
پیشنهاد سفرهای نوروزی (3)
تعداد بازدید : 10
ابیانه، نگین سرخی به وسعت یک روستا
سمیه محمدنیا حنایی
روزنامهنگار
هزینه خورد و خوراک همیشه یکی از چالش برانگیزترین گزینهها در فهرست هزینههای سفر است. سالم و مقوی بودن مواد خوراکی از یک طرف و همچنین امتحان کردن مزههای جدید و محلی، راهی جز گران شدن هزینههای تغذیه را پیش روی مسافران قرار نمیدهد. امسال نیز با توجه به نوسانات بازار پروتئینی خرج یک میز غذای بیرون گاهی با هزینه خرید یک ماه گوشت برای خانواده برابر در میآید، چه برسد که شما در شهری غریب باشید و خبری از میزان قیمتها نداشته باشید. اگر هم به دنبال کیفیت بیشتر هستید که دیگر باید خودتان را برای مبالغ بالاتر آماده کرده باشید. البته باید گفت که اهمیت کیفیت و سلامت مواد غذایی در سفر صد چندان است و اگر در بین همراهان تان افراد خردسال یا کهنسال هستند که توجه بیشتری را میطلبد. کم توجهی به سلامت مواد خوراکی نتیجهای جز بیماری یکی از اعضا ندارد. چه بسا مسافرتهایی که بخاطر بیماری یک نفر به کابوس دسته جمعی تبدیل شده است. در این بین عدهای معتقدند که بهترین راه خوردن غذاهای بیرونی از رستورانهای باسابقه شهر است. البته این گزینه جزو عاقلانهترین انتخاب هاست اما فقط یک مشکل دارد. بیشتر این غذاخوریها دارای منوهایی با قیمتهای بالا هستند. ما در این نوشتار سعی میکنیم که یک راه حل سادهتر و البته کم هزینهتر نسبت به منوی رستورانها را پیش روی شما بگذاریم. همیشه اولین گام برنامه ریزی است. ابتدا تعداد روزهای سفر و همچنین روزهایی را که در راه مقصد هستید را مشخص کنید. برای روزهای توراهی یک قانون کلی وجود دارد. خوردن غذا از شبه رستورانهای تو راهی ممنوع است. متاسفانه با نظارتهای مستمر وزارت بهداشت اما تعداد رستورانهای تو راهی که سود شخصی خود را به سلامت افراد ترجیح میدهند کم نیست. خوردن غذاهای ساده و حتی لقمههای پنیر دست پیچ به مخاطراتی که ممکن است در سفر برای تان اتفاق بیفتد میارزد. دوم به همراه داشتن وسایل و مواد لازم برای تهیه و طبخ غذاست. اگر با خودرو شخصی سفر میکنید این مسئله برای تان کم دردسرتر خواهد بود. تجربه ثابت کرده است به همراه داشتن یک پلوپز و گاز پیک نیکی برابر با داشتن یک آشپزخانه مجهز است. سوم از غذاهای کنسروی غافل نشوید. امروزه انواع مختلفی از کنسروها در بازار وجود دارد که بعضی از آنها بااندکی تغییر حسابی باب طبع تان میشود. البته این مسئله را نیز هرگز فراموش نکنید که در سفر باید گاهی سر کیسه را شل کرد و دلی از عزا در آورد. یکی از جنبههای گردشگری مزه کردن طعم غذاهای بومی است و اگر آنها را نچشید لذتِ بخشی از سفر را از دست داده اید. برای این منظورهم میتوانید با پرس و جو از افراد محلی برای پیدا کردن یک مکان مناسب اقدام کنید. البته اگر عازم شهرهای بزرگی چون اصفهان، شیراز و... هستید میتوانید منوهای تخفیفدار رستورانهای شهر را به صورت اینترنتی خریداری کنید و از تخفیفهای آنها بهره مند شوید.
ابیانه گردی سیری در سنتهای زنده
بعضی از مکانها هستند که اگر چندین بار هم به آنها سر بزنید بازهم داستان جالبی برای تان دارند که میتوانند شما را برای چند ساعتی مشغول خودشان کنند. «روستای ابیانه» نیز از همین جاهاست. روستای نیمه پلکانی ابیانه در حاشیه کویر مرکزی ایران در این روزهای بهاری همراه با بانوان روستایی چارقد سفیدی از شکوفههای بهاری به سر کرده است و با تنی سرخ از گردشگران دل میستاند.
روستای ابیانه در مسیر کاشان به اصفهان قرار دارد. اگر میخواهید به این روستای زیبا سری بزنید کافی است وارد «جاده خلیج فارس» شوید و از خروجی روستای ابیانه از جاده خارج شوید. خوشبختانه در اینجا خبری از جاده خاکی نیست و مسیر تا خود روستا آسفالته است. از زیبایی مسیر هر چه بگویم کم است. اوج این زیبایی در پیچهای آخر جاده است که نمای پانورامایی از کل روستایِ سرخاب شده در برابرتان قد میکشد. در ابتدای روستا دکهای قرار دادهاند و برای هر خودرو مبلغ 10 هزار تومان ورودی میگیرند، خودروها را باید در پارکینگی پارک کنید.
در کوچه پس کوچههای ابیانه چه میگذرد؟
برای آن که شمای کلی روستا را در نظر داشته باشید باید بگویم که روستا از سه محله، که دو محله «بالا ده» و «یوسمون» جز ارباب نشین ده و بخش پایین ده یا «هرده» تشکیل شده است. از دروازه پایین ده تا دروازه بالای ده در شرق روستا اصلیترین راه پیاده روی روستا قرار دارد که «راشتا» نام دارد. در طول مسیر راشتا نانوایی و «آتشکده هارپارک» قرار دارد. اما متاسفانه بخش غربی روستا دچار ساخت و سازهای بی رویه شده که تا حد زیادی چهره زیبای روستا را مخدوش کرده است. معماری بخش شرقی بیشتر مدیون دو دوره تاریخی سلجوقی و صفوی است. در دوره سلجوقی خبری از حیاط در خانه نبود و به جای آن یک فضای سرپوشیده اما بی در و پیکری به نام «صفه» تعبیه شده بود. در معماری دوران صفوی به قرینه سازی بناها به خصوص صفهها بیشتر توجه شده است.
اولین چیزی که در ابیانه نظر شما را جلب میکند، قرار گرفتن در تابلویی زنده و زیبا از هماهنگی بی نظیر رنگ هاست. خانههای سرخاب شده با کاهگل مخصوص که با نوارهای سفید و پنجرههای مشبک چوبی تزیین شدهاند بیشتر از هر چیز دیگری جلوهگری میکند. در این بین قشنگی پوشش یک دست و سنتی مردم روستا نیز جای خود دارد. زنان چه پیر و چه جوان، روسریهای قواره بزرگ سفید با گلهای رنگارنگ به سر دارند و مردان نیز همگی شلوارهای سیاه گشادی میپوشند. اما تمام زیبایی و شگفتانههای ابیانه به همین جا ختم نمیشود ابیانه با قدمت تاریخی اش که البته هیچ گاه تاریخ دقیق آن مشخص نشده است دارای جاذبههای باستانی زیادی است.
ابیانه گردی با طعم تاریخ و مذهب
توجه به مسائل مذهبی در ابیانه، سنگ بنای بسیاری از ساختمانهای روستا شده است. در کوچه پس کوچههای این روستا مساجد، حسینیهها و معابد زیادی وجود دارد که به دلیل قدمت بالای شان جای خوبی برای گردشگری تاریخی است.
مساجد در ابیانه
«مسجد جامع»، یکی از زیباترین و قدیمیترین مساجد روستاست. تاریخ دقیق تاسیس آن مشخص نیست اما کتیبههای کنده کاری شده روی چوبهای محراب، منبر و در ورودی آن مربوط به دوران سلجوقی و 466 ه.ق است. این مسجد دارای دو شبستان به نامهای «قدیمی و جدید» است. در فیروزه ایِ ورودی شبستان قدیمی پر از نقش و نگارهای کنده کاری شده است. کف مسجد حتی در قسمت محراب نیز با چوب به خوبی پوشیده شده است. شبستان جدید اما به نسبت بزرگتر و دارای نورگیر مناسبتری است. سقف این شبستان با چوب به شیوه کرکس پر مسقف شده است.
«مسجد یوسمون» نیز در بخش ارباب نشین ده قرار دارد. این مسجد دارای یک بنای دو طبقه است و جالب است بدانید هر قوم از روستا جایگاه مشخص و موروثی برای نشستن در این مسجد دارند. سایر مسجدهای روستا عبارت است از: «مسجد حاجتگاه»،«پرزله»، «پالیزه»، «پنجه علی»، «دم دروازه»، «چهل انگشت»،«سر چشمه» و «سر قنات برقه» که با توجه به قدمت تاسیس آنها حرفهای زیادی برای تاریخ دوستان دارند.
امامزادگان ابیانه ای
در بخش شرقی ابیانه بقعه دو امامزاده از پسران حضرت موسی بن جعفر (ع) قرار دارد. هنگامی که از در بزرگ و قهوهای رنگ بقعه وارد میشوید فکرش را هم نمیکنید که در عرض چند گام از دالان سرپوشیده به یک بهشت محصور خواهید رسید. بقعه برخلاف معماری ابیانهای دارای یک حیاط و آب نمای مرکزی است. در اطراف حیاط صفههایی قرار دارد که چشماندازهای بی بدیلی را در برابر زائران قرار میدهد. ساختمان درونی بقعه سفید کاری شده و بسیار ساده و بی آلایش است. علاوه بر این مکان مقدس در بخش شرقی روستا درهای وجود دارد که محل اختفا و فراری دادن دختر حضرت موسی بن جعفر (ع) به نام بی بی زبیده خاتون است. محلیها به این مکان «عبادتگاه هینزا» میگویند. چنانچه از روایتهای محلی دست مان آمده است روستاییان برای آنکه بی بی زبیده سرنوشتی مانند برادرانش پیدا نکند وی را مخفیانه از روستا خارج میکنند و به روستای هنجق میبرند.
آثار و بناهای زردشتی گری در ابیانه
تاریخ باستانی ابیانه باعث شده است که این روستا نیز آثاری از ایران باستان و ادیان آن دوره داشته باشد. «آتشکده هارپارک» یکی از مهمترین و اصلیترین این آثار است. اگر از راشتا وارد روستا شده باشید در بخش میان ده به ورودی این آتشکده خواهید رسید. هارپارک یکی از منحصربهفردترین عمارتهای چهارطاقی زردشتیان در مناطق کوهستانی است. جانمایی این عمارت نیز بسیار حیرت انگیز است، به طوری که از جای جای روستا قابل دیدن است. علاوه براین دو آتشکده دیگر نیز وجود دارد یکی آتشکده «هروشگاه» و دیگری آتشکده «دژاتون» که البته از این آخری چیزی جز تلی از خاک باقی نمانده است.
تاریخ صوفی گری در این روستا نیز نقش آفرینی کرده است، عمارت سه طبقه «پَ خانه قاه» و «خانقاه اشرفه» نمونههای بارز این موضوع است. خانقاه در واقع مکانی برای استراحت شاهان صفوی و گردهماییهای صوفیان بوده است که از دوران صفویه همچنان پابرجاست.
جاذبههای طبیعی ابیانه
هر چه از آثار باستانی ابیانه بگوییم کم است و در حوصله این نوشتار نمیگنجد. اما نمیتوان از طبیعت زیبا و سر سبز ابیانه چیزی به میان نیاورد. ابیانه به دلیل قرار گرفتن در بخش گرم و خشک دارای بهارهای دلکش و معتدل است. عروس فصلهای ابیانه بهار است. از هر سر شاخه درخت هزاران شکوفه میبارد و زیبایی دشتها و باغهای ابیانه را به اوج خود میرساند. در اطراف این روستا چشمههای آب متعددی است که ابیانه سرسبزی و طراوتش را مدیون آن هاست. این چشمهها که یکی و دو تا هم نیستند، عبارت است از چشمه «دو آبی»، «رئیسیون»، «تاردر»، «پی قستان»، «وشاسیدار»، «پاشت لیل»، «په کی جا»، «پاش یووینگا»، «پال همون بالا»، «پال همون هره»، «هینزا» و «کرشک».
آب این چشمهها در دامنه کوهپایهای ابیانه جاری میشود و علاوه بر خلق زندگی، جای مناسبی را برای پهن کردن بساط پیک نیک به شما هدیه میدهد.
امکانات رفاهی در ابیانه
برای گشت و گذار در ابیانه و سرک کشیدن به هر جای دیدنی اش یک روز کافی نیست. اگر میخواهید جایی در ابیانه نماند که شما به آن سر نزده باشید بهتر است برنامه دو روزهای را برای آن در نظر بگیرید.در ابیانه گزینههای متفاوتی برای اقامت وجود دارد. اقامت هتلی در یکی از دو هتل روستا، اقامت در اقامتگاههای بوم گردی، کرایه منازل شخصی روستاییان و کمپ در فضای سرسبز اطراف روستا از جمله این انتخابها هستند. اقامت در هتلهای ابیانه هزینهای حدود 161 هزار تومان تا 230 هزار تومان برای تان دارد. هزینه اقامتگاههای بوم گردی کمی بیشتر از این مبلغ و برای سال جدید هنوز به روز رسانی نشده است. اما هزینه کرایه منزلهای شخصی تقریبا رابطه مستقیمی به میزان چانه زدن شما و رحم طرف مقابل دارد اما بازهم از دو گزینه قبلی ارزانتر در میآید و شبی حدود 100 هزار تا 150 هزار تومان برای تان آب میخورد. اما اگر هوا مساعد بود میتوانید از طبیعت شورانگیز منطقه بیشتر لذت ببرید. وجود سرویس بهداشتی، سفره خانههای متعدد و نانوایی امکان کمپ کردن را برای تان راحتتر کرده است. اما اگر وقت پخت و پز ندارید میتوانید در یکی از غذاخوریهای روستا که غذای محلی ابیانه را سرو میکند شکمتان را سیر کنید. از من میشنوید حتما خورشت گِپا را امتحان کنید. قیمت یک پرس از چلو خورشت حدود 25 هزار تومان در میآید.