بانکی که همراه شماست
گذری بر ویژگیهای کاربردی و نکات امنیتی درباره استفاده از اپلیکیشنهای همراه بانک
علی نیکفرجام
روزنامهنگار
اگر در اولین گامهای استفاده از خدمات تلفن همراهتان به عنوان یک دستیار بانکی هستید احتمالا میدانید که «همراه بانک» یا همان «موبایل بانک» یک خدمت نسبتا نوین بانکی است که خوشبختانه این روزها توسط تمامی بانکهای ایرانی به مشتریان ارائه میشود و ما در ادامه این مطلب، جهت احترام بیشتر به زبان فارسی، از ترکیب «همراه بانک» استفاده میکنیم هرچند میدانیم که بالاخره «بانک» هم یک واژه لاتین است، اما چه میشود کرد؟ سوال مهم! آیا بهره گیری از این خدمت نکات یا ملاحظاتی دارد که برای ما و شما در خور اشاره باشد؟ یقینا پاسخ مثبت است، با این همه چه جزو مشتریان ثابت سرویس (خدمت) همراه بانک باشید چه تا به امروز سراغ این خدمت جذاب و کارراهانداز نرفته اید، در هر صورت وقت آن است که با این مطلب همراه باشید و زوایای بهره گیری از خدمت را با هم بررسی کنیم.
چند تعریف و یک خدمت
امروزه در جامعه بانکی کشور ما از تلفن بانک، اینترنت بانک و همراه بانک نام برده میشود و میتوان مدعی شد که همه این خدمات در نهایت یک نتیجه دارند، این که باجه بانک یا دستگاه خودپرداز را به خانه یا محل کار شما میآورند و میتوانید کلیه خدمات بانکی اعم از پرداخت قبوض، انتقال وجه، خرید شارژ، دریافت صورتحساب، پرداخت اقساط و... را از طریق تلفن بانک، اینترنت بانک و همراه بانک انجام بدهید. البته میتوانید امیدوار باشید که روزی هم بتوانید وجه نقد را از داخل خانه خود دریافت کنید ولی فکر میکنم تا آن روز هنوز فاصله داشته باشیم.
گزارش تفاوت ها
با وجود اینکه نتیجه نهایی هر سه خدمتی که در بالا نام بردیم یکی است اما هر کدام از پروتکلهای متفاوتی برای ارائه خدمت بهره میبرند که سبب تفاوت ماهیتی آنها شده است. در واقع تلفن بانک از سامانه تلفن گویا، اینترنت بانک از مرورگرهای اینترنتی موجود در رایانه شما و این آخری که بیشتر مد نظر ما و شماست، یعنی همراه بانک از ابزاری بهره میبرد که این روزها همه ما روز و شب درگیر آن هستیم، ابزاری به نام اپلیکیشن موبایل. اپلیکیشنهایی که میلیونها میلیون از آنها روی میلیونها گوشی تلفن همراه هوشمند نصب شدهاند و نزدیک به دو دهه است که همراه ما هستند. از روزی که تلفنهای همراه قدیمی با سیستم عاملهای جاوا و سیمبین در دسترس ما بودند تا به امروز که سیستم عامل هایاندروید و iOs (سیستم عامل اختصاصی شرکت اپل) بر جهان تلفنهای همراه هوشمند حکومت میکنند.
از کجا به دست بیاوریم؟
اگر قرار باشد که اپلیکیشن همراه بانک روی گوشی تلفن همراه هوشمند شما نصب شود راههای متفاوتی برای آن وجود دارد؛ که خوشبختانه این تنوع دسترسی، راه را برای همه قشرها با هر سطحی از سواد و تجربه آسان کرده است. برخی از این مسیرهای نصب عبارتاند از:
1. مراجعه به بانک و درخواست از باجه خدمات الکترونیک برای نصب اپلیکیشن همراه بانک روی تلفن هوشمند شما.
2. دریافت فایل نصب از وبسایت اینترنتی بانک، انتقال به حافظه گوشی هوشمند و نصب آن.
3. مراجعه به اپاستورهای رسمی (فروشگاههای اپلیکیشن) و نصب مستقیم اپلیکیشن همراه بانک.
با این توضیح که این سه راه، مطمئنترین و توصیه شدهترین مسیرها برای دریافت اپلیکیشنهای همراه بانک هستند.
چند توصیه ایمنی
دقت داشته باشید که اپلیکیشن هایاندروید و iOs برای کار کردن روی گوشی هوشمند شما دسترسیهای گستردهای به امکانات گوشی طلب میکنند و اگر میخواهید با آنها کار کنید باید به این دسترسیها مجوز بدهید؛ بنابراین مهمترین نکته درباره اپلیکیشنهای همراه بانک، این است که حتما و با تاکید بالا از یکی از سه مسیر ذکر شده آنها را دریافت کنید. مسیرهایی مانند دریافت از طریق بلوتوثهای ناشناس، دانلود و نصب اپلیکیشنها از سایتهای اینترنتی متفرقه و ناشناس یا اپاستورهای غیررسمی کمترین خطری که برای شما ایجاد میکند این است که دادههای مالی شما مانند رمزهای اول و دوم حسابها و کارتهای شما را برای افراد سودجو افشا کرده و در مدت کوتاهی این امکان را به وجود آورد که تمامی موجودی شما دود شود و به هوا برود، پس به هیچ وجه اپلیکیشنهای همراه بانک را از مسیرهای متفرقه دریافت و نصب نکنید.
روشهای متفاوت، بانکهای متفاوت
بدیهی است که مانند وبسایتهای اینترنتی اختصاصی، اپلیکیشن همراه بانک هر بانک یا موسسه اعتباری، به صورت اختصاصی و فقط برای آن موسسه تولید شده است بنابراین روشهای نصب و ثبت نام این اپلیکیشنها میتواند برای هر بانکی متفاوت باشد. به عنوان مثال گاهی نیازمند نام کاربری و رمز عبور از داخل شعبه (باجه خدمات الکترونیک) هستیم، گاهی میتوان مراحل ثبت نام را از روی وبسایت اینترنتی بانک مربوط انجام داد و گاهی لازم است برای اثبات هویت به یک تماس خودکار پاسخ داده شود و گاهی نیز این هویت سنجی از طریق پیامکی انجام میشود (از طریق شماره همراهی که پیشتر و در هنگام گشایش حساب از سوی شما به بانک اعلام شده است). بنابراین اگر کاربر چند بانک مشخص هستید لازم است که از طریق مراجعه به شعبه یا وبسایت اینترنتی بانک مربوط درباره نحوه ثبت نام (دریافت رمز عبور و نام کاربری) و همچنین نصب اپلیکیشن همراه بانک اطلاع کسب کنید.
مزایای امنیتی
اپلیکیشنهای همراه بانک از آنجا که در اپاستورهای رسمی داخلی یا فروشگاه رسمی گوگل (Play Store) عرضه میشوند میتوان تا حد قابل قبولی از امنیت آنها و آلوده نبودنشان به ویروس یا بدافزار اطمینان داشت؛ از همین رو خطراتی که عموما در هنگام مواجهه به وبسایتهای اینترنتی برای کاربران پدید میآید، در قبال اپلیکیشنهای رسمی امکان بروز کمتری دارد.
از سوی دیگر با آمدن حسگر اثر انگشت به گوشیهای هوشمند، برخی از اپلیکیشنهای همراه بانک امکان ورود با اثر انگشت به جای وارد کردن رمز عبور و نام کاربری را نیز فراهم کردهاند که این خدمت، تا حد بالایی امکان سرقت نام کاربری و رمز عبور و به تبع آن ورود غیرمجاز به اپلیکیشن همراه بانک افراد را کاهش میدهد. ناگفته پیداست که این امکان طبیعتا برای کاربرانی فراهم است که گوشی تلفن همراه آنها مجهز به حسگر اثر انگشت باشد.
دو توصیه اساسی
صرف نظر از دلایل فنی که در اینجا مجال توضیح آنها نیست، شایان ذکر است که در دو حالت به هیچ وجه نباید وارد حساب کاربری اپلیکیشن همراه بانکتان بشوید.
1. زمانی که گوشی هوشمند شما به یک شبکه WiFi عمومی متصل است، منظور ما همان شبکههای رایگانی است که در مکانهای عمومی مانند فروشگاه ها، سالنهای انتظار و ... به شما ارائه میشود، چرا که اگر فردی سودجو کنترل این شبکه را به دست بگیرد میتواند دادههای تلفن همراه شما را سرقت کند پس بهتر است در این مورد جنبه احتیاط را نگه دارید.
2. هنگامی که به دلایلی از شبکههای مجازی شخصی (VPN) استفاده میکنید یا یکی از ابزارهای گذر از فیلترینگ روی گوشی شما فعال است ناگفته پیداست که این ابزارها همانند یک اسب تروا روی گوشی شما هستند و میتوانند به صورت کاملا پنهانی به دادههای شما دسترسی پیدا کنند، پس استفاده از اپلیکیشنهای همراه بانک در حالت فعال بودن این ابزارها به هیچ وجه توصیه نمیشود.
در پایان ذکر این نکته لازم است که به احتمالی بسیار بالا در آینده، زمین بازی فعالیتهای اقتصادی از مسیرهای فعلی اعم از باجه بانک، رایانه شخصی و تلفنهای ثابت، به صورت تمام و کمال به دستگاههای تلفن همراه هوشمند منتقل میشود. چنانکه امروزه داشتن یک اپلیکیشن حرفهای و توانمند برای انجام فعالیتهای بانکی، یکی از مهمترین ویژگیهای یک بانک موفق و پیشرو به حساب میآید.