورشید داری. برای درست کردن زمین، ورق کاغذ را صاف و محکم روی کتاب بچسبان. زمین و خورشید را روی یک سطح صاف مثلا میز بگذار.
2- کتاب (سطح زمین) را بهطور ایستاده جلوی خورشید نگه دار و طوری جلو و عقب ببر که در مرکز کاغذ، یک دایره نورانی حدودا 10سانتیمتری تشکیل شود. با مداد، دور دایره را خط بکش.
3- حالا بدون تغییر دادن فاصلهی زمین و خورشید، کتاب را با زاویهی 45درجه کج کن. یعنی زاویهی بین کتاب و میز، 45درجه باشد. خب نور، چه تغییری کرد؟ دوباره دورِ نورِ روی کاغذ را با مداد خط بکش.
4- چراغقوه را خاموش و به دایرههای روی کاغذ، دقت کن. بهنظر تو بین این آزمایش و تغییر فصلها چه ارتباطی وجود دارد؟
توضیح: زمین یک محور فرضی دارد که از قطب شمال تا جنوب کشیده شده و حدود ۲۳درجه نسبت به راستای عمود کج است. این انحراف باعث میشود وضعیت نیمه شمالی و جنوبی زمین در سال نسبت به خورشید متفاوت باشد و فصلها پدید بیایند. میدانیم که زمین بهدور خورشید میچرخد. در این چرخش وقتی قطب شمال زمین به سمت خورشید کج میشود، نور خورشید بهطور مستقیم به قطب شمال میتابد و باعث گرمای بیشتری میشود. در این حالت چه فصلی را داریم؟ آفرین، تابستان. در همین موقع که قطب شمال تابستان را سپری میکند، نور خورشید با زاویهی بیشتری و بهصورت کج به نیمکرهی جنوبی میتابد (مثل وقتی که به کتاب، زاویه 45درجه دادی) درنتیجه زمستان در نیمکره جنوبی شکل میگیرد.