سفر به سرزمین دریا و تاریخ
راهنمای سفر به مناطق دیدنی بوشهر
سمیه محمدنیا حنایی
روزنامهنگار
یکی از نکات مهم در مورد گردشگری، انتخاب مقصد گردشگری مناسب با توجه به فصل است. در این روزها که شرایط جوی بیشتر مناطق ایران ناپایدار و گاه همراه با بارش نزولات آسمانی همراه است، انتخاب جای مناسب برای گشت و گذار بسیار ضروری به نظر می رسد. به ویژه اگر در میان همراهانتان کودکان و کهنسالان وجود داشته باشند. چرا که طبیعت سفر در این است که شما زمان زیادی را در منزل و یا اقامتگاه خود سپری نمی کنید و بیشتر اوقات در خارج از آنجا به بازدید از مقاصد گردشگری سرگرم هستید. اهمیت این موضوع درباره گردشگری های طبیعت محور صد چندان می شود و گاه اتفاق می افتد که با آن که افراد پول و زمان زیادی را صرف مسافرت می کنند چیزی جز کز کردن در اتاق هتل نصیب شان نمی شود! بنابراین بهتر است قبل از برنامه ریزی زمانی برای سفر به ویژه در این فصلِ سال با یک نت گردی ساده از مساعد بودن شرایط جوی مقصد مورد نظرتان اطمینان کسب کنید و با خیال آسوده کوله بار خود را ببندید. البته گاهی ممکن است با آن که نقشه های آب و هوایی خبر از جو آرام و حتی گاه برفی و سرد می دهد، هوا به یکباره تغییر کند که نتیجه ای جز تلخ شدن کام مسافران را در پی ندارد. به همین دلیل به نظر می رسد برای انتخاب مقصد گردشگری در این فصل سال بهترین کار این باشد که گزینه های کم ریسک تری را برای این منظور انتخاب کنید. مقاصد گردشگری در جنوب ایران می توانند جزء بهترین گزینه های انتخابی شما باشند. مقصد گردشگری امروز ما شهر بندری و شاد بوشهر واقع در استان بوشهر است.
شهرستان بوشهر
شاید سفر جاده ای از مشهد تا بوشهر تنها 1684 کیلومتر باشد اما انگار آدم در این مسیر طی زمان می کند و یکی دو فصل جلو یا عقب تر می رود. آب و هوا در بوشهر در همین روزهای سرد دی ماهی مانند بهار است و اصلا آدم نمی تواند باور کند که در میانه زمستان قرار دارد. روزهای بهاری و شب های کمی خنک در کنار ساحل خلیج فارس صفای دیگری دارد. استان بوشهر به عنوان یکی از مناطق استراتژیک و اقتصادی ایران سال های سال مورد توجه حکومت مرکزی بوده است. بوشهر در کنار «ریشهر» باستانی حتی از دوران عیلامی ها یعنی چیزی حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح رونق چشم گیری داشته است. به همین دلیل در جای جای این شهر می توان بقایای آثاری با قدمت بسیار بالا را مشاهده کرد. هر چند که آب و هوای گرم و شرجی جنوب بلای جان آثار باستانی با قدمت بیش از چند قرن شده است، اما دیدن اکتشافات اخیر و همچنین بقایای این آثار خالی از لطف نیست. در کنار این آثار با قدمت، بازدید از خانه های خاص، موزه و عمارت های متنوع که بیشتر از دوران زندیان و قاجار به یادگار مانده است نیز در شیرین تر و لذت بخش تر شدن سفرتان بسیار موثر است. در ادامه به بعضی از جاهای دیدنی این شهر خواهیم پرداخت.
بافت تاریخی بوشهر
قبل از هرچیز باید بگویم، ممکن شما هم با اولین دیدارتان از بوشهر تا حد زیادی حیرت زده شوید مخصوصا اگر اینکه فکر کنید این استان و شهر یکی از مناطق محروم و کم توسعه یافته ایران است. اما واقعیت این است که بوشهر شهری توسعه یافته و با امکانات خوب رفاهی است. در این شهر روحیه پرانرژی حکم فرماست که هر گردشگری را جذب خود می کند. اخلاق خوب و خونگرم اهالی در کنار لباس های رنگین و موسیقی کوچه و خیابانی که غروب ها به عابران هدیه داده می شود، این شهر را بیشتر از آنچه تصورش را بکنید دوست داشتنی کرده است.
بوشهر دارای 4 بافت تاریخی است که بیشترین آثار تاریخی شهر را در خود جای داده اند. دهدشتی، کوتی، بهبانی و شنبدی نام این محله هاست. قدمت این محله ها به دوران حکومت نادری بازمی گردد. در آن زمان نادرشاه به اهمیت بوشهر پی برد و بندر این شهر را با عنوان خور نادری یا خور سلطانی احداث کرد و از آن زمان این شهر رونق خویش را حفظ کرده است.
در هر یک از این محله ها، طایفه ی خاصی زندگی می کنند بنابراین فرهنگ و آداب خاصی نیز در میان کوچه و پس کوچه هایش رواج دارد. حرف از کوچه های بافت قدیمی بوشهر به میان آمد. کوچه های محله ها بسیار باریک است و شاید شما را یاد کوچه های قهر و آشتی شیراز بیندازد. اگر در میان این کوچه ها قدم بردارید حتما چند نکته توجه شما را جلب می کند. نخست اینکه دیوار خانه ها که خیلی بلندتر از حد معمول هستند، همه یک دست سفید شده اند. این کار علاوه بر افزایش زیبایی کوچه ها، باعث بازتابش نور خورشید و در نتیجه کاهش نفوذ گرمای خورشید به داخل خانه ها می شود. دیوار های بلند خانه ها نیز خیلی به چشم می آید. محلی ها می گویند دلیل این بلندپروازی در سقف، کاهش اثرات گرمایی خورشید است، همچنین از آن جایی که این شهر دارای جنبه های استراتژیک بوده گاهی مورد هجوم یاغیان قرار می گرفته است. اهالی در قدیم از فراز این دیوارهای بلند از غارتگران با تشت های ذغال افروخته و سنگ پذیرایی می کردند. از دیگر عجایب این کوچه ها، نسیم فرح بخشی است که هر از گاهی تمام کوچه را می پیماید و ناگهان در پیچ کوچه ای گم می شود. نوع ساخت «ماز» مانند کوچه ها به گونه ای است که نسیم دریا در آن سرگردان می شود و برای یافتن مسیر فرار کوچه ها را می پیماید.
هر کدام از این چهار محله برای خودش مسجد دارد که قدمت آن محله را نیز به رخ می کشد. یکی از قدیمی ترین مساجد، «مسجد شیخ سعدون» واقع در محله کوتی هاست که نماز گزاران پر و پا قرصی دارد. آن چنان که گفتیم هر کدام از این محله ها دارای قومیتی خاص هستند. مثلا سابقا در محله کوتی ها ارامنه، یهویان، زردتشتی ها و مندبی(صبی) ها زندگی می کردند. در محله دهدشتی ها افرادی که از دهدشت کهکلویه و بویر احمد آمده اند سکنی گزیده اند. در محله شنبدی ها بحرینی های مقیم ایران زندگی می کنند.
علاوه بر بافت با قدمت این محله ها، خلق و خوی گرم و مهربان مردمان محلی نیز در دلپذیر کردن بازدید شما از این محله ها می افزاید. اهالی در حد باورنکردنی خوش برخورد و خونگرم هستند. در میدان گاهی این محله ها بیشتر قهوه خانه سنتی وجود دارد که پاتوق مردان کهنسال محله است. اگر از کنار آن ها با مکث حرکت کنید مطمئن باشید که به یک چای غلیظ قند پهلو به صورت رایگان دعوت خواهید شد.
سایر دیدنی های بوشهر
خانه ها و اماکن دولتی بوشهر نیز با توجه به قدمت و همچنین معماری جالب شان، نیز از جمله مکان های دیدنی این شهر است. در این میان می توان به موزه مردم شناسی، ساختمان بنیاد بوشهر شناسی، عمارت دهدشتی, عمارت امیریه و... اشاره داشت. هرکدام از این عمارت ها داستانی برای خود دارد. مثلا در عمارت امیریه که در واقع ساختمان شهرداری بوشهر بوده است بعد از جدایی بحرین از ایران به دستور حاکم وقت مجسمه ای از محمدرضا پهلوی ساخته می شود که بابنجاقی در دست به بحرین اشاره می کرده است. جنس مصالح به کار رفته در این عمارت ها از نوعی سنگ متخلل دریایی است که مقاومت خوبی در برابر گرما و رطوبت از خود نشان می دهد.
عمارت دهدشتی ها: به عنوان یکی از دو عمارت 4 طبقه بوشهر بسیار زیبا و با ظرافت ساخته شده است. دو طبقه از این ساختمان به موزه پزشکی تعلق گرفته است. شما در بازدیداز این موزه می توانید تمام ابزار آلات پزشکی مربوط به 200 سال قبل تا به امروز را ببنید. این عمارت مربوط به خانواده تاجر روغن بوده است که توسط میراث فرهنگی خریداری و ثبت ملی شده است.
عمارت ملک: داستان زیبای این عمارت از آن جا آغاز می شود که حکمران بوشهر سفری به فرانسه می کند و در آن جا عاشق سبک معماری آن ها می شود. بنابراین او یک معماری فرانسوی با خود به بوشهر می آورد. معمار در کمال هنرمندی عمارتی با تلفیقی از معماری فرانسوی و بوشهری با مصالح بومی می سازد که تا به امروز پابرجاست.
کشتی رافائل یا تایتانیک ایرانی!
می گویند در دوران پهلوی، دو کشتی به نام های «میکل آنژ» و «رافائل» خریداری شده است. کشتی میکل آنژ به بندرعباس می رود و رافائل برای ادامه خدمت رسانی در بند بوشهر پهلو می گیرد. این کشتی در زمان جنگ مورد اصابت موشک قرار می گیرد و متاسفانه غرق می شود. اما این پایان کار رافائل نبود. رافائل در اعماق دریا تبدیل به یک هتل 4 ستاره دریایی برای آبزیان شده است. اگر اهل غواصی هستید می توانید با غواصی در آنجا نمونه های کم نظیری از ماهی ها و گیاهان دریای گرم را ببینید.
یک تیر و دو نشان بازدید از موزه دلواری
دلوار حدود 20 کیلومتر با بوشهر فاصله دارد. این شهر که یادآور دلیر مرد میدان مبارزه با استبداد داخلی، رئیس علی دلاوری است دارای موزه ای با همین نام است. اما چیز دیگری در دلوار نیز وجود دارد که ممکن است اشتیاق شما را برای رفتن به آن جا دوبرابر کند و آن عبارت از وجود چندین مرکز خرید حرفه ای است. دلواری ها می گویند که آن ها رقیب جدی بازارهای بندر گناوه هستند و حتی بیشتر از آن ها با مشتری کنار می آیند و تخفیف بهتری می دهند.
ساحل بوشهر
همین که وارد شهر می شوید اولین چیزی که احساس می کنید بوی دریاست که به لطافت محیط می افزاید. آنقدر نقش دریا در شادابی و رونق بوشهر مهم است که می توان حتی خلیج فارس را مادر بوشهر نامید. بوشهری ها هم انصافا حق خلیج فارس را خوب به جا آورده اند. فارغ از این که فاصله مجاز ساختمان سازی در حریم ساحل و دریا را به خوبی رعایت کرده اند ساحل شان هم جزو زیباترین و تمیزترین ساحل های جنوبی است. ساحل بوشهر از محدود سواحل خلیج فارس است که به دلیل ماسه ای بودن امکان شنا و آبتنی برای غیر حرفه ای ها را هم فراهم آورده است. چیز دیگری که در ساحل بسیار عالی به نظر می رسد و زمان های فوق العاده خوشی را برای اهالی و گردشگران ایجاد می کند، برگزاری موسیقی های بومی و خیابانی دم دریاست. تقریبا هر روز به جز ایام عزا، دم دمای غروب که می شود صدای ساز و دهل بوشهری ها فضای ساحل را طرب انگیز می کند. ساحل بوشهر جای خوبی برای شب نشینی های شبانه است. هوای خوب و رو به سردی که در روز خبری از آن نیست. اگر عاشق جمع کردن صدف های زیبا و بزرگ هستید توصیه می کنم حتما صبحِ خروس خوان به ساحل بروید تا سوغاتی هایی که دریا در پیشروی اش در خشکی به جا گذاشته است را جمع کنید. دریای جنوب به دلیل داشتن املاح معدنی بیشتر، صدف های بزرگ تر و سفید تری دارد.
پازارگاد، دهکده ساحلی گردشگری
در ساحل جنوبی بوشهر و در نزدیکی عسلویه دهکده ساحلی راه اندازی شده است که کام بسیاری از گردشگران را شیرین تر کرده است. این دهکده در زمینی به مساحت 20 هکتار در منطقه زمین های شیرینو احداث شده است. هدف ایجاد این دهکده خوشگذرانی همراه با خیال آسوده از بابت خوراک و جای خواب است. در این دهکده ساحلی امکان انجام بسیاری از بازی های آبی و خاکی وجود دارد. از دوچرخه سواری بگیرید تا بازی های یارانه ای ، ورزش های کلوپی و تفریحات آبی، همه و همه در این دهکده یافت می شود. البته با قیمتی مناسب تر از آن چه که در کیش و قشم وجود دارد. تفریحات آبی چون، جت اسکی سواری، انواع شاتل، غواصی و تراکتور آبی از جمله چیزهایی است که آدرنالین خون تان را حسابی بالا می برد.
اقامت در بوشهر
برای اقامت در بوشهر اصلا نگران نباشید، شما انواعی از انتخاب ها را برای گزینش جای خواب پیش رو دارید و تنها عامل محدود کننده شما میزان مبلغی است که در جیب تان تشریف دارد! در بوشهر انواع هتل ها از یک ستاره تا چهار ستاره وجود دارد که قیمت یک شب ماندن در هتل با توجه به ستاره هایش چیزی حدود 160 هزار تا 380 هزار تومان هزینه برمی دارد. اقامتگاه های بومگردی یکی دیگر از انتخاب های شماست. این اقامتگاه های نوظهور بیشتر در همان عمارت های زیبا و بزرگ قدیمی به ارائه خدمات می پردازند. قیمت یک شب ماندن در آن با توجه به قدمت بنا و امکانات رفاهی آن متغیر و در حدود 195 هزار تومان تا 300 هزار تومان است. اما در جای دیگری از بوشهر مجموعه ای از انواع اقامتگاه ها وجود دارد که تجربه گران بهایش برای یک شب می ازرد. در پازارگاد که وصفش را گفتم امکان انواعی از اقامت وجود دارد. اقامت هتلی در هتل «شیرینو»، اقامت در «کلبه های اسکیمویی»، اقامت در «کلبه های جنگلی» و آلاچیق ها تنها اقامتگاه های معمولی این مجموعه هستند. دو نوع اقامتگاه دیگر دراین دهکده ساحلی وجود دارد که توصیه می کنم هرطور شده یکی از آن ها را تجربه کنید. نخست اقامت در کلبه های لوله ای شکل به نام «ویولا» که در کنار ساحل قرار دارد و دیگری اقامت در کلبه های شناور بر روی دریاست. که مطمئنا شبی خاطر انگیز را برای تان فراهم می آورد. اقامت در ویولاها نسبت به کلبه های شناور ارزانتر است اما متاسفانه با تمام پیگیری هایی که کردیم نتوانستیم قیمت اجاره آن ها را پیدا کنیم.