بررسی مزایا و معایب گازسوز کردن خودرو
تعداد بازدید : 10
بر سر دو راهی گاز و بنزین
سیدداوود هاشمزاده
روزنامهنگار
این روز ها زمزمه هایی از گرانی و یا سهمیه ای شدن بنزین به گوش می رسد.شاید بهترین دلیل برای کارتی شدن بنزین را باید نوسانات شدید ارزی دانست.در این نوسانات ارزش پول ملی کشور ما در مقایسه با پول های رایج جهان از جمله دلار و یورو،کاهش یافته است.این کاهش ارزش پول ملی باعث شده ایران در رتبه دوم ارزان ترین بنزین دنیا بعد ونزوئلا قرار گیرد.
علاوه بر این می توان دلایلی دیگری برای سهمیه بندی بنزین برشمرد. از جمله افزایش قاچاق سوخت ، افزایش روز افزون مصرف بنزین در کشور و ثابت ماندن قیمت بنزین از سال 94 تا اکنون.
در این میان بهترین راه حل برای خودرو های پرمصرف ، استفاده از گاز CNG به جای بنزین است.شاید شنیدن اسم گاز CNG شما را یاد صف های شلوغ بیندازد و شاید هم تصور کنید استفاده از گاز CNG موجب خشک کار کردن موتور و خرابی آن می شود.ما در این نوشته سعی کرده ایم تمام اطلاعات لازم برای انتخاب سوخت مناسب خودرو را به شما رائه دهیم تا با خیالی راحت سوختی پاک ، ایمن و به صرفه را انتخاب کنید.
فنی
عامل اصلی حرکت در خودرو ، احتراق در موتور است.از لحاظ تئوری ، عملیات احتراق با هر سوختی انجام می پذیرد و چرخ های ماشین را به حرکت در می آورد.اما در عمل تفاوت چشمگیری بین نوع سوخت و احتراق وجود دارد.یکی از این تفاوت ها، گیرپاژ قطعات موتور است که عامل اصلی آن رسوبات کربن می باشد.سوخت CNG یا همان گاز طبیعی دارای نسبت پایین کربنی است.لذا در عملیات احتراق از خود کربن کمتری به جا گذاشته و موجب کاهش رسوبات کربنی در منطقه احتراق،سوپاپ ها و سرپیستون می شود. این مسئله باعث می شود قطعات موتور در هنگام استفاده از سوخت CNG نسبت به بنزین ،عمر بیشتری کرده و سالم تر بمانند. با کاهش رسوبات کربنی و به طبع آن کاهش آلاینده های خروجی ، روغن موتور و فیلتر آن تمیزتر باقی مانده و زمان تعویض آن ها بیشتر طول می کشد.برای افزایش توان خودرو و کاهش استهلاک قطعات،پیشنهاد می شود خودروهایی با موتور پایه گازسوز ، خریداری و مصرف شوند.زیرا کارخانه سازنده تمامی قطعات موتور را برای سوخت گاز طراحی کرده است.مسئله بعدی خشک کار کردن موتور است.بسیاری از مردم معتقدند که موتور در حالت گاز خشک کار می کند و همین امر موجب صدمه زدن به موتور می شود.نکته اصلی در خشک کار کردن موتور ، روغن موتور است.زمانی که موتور خودرو سرد است بنزین بر روی دیواره های سیلندر تقطیر و به سمت کارتل سرازیر می شود.این میزان بسیار ناچیز بوده و خیلی ها از آن چشم پوشی می کنند اما در بلند مدت موجب از بین رفتن خاصیت روان کاری روغن می شود که همین مسئله ، باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری در خودرو می شود. این در حالی است که گاز طبیعی حتی در دمای ده درجه زیر صفر هم تقطیر نمی شود و اگر هم در مجاورت روغن قرار گیرد به دلیل ماهیت گازی بودن ، باعث بروز مشکل نمی شود. در رابطه با گازسوز کردن خودرو ، تقریبا می توان گفت تمامی خودرو ها قابلیت دوگانه سوز شدن را دارند اما به دلیل فضای محدود در صندوق عقب برخی ماشین ها از جمله 206 هاچ بک و پراید هاچ بک و یا کم مصرف بودن برخی خودرو ها ،امکان گازسوز کردن آنها فراهم نیست.
اقتصادی
گاز CNG همان گاز طبیعی اطراف ماست که در کارهای روزانه این گاز را در فشار پایین مصرف می کنیم.به گاز طبیعی در حالت فشرده و در فشار 200 تا 250 بار گاز CNG گفته می شود که برای سوخت خودرو از آن استفاد می شود.گاز CNG در جایگاه های سوخت گیری کشور ما با فشار 200 تا 220 بار است .در چنین فشار گازی، انرژی حجمی گاز CNG یک سوم بنزین است به این معنی که خودرو گازی در یک مسافت مشخص باید تعداد دفعات بیشتری به جایگاه CNG مراجعه کنند. هزینه گازی کردن خودرو ها بستگی به نوع آن دارد. برای انواع خودرو های کم مصرف از جمله پراید ، مخزن های استاندارد 62 لیتری وجود دارد که هزینه تقریبی آن از یک میلیون و صد هزار تومان شروع و تا یک میلیون ششصد هزار تومان ادامه دارد.این اختلاف قیمت برای یک مخزن با همان حجم، به دلیل کیفیت وسایل گازسوز و مخزن به کار رفته می باشد . برای خودرو های پر مصرف مثل پژو و سمند ، مخزن هایی با حجم 101 لیتر وجود دارند که هزینه آن از دو میلیون تومان شروع می شود. مدت زمان گازسوز کردن خودرو ، از زمان مراجعه تا نصب ، سه الی چهار ساعت طول می کشد. در مورد هزینه مصرفی سوخت ، باز هم بستگی به نوع خودرو و میزان مصرف سوخت آن دارد ولی در مجموع هزینه های سوخت سی ان جی از بنزین به مراتب ارزان تر و به صرفه تر است.به عنوان مثال در خودروهای پرمصرف مثل سمند و پژو در صورت استفاده از گاز ، هزینه سوخت به یک سوم کاهش می یابد. در مورد پراید به دلیل مصرف پایین سوخت ، این اختلاف به دو برابر کاهش می یابد. هزینه یک باک پر از گاز تقریبا نه الی ده هزار تومان می باشد که خودروهایی مانند پژو و سمند با این میزان سوخت می توانند حدود 300 کیلومتر و پراید تا 500 کیلومتر مسافت طی کنند. در صورتی که پژو و سمند با نه هزار تومان بنزین تنها می توانند 80 الی 100 کیلومتر و پراید 180 الی 200 کیلومتر مسافت طی کنند . اما در جاده ها با توجه به کاهش ترافیک و توقف ، میزان مصرف سوخت بنزینی خودرو ها تا 40 درصد کاهش می یابد و از طرفی چون شتاب خودرو عاملی مهم برای رانندگی در جاده ها است پیشنهاد می شود برای رانندگی در جاده از سوخت بنزین استفاده شود. جایگاه های شلوغ پمپ گاز در تمام طول شبانه روز باعث شده که اکثر افراد اتلاف وقت را به هزینه های مالی ترجیح داده و از سوخت گیری در جایگاه های CNG منصرف شوند. بحث دیگر در مورد هزینه های جانبی موتور خودرو است. به عناون مثال تعویض شمع در موتور های بنزینی دوبرابر موتورهای گازسوز است .لذا درقسمت فنی مطرح شد که گاز CNG به دلیل رسوبات کمتر،جلوگیری از گیرپاژ قطعات و دیگر مزایای آن ، عمر مفید خودرو را افزایش داده و باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگه داری قطعات می شود. احداث یک جایگاه سوخت CNG، نیاز به سرمایه ی اولیه بیشتری نسبت به یک جایگاه بنزین دارد.هزینه هر ایستگاه سوختگیری سی ان جی حدود 8 برابر هزینه ایجاد یک جایگاه سوختگیری بنزین است.ایران با میزان 25 تریلیون متر مکعب مقام دوم ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد.این گاز به راحتی قابل پمپاژکردن است و در نتیجه بسیار سریع تر از سوخت های دیگر در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد و نیازی به هزینه های گزاف حمل و نقل ندارد.قیمت گاز سی ان جی در بازار جهانی حدود یک چهارم قیمت بنزین است که به وضح نشان می دهد ، گاز سی ان جی از سوخت های بسیار ارزان است و به اقتصاد ملی کمک شایانی می کند.
محیط زیست
طبق آخرین گزارش بین المللی بهداشت جهانی ، عامل 23 درصد از مرگ ها منتسب به عوامل محیطی هستند که مهم ترین آن آلودگی هوا محسوب می شود.وسایل نقلیه موتوری سهم بسیاری زیادی در این آلودگی دارند که بستگی زیادی به نوع سوخت وسیله نقلیه دارد.گاز سی ان جی بصورت خالص و بدون اضافه کردن هر نوع ماده ای سوزانده می شود این در حالی است ک بنزین باید با چندین مواد افزودنی دیگر مخلوط شود تا هم سرعت احتراق آن افزایش یابد و هم باعث کارکرد نرم سوپاپ ها و دیگر قطعات شود.از جمله این مواد افزودنی میتوان تترا اتیل سرب اشاره کرد که موجب سرطان و مرگ می شود.شاید در کشور ما وجود اینگونه مواد از بنزین حذف شده باشند ولی همچنان مواد جایگزین ، مضر و بیماری زا هستند و بر روی سلامتی محیط زیست تاثیر مخربی بر جای می گذارند.اما در گاز CNG سرب و اکسید های گوگرد وجود ندارد و گاز CNG از تمیز ترین سوخت های فسیلی محسوب می شود.درجه اکتان گاز CNG بیش از دوبرابر بنزین است و همین امر موجب شده این گاز بر روی اجزای سرد خودرو معیان نکند و در هوای سرد خودرو به راحتی روشن شود.
ایمنی
یکی از سوالاتی که همواره خودرو سواران با آن مواجه هستند بحث ایمنی سوخت های مصرفی است.در چند سال اخیر ، انفجارهایی در پمپ های گاز سراسر کشور رخ داده که موجب هراس خودروسواران و مردم ، از خودرو های گازسوز شده است. کارشناسان معتقدند که این حوادث ناشی از تجهیزات غیر استاندارد و نامطلوب است و اگر تجهیزات استاندارد توسط کارشناسان CNG نصب شوند این اتفاقات رخ نخواهد داد. مخزن های استاندارد CNG از ضخامت و استحکام بالاتری نسبت به باک های بنزین برخوردار هستند و همین موضوع سبب جلوگیری از بسیاری از حوادث می شود. در هنگام وقوع حادثه و تصادف ، گاز CNG در هوا پراکنده می شود اما بنزین به صورت حوضچه هایی روی زمین باقی می ماند که در صورت اشتعال باعث ایجاد آتش سوزی یا انفجار می شود.دمای اشتعال گاز 680 درجه سانتی گراد است که در مقایسه با بنزین که در دمای 360 تا 380 درجه سانتی گراد مشتعل می شود بسیار ایمن تر است.