سمیه محمدنیا حنایی
روزنامه‌نگار

واقعه عاشورا از چنان ارزش و دنباله ای برخوردار است که در هیچ کدام از صفحات و روزهای تاریخ فراموش نمی شود. داستانی که چندین قرن است توسط روضه خوان ها تکرار می شود اما این تکراری ترین روایت تاریخ همچنان مانند روز اول داغی بزرگ بر دل انسان ها می گذارد و انگار که داروی زمان بر تلخی و سوزناکی این واقعه بی اثر مانده باشد، اشک از شنوندگانش می گیرد. در ایران از دیرباز به سبب ارادت ایرانیان به ائمه اطهار مراسم عزاداری سید و سالار شهدا با شکوه خاصی برپا شده است. حتی بعضی از این مراسم در فهرست آثار ملی و معنوی ایران ثبت شده است. در این نوشتار شما را با گوشه ای از عرض ارادت به ساحت امام حسین(ع) آشنا می کنیم.

شور حسینی در زنجان
سینه زنی از آیین هایی است که تقریبا در هر روضه خوانی اجرا می شود. اما شیوه ابراز ارادت در برخی از شهر های ایران جلوه دیگری به خود گرفته و حتی دارای شهرت جهانی شده است. یکی از این جلوه ها هر ساله در خیابان اصلی شهر زنجان برپا می شود. گفتنی است مراسم نوحه خوانی و عزاداری امام حسین از شب اول محرم در دو حسینیه اعظم و زینبیه برپا می شود. در ظهر تاسوعا و عاشورا مراسم از همین مکان ها آغاز می شود اما با زیاد شدن جمعیت، اجتماع عظیم سوگواران حسین در میدان جمع می شوند و به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند. بیشتر مداحی ها به زبان ترکی است و بعضی از قسمت ها را باید سینه زنان پاسخ دهند. شرکت کنندگان در این مراسم از تمامی اقشار زنجان هستند و همین اتحاد و دسته بندی نبودن شان باعث می شود که اگر اهل آن شهر هم نباشید احساس غربت نکنید و از فضای معنوی این اجتماع بهره مند شوید. در زنجان گزینه های متنوعی مانند شهرهای شمالی برای اقامت وجود ندارد. اما می توانید روی ستاد اسکان فرهنگیان این شهر حساب باز کنید. اقامت در اتاق های درس برای فرهنگیان ۳۰هزار تومان و برای بقیه کارکنان دولتی ۶۰هزار تومان است.

نخل گردانی در یزد
نخل در واقع هیچ شباهتی به درخت نخل ندارد. در حقیقت نخل امام حسین که در بعضی از گویش ها نقل امام حسین نیز نامیده می شود، اتاقک چوبی بزرگی است که به وسیله پارچه پوشانده شده است. البته در بعضی از شهرها از آینه هایی کوچک و قاب عکس پیرغلامان امام حسین نیز در تزیین نخل ها استفاده می شود. مراسم تزیین نخل هم برای خودش عالمی دارد و در بیشتر شهرها پیرغلامان با آیین های خاص و مداحی های سوزناک در اول محرم به سیاه پوش کردن نخل می پردازند. این نخل که در واقع نمادی از تابوت هرگز نداشته امام حسین است در ظهر عاشورا بر دوش مردان و در میان جمعیت عزادار می چرخد. این مراسم بیشتر در شهرهای مرکزی و کویری ایران متداول است. یزد هر ساله در نزدیکی بافت تاریخی اش بزرگ‌ترین اجتماع نخل گردانی کشور را دارد تا جایی که مهمان های خارجی هم برای دیدن این مراسم خود را به یزد می رسانند. از آن جایی که مداحی ها به زبان فارسی دراین شهر خوانده می شود، شما احساس همدردی بیشتری خواهید داشت. نخل گردانی در کنار جغجغه زنی، کتل بستن، تعزیه خوانی و دسته سقا گوشه ای از عزاداری های عاشورا در یزد است. انواع گزینه های اقامت در این شهر مهیاست. قیمت اقامت هتلی در این شهر برای یک شب و بسته به تعداد همراهان و ستاره های هتل چیزی بین ۳۶۰هزار تا ۸۹۰هزار تومان است. این در حالی است که اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی بین ۴۰۰هزار تا ۷۰۰هرار تومان در می آید. روی مرتبه منازل شخصی هم می توانید حساب کنید. قیمت اجاره منازل از شبی ۳۰۰ هزار تومان آغاز می شود.

تشت گردانی در اردبیل
روایت تشنگی امام حسین (ع) و یارانش ، داستان سوزناکی است. انگار که دیدن آب در این روزها بیشتر از آن که جگرها را خنک کند، آن را آتش می زند. بنابراین در بیشتر مداحی ها و آیین ها به مسئله تشنگی اصحاب حسین توجه خاصی شده است. در اردبیل نیز مراسم خاصی با نام تشت گردانی هر ساله در روز عاشورا برپا می شود. در این مراسم افراد سرشناس حسینیه ها تشت هایی را که از اجدادشان به ارث برده اند به یاد مشک سقا پر از آب می کنند و به حسینیه ها و تکیه ها می برند. زمانی که بقیه مراسم مانند سینه زنی و مداحی به پایان می رسد، آب درون تشت را با سوز و ناله در میان اعضا تقسیم می کنند.  مراسم تشت گردانی فارغ از فضای معنوی که دارد، جلوه های زیبایی از معرفت و محبت به حضرت عباس دارد.اقامت هتلی در اردبیل هزینه ای در حدود ۳۰۰هزار تا ۴۶۰هزار تومان دارد. در حالی که اقامتگاه بوم‌گردی برای یک شب میزبانی از شما چیزی در حدود ۴۰۰ هزار تا ۵۵۰هزار تومان می گیرند.
تعزیه‌خوانی در فسا
تعزیه‌خوانی از مهم‌ترین شکل‌های هنرهای نمایشی در ایران است. در واقع زمانی که می‌خواهند از نمایش و تئاتر در ایران صحبت کنند، از تعزیه‌ به عنوان نخستین گام‌های این هنر در کشور نام می‌برند. در ماه محرم به ویژه در ۱۰ روز ابتدایی آن، تعزیه خوانی های زیادی در سراسر کشور انجام می شود.  در میان تمام تعزیه هایی که در ایران برپا می شود، تعزیه فسا، دارای ویژگی خاصی است. این مراسم که به بزرگ‌ترین تعزیه میدانی کشور معروف است، در فضای باز و در کنار رود فسا رود صورت می گیرد و در آن از اسب و ابزار و ادوات جنگی واقعی استفاده می شود. برپایی تعزیه در کنار رود در زمان شبیه خوانی حضرت عباس از جمله ویژگی های تعزیه در فساست که تقریبا بی‌نظیر است. تعزیه خوانی در این روستا در صبح عاشورا از ساعت 8 آغاز می‌شود و  تا نزدیک غروب ادامه دارد، انتهای این نمایش خیمه سوزان و آغاز شام غریبان است. محل برگزاری تعزیه در نزدیکی تپه‌های حضرت صاحب الزمان (عج) روستای صحرارود در ۸ کیلومتری شهر فساست.
حلقه ارادت در بوشهر
یکی دیگر از آیین های خاص سینه زنی در جنوب غربی ایران صورت می گیرد. در شهرهای جنوبی به ویژه بوشهر مردان به صورت دایره وار حلقه هایی متحد المرکز به دور مداح می زنند. و با دست چپ کمر فرد کناری را می گیرند و با دست راست با حرکتی مداوم و حزن آلود بر سینه شان می زنند. آوای مداحی بوشهری آوای حزن آلودی است که در آن هم از اشعار عربی و هم از نوحه هایی به زبان فارسی بهره می گیرد. نوای خاص دمام، طبل و زنجیر نیز در دسته جات بوشهری در روزهای عاشورا و تاسوعا به گوش می رسد، نوایی که با شور و هیجان یادآور بخش های حماسی این واقعه است. در بوشهر امکان اقامت هتلی با هزینه ای حدود ۲۵۰هزار تا ۴۵۰ هزار تومان برای یک شب مهیاست. اما می توانید روی اقامتگاه های بوم گردی نیز حساب کنید. مبلغ کرایه یک شب از این مکان ها حدود ۳۵۰هزار تا ۶۰۰هزار تومان همراه با صبحانه محلی است.
 

مهدی حسن‌زاده
روزنامه‌نگار

هر سال با فرارسیدن دهه نخست محرم، شور حسینی کشور را فرا می‌گیرد و خیل عظیم عزاداران سید و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام در گوشه گوشه این سرزمین به اقامه عزای حسینی می پردازند. قرن هاست که عزاداری با فرهنگ مردم و خرده فرهنگ های محلی آمیخته شده است. به گونه ای که در مناطق مختلف کشور، شکل و شمایل متفاوتی از عزاداری می بینیم که هر یک با حال و هوایی خاص ارادت مردم را به اهل بیت پیامبر (ص) می رساند.
این تفاوت اگرچه گاه موجب مناقشه هایی شده و برخی اشکال عزاداری را نمی توان موید فلسفه عاشورا دانست، اما بخش عمده عزاداری های محلی مورد پذیرش علما و مورد توجه عموم مردم است. این گوناگونی فرصت بسیار خوبی برای صنعت گردشگری است. تصور بسیاری از ما از مفهوم گردشگری، گشت و گذاری همراه با شادی و تفریح است. طبیعی است که این رویکرد با فضای حاکم بر دهه نخست محرم کاملا مغایر است. با این حال توجه به یک گونه خاص گردشگری در این باره مهم است. گردشگری مذهبی که نمونه آن در حضور گسترده زائران در اماکن مذهبی و در ایام خاص جلوه گر است. حضور بیش از 30 میلیون زائر طی یک سال در حرم مطهر رضوی در مشهد و حضور میلیونی اقیانوسی از عاشقان حسینی در کربلا طی روزهای منتهی به اربعین نمونه های شاخصی است که نشان می دهد، اماکن و زمان های خاص چگونه در جذب گردشگر مهم است. بسیاری از مناطق کشور نیز به خاطر حال و هوای متفاوت عزاداری می تواند مقصد گردشگری در این روزها باشد. بسیاری از ما عزاداری پرشور مردم زنجان در این ایام را دیده ایم. بوشهر، یزد و اردبیل نیز با مراسم محلی خاص خود در زمینه عزاداری متمایز از دیگر نقاط کشور هستند. این ایام فرصت مناسبی است تا با سفر به شهرهای دیگر و حضور در مراسم عزاداری متفاوت این نقاط با وجوه دیگری از شور و شعور حسینی رو به رو شویم و البته فرصتی است تا متولیان مناطق مختلف از این مزیت برای رونق صنعت گردشگری در منطقه خود استفاده کنند. پرونده صفحه گردشگری دخل و خرج این هفته به چند مقصد گردشگری در زمینه عزاداری پرداخته است که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
 

محمد حقگو
روزنامه‌نگار

حدود 30 سال است که قیمت مسکن و اجاره بها، حول و حوش تورم بالا می رود. صاحبان املاک چه برای احتکار ملک و چه برای اجاره، در حاشیه امن مالیاتی قرار دارند و در عین حال یکی از کم ریسک ترین حوزه های سرمایه گذاری برای برخی، اجاره داری شده است. از سوی دیگر، شوک نرخ ارز در این اواخر، خاطر خیلی ها را از دسترسی به مسکن راحت کرده و آن ها را به اجاره نشینی کشانده است! در این شرایط، دولت بعد از سال ها، مجدد مداخله در بازار مسکن را در پیش گرفته تا جبران مافات کند و با خانه دار شدن قشرهای کم درآمدتر، بار خانه به دوشی را از دوش آنان بردارد اما به نظر می رسد این تلاش های مفید، کافی نیست و باید تا رسیدن دوباره نیاز و عرضه مسکن به هم، اقدامات دیگری نیز صورت گیرد. تجربه کشورهای دیگر و توصیه های کارشناسان، حاوی نکات قابل تاملی است که در این گزارش به اهم آن ها اشاره می شود.

تصمیم دولت برای افزایش عرضه مسکن
وضعیت نامطلوب بازار مسکن بر کسی پوشیده نیست. بعد از چندین سال رهاسازی بازار مسکن از سوی دولت، هم اینک آمارها از کمبود سالانه ۵/1 میلیون مسکن حکایت دارد که سالانه حدود 800 هزار تا یک میلیون واحد جدید نیز به این آمار افزوده می شود. در این شرایط، وزارت راه به تازگی مستقیماً به سراغ اساسی ترین راه حل مسئله رفته و ساخت 400 هزار واحد مسکونی برای قشرهای متوسط و پایین تر را در دو سال هدف گذاری کرده است. با این امید که دسترسی خانوارها به مسکن تسهیل شود و بلکه بخشی از اجاره نشین ها نیز از زیر این بار طاقت فرسا خارج شوند. با این حال، مشخص است که هدف‌گذاری انجام شده، با فرض تحقق اهداف، رفع ایرادهای کارشناسی و نیز بازه زمانی کوتاه مدت با نیازهای فعلی فاصله دارد. برای همین، اما همچنان احتمال می رود روند رو به رشد اجاره نشینی در کشور ادامه داشته باشد. طبق گزارش مرکز آمار ایران، اجاره نشینی در سال 97، به رقم بی سابقه در حداقل پنج سال قبل از خود رسیده است.
 
مالیات هایی که دنیا آن را کهنه کرده است!
در کنار بار سنگینی که وزارت راه برای به بازار رساندن 400 هزار واحد مسکونی برداشته، به نظر می رسد دستگاه های دیگر نظیر سازمان امور مالیاتی نیز باید بخش دیگری از بار بر زمین مانده را بردارند. به بازار کشاندن واحدهای مسکونی خالی یکی از این موارد است. طبق سرشماری سال 95 مرکز آمار ایران، حدود دو میلیون و 580 هزار واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد که آمار آن به طور دوره ای نقل زبان مسئولان شده، اما  با وجود توصیه کارشناسان، هیچ تدبیر اساسی از جنس مالیات، به اجرا نرسیده است. برخلاف آن چه در عرف دنیا مرسوم است. به طوری که به گزارش مرکز پژوهش های مجلس، در کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه تدابیر مالیاتی ویژه ای در این زمینه در پیش گرفته اند. 
 1- آمریکا: در دهه 1980 میلادی، آمریکا پدیده شکست بازار مسکن را تجربه کرده و به همین دلیل در برخی مناطق، قوانین مبتنی بر وضع مالیات بر خانه های خالی به تصویب رسیده است. برای مثال در ایالت رودآیلند و شهر پنسیلوانیا، مالیاتی معادل 10 درصد ارزش ملک بر آن ها وضع شده است که باید به صورت سالیانه پرداخت شود و بر خانه هایی اعمال می شود که یک سال خالی ثبت شوند. این مالیات از سال 1982 به اجرا درآمده است.
2- فرانسه: این کشور در سال 1998 و برای رفع کسری عرضه مسکن در پاریس و شهرهای بیش از 50 هزار نفر جمعیت، اقدام به وضع مالیات بر خانه های خالی کرد. پایه این مالیات، ارزش اجاره ای املاک است. نرخ آن برای سال اول معادل 12.5 درصد و برای سال های بعد معادل 25 درصد تعیین شده است.
3- انگلیس: در مناطقی از این کشور نظیر بندر السمیر و نستون، دولت این کشور اقدام به دریافت مالیات بر خانه های خالی کرده است. بر این اساس، در صورتی که خانه ای بیش از شش ماه خالی بماند، مشمول مالیات خواهد شد. هدف از این مالیات نیز به مانند عرف دیگر کشورها، نه افزایش درآمد دولت، بلکه بازگرداندن خانه های خالی از سکنه به بازار خرید و فروش و اجاره اعلام شده است.
در ایران، اما چندین سال است که طرح شناسایی خانه های خالی، با تعلل وزیر راه سابق، در انتظار تکمیل سامانه املاک و اسکان مانده است. وزیر راه فعلی نیز به تازگی به شرط تکمیل تمامی بانک های اطلاعاتی و وجود اطلاعات دقیق وعده داده است که این طرح مالیاتی تا پایان سال اجرایی می شود. با این حال، فقط باید گفت که مایه خوشحالی است اگر این وعده در موعد مقرر عملیاتی شود.
 
جای خالی «اجاره داری حرفه ای»
اجاره داری در کشور ما مبتلا به همان بیماری شده است که فروشگاه های خرده فروشی گرفتار آن هستند. در نبود رهبران قیمت در بازار نظیر فروشگاه های بزرگ واقعی، که هزینه های جانبی بازرگانی در آن ها کاهش یافته و بهره وری بالا می رود، قیمت کالاها در شبکه توزیع مویرگی گاه تا چند برابر افزایش می یابد. در بازار املاک نیز مشاهده شده است که در غیاب موسسات حرفه ای برای اجاره داری واحدهای مسکونی، عملکرد برخی مشاوران املاک به افزایش هزینه های معاملاتی موجر و مستاجر و نیز دامن زدن به رشد بی رویه قیمت ها منجر شده است. چیزی که در درجه اول به زیان مستاجر، سپس موجر و بعد از آن به زیان کل بازار مسکن و اجاره بها خواهد بود.  
با این اوصاف، یکی از طرح هایی که دولت نیز در اثنای اقدام ملی مسکن از اجرای آن خبر داده ، ایجاد موسسات اجاره داری است که می تواند در رونق بازار اجاره و ثبات بیشتر قیمت اجاره بها موثر باشد. بهادری عضو کمیسیون عمران مجلس، در این خصوص توضیح داده: در صورت اجرایی شدن این طرح، مالکان اطلاعات ملک خود را در سامانه موسسات اجاره درج و مستأجران برای دریافت مسکن مورد نیاز به این بخش مراجعه می کنند و در نهایت بر اساس قانون اجاره داری و نظارت وزارت راه و شهرسازی معامله صورت می گیرد. با این اوصاف، به نظر می رسد پس از طرح موسسات اجاره داری در آغاز اجرای بسته رونق مسکن، تاکنون صحبت خاصی راجع به این موسسات نشده و فعلاً تمرکز سیاست گذار بر ساخت واحدهای مسکونی گفته شده قرار گرفته است. حتی عضو کمیسیون عمران مجلس در این زمینه معتقد است: بعید می دانم اقدامات و دستور العمل هایی مانند راه اندازی موسسات اجاره داری جنبه عملیاتی داشته باشد و معمولاً این پیشنهادها بعد از مدتی فراموش خواهد شد!
 
قوانین ضعیف حمایت از مستاجران در مقایسه با کشورهای پیشرو
از دیگر مصائب بازار اجاره کشور باید به روابط یک طرفه موجر و مستاجر و قدرت چانه زنی بالا برای موجران اشاره کرد که خود را در مواردی همچون افزایش دلخواه نرخ اجاره، قراردادهای کوتاه مدت نشان می دهد. این در حالی است که در کشورهای دیگر دنیا، بعضاً این قبیل موارد دیده نمی شود. در واقع نظام تامین اجتماعی در برخی کشورها به همراه قوانین حمایتی از اجاره نشینان، آن چنان چتر گسترده ای را برای خانوارها پدید می آورد که این خانوارها تب و تاب برای مالکیت را تا حد زیادی از دست می دهند. در این کشورها بعضاً موجران حق ندارند، اجاره بها را بیش از نرخی که دولت اعلام می کند، افزایش دهند. خبرگزاری مهر در این زمینه به دو کشور نمونه آلمان و هلند اشاره کرده است.
 
هلند؛ مستاجران تا هر وقت بخواهند می‌مانند!
در هلند اگر فردی خانه ای را اجاره کرد، تا هر زمان که بخواهد می تواند در آن خانه با پرداخت اجاره بهای مشخص زندگی کند و صاحبخانه تنها در صورتی  می تواند مستاجر را از خانه خارج کند که بتواند ثابت کند مستاجر چند ماه اجاره خانه را پرداخت نکرده یا این که قصد فروش خانه را دارد یا خودش می خواهد در آن خانه ساکن شود.
در این کشور، مبلغ سالانه اجاره هر سال صرفاً با توجه به نرخی که دولت اعلام می کند می تواند افزایش یابد و مالک نمی تواند مبلغ اجاره را خودسر اضافه کند. نکته جالب دیگر این است که در هلند خانه های بسیار بزرگ و شیک و مجللی دیده می شود که مستاجر آن تنها ماهیانه 300 یورو! (حدود  3 میلیون و 765 هزار تومان) بابت اجاره آن پرداخت می کند. در حالی که اگر کسی بخواهد آن را امسال اجاره کند حداقل باید ماهیانه هزار و 400 یورو (17 میلیون و 570 هزار تومان) برای آن پرداخت کند. علت این مسئله آن است که آن خانه نزدیک به 40 تا 50 سال است که در اجاره یک نفر است و صاحبخانه نیز قصد فروش آن را نداشته و مستاجر نزدیک به 50 سال است که در آن زندگی می کند و با توجه به نرخ سالیانه اعلام شده توسط دولت برای افزایش اجاره بها، مبلغ اجاره بها اضافه شده و در نهایت به مبلغ 300 یورو در ماه رسیده است.
در کنار این موارد، البته قوانین الزام آوری برای مستاجر وجود دارد. به طوری که اگر مستاجر بخواهد به هر دلیلی زودتر از موعد مقرر خانه را تخلیه کند باید ابتدا صاحبخانه را راضی کند. در غیر این صورت باید کل اجاره خانه را تا پایان قرارداد پرداخت کند. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که مستاجر اگر بخواهد در زمان اتمام قراردادش خانه را تخلیه کند باید دو تا سه ماه زودتر به صاحبخانه اطلاع دهد تا به فکر یک مستاجر جدید باشد در غیر این صورت اگر در زمان اتمام قرارداد اجاره به صاحبخانه اعلام کند که دیگر نمی خواهد در این خانه اقامت داشته باشد باید اجاره یک، یا دو یا حتی تا سه ماه را (با توجه به نظر صاحبخانه) به عنوان جریمه به صاحبخانه بپردازد.
 
آلمان: خیلی ها دوست ندارند صاحبخانه شوند
آلمان، با نظام تامین اجتماعی قوی و نیز قوانین حمایتی از مستاجران، یکی دیگر از کشورهایی است که از آن می توان به بهشت اجاره نشینان یاد کرد. در این کشور اجاره نامه ها تاریخ پایان ندارند و دایمی هستند. یعنی وقتی خانه خود را اجاره می دهید تنها در صورتی می توانید مستاجر خود را خارج کنید که شما خود بخواهید در آن خانه ساکن شوید. و این خود نیز مستلزم شرایطی است و آن این است که شما خانه  دیگری نداشته باشید یا این که مستاجرتان با ترک خانه در تامین زندگی خود دچار مشکل نشود در غیر این صورت دادگاه به او زمانی طولانی تر مثلا چند سال می دهد. در آلمان، مبلغ اجاره سالانه افزایش نمی یابد، بلکه شما هر سه سال و با توجه به تورم فقط می توانید تا سقف 15 درصد مبلغ اجاره را افزایش دهید! (البته آن جا تورم به مانند کشور ما نیست اما در عین حال، نظام توزیع ناعادلانه یارانه ها به شکلی که به آن در کشور ما اشاره شد، نیز وجود ندارد).
 
از نظام رفاهی ضعیف تا  قوانین حمایتی که
می توانند ارتقا یابند
در مجموع جای بسی تاسف است که با وجود پرداخت سالانه حدود 900 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان و آشکار و در فقدان یک نظام تامین اجتماعی عادلانه، مسکن نقش تعیین کننده ای در هزینه های خانوار به خود گرفته و همین موضوع سرمنشأ بارهای مضاعف بر دوش مستاجران شده است. به طوری که هم اینک پرداخت هزینه اجاره با سهم حداقل 30 تا 40 درصدی از هزینه های خانوار، به هدف اصلی اجاره نشینان در زندگی تبدیل شده است. از سوی دیگر میل به مالکیت و دور شدن هر چه بیشتر از این فضا یک ارزش متعالی تلقی شده و همزمان با وجود فضای تقریباً بدون ریسکی در پس ملک و اجاره داری میل به احتکار و سوداگری مسکن را افزایش داده است. در مقابله با این شرایط به نظر می رسد داغ اجاره نشینی را با روش هایی غیر از تملک مسکن هم می توان تسکین داد. عزم دولت برای توزیع عادلانه یارانه ها و نیز گسترش عادلانه چتر مالیاتی برای درآمدهای بدون ریسک از جمله مسکن در این زمینه تعیین کننده است. تنظیم قواعد موجر و مستاجر با هدف کاهش هژمونی موجران نیز می تواند گام مهم دیگری برای دوران گذار از فشار اجاره نشینی برای خانوارهای ایرانی به شمار آید.
 

محمدحسین شاوردی
روزنامه‌نگار

یک پیکاپ، دو کراس اوور و سه سدان کاملا جدید در کنار اصلاح محدود تعدادی از خودروهای مونتاژ داخل. این فهرست جدیدترین محصولاتی است که در گیر و دار تحریم و مشکلات ناشی از آن قرار است رنگ و لعابی تازه به بازار خودروی کشور بدهد. تنوع محصول که از جمله مشکلات بزرگ دوران تحریم به شمار می‌رود گویا با این برنامه جدید تا حدی کم رنگ خواهد شد اگرچه دیگر خبری از تولیدات به روز جهان نیست و عمده خودروهایی که قصد ورود به بازار را دارند یا ایرانی هستند یا چینی. در مجموع خودروسازان در شش ماه دوم تلاش دارند از ممنوعیت واردات خودرو و خروج برندهای مشهور از صنعت تولید اتومبیل نهایت استفاده را بکنند و از خلأ به وجود آمده در بازار، کلاهی برای خود بدوزند! نکته عجیب ماجرا حمله اغلب این محصولات به کلاس خودروهای 200 تا 300 میلیونی است که با خروج خودروهای فرانسوی و کره‌ای، کاملا از رقیب خالی شده است. این شما و این 11 مهمان تازه بازار خودرو ایران.

1 - سایپا رهام
گفته می‌شود کار بازطراحی موتور تیبا برای نصب روی رهام مدتی است آغاز شده و احتمالا پیشرانه 1.5لیتری تیبا با ارتقا در ساختار و آلیاژ به‌کار رفته، قدرتی در حدود 110 تا 115 اسب بخار ارائه کند. طبق شنیده‌های خبرنگار دخل و خرج احتمال نصب سامانه توربوشارژر روی این خودرو بالاست منتها هیچ اطلاعاتی درباره سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها یا بهبود فرایند احتراق موتور وجود ندارد. رهام اگر با گیربکس اتوماتیک ساخت پانچ و نیز موتور ارتقایافته تیبا به بازار برسد، با توجه به قیمت 100 تا 200 میلیونی که در تیپ‌های مختلف دارد، احتمالا فروش بالایی را تجربه خواهد کرد.

2 - چری تیگو8
اولین محصول 500 میلیونی چینی‌ها که قرار است به صورت رسمی در کشور تولید و عرضه شود. تیگو8 که فضای کابین آن یادآور محصولات مدرن اروپایی است، متاسفانه در بخش پیشرانه همچنان از نسخه 1.5 لیتری 149 اسبی چری استفاده می کند که قطعا برای تحمل وزن یک شاسی‌بلند 1700 کیلویی توان کمی دارد. با این حال آپشن‌های خوب، طراحی مناسب و نبود رقبای قدر و هم‌رده، احتمالا موجب می‌شود تا این کراس‌اوور هفت نفره به خوبی در بازار نقش‌آفرینی کند

3 - دنا پلاس اتومات
فعلا پیش‌فروش شده و زمان عرضه انبوه آن به بازار، بهار سال 99 اعلام شده ولی گفته می‌شود نمونه‌های اولیه خودرو در زمستان 98 به برخی مشتریان تحویل می‌شود تا میزان رضایت‌مندی و سطح کارکرد خودرو مشخص شود. این نسخه جدید از دنا پلاس که تجهیزاتی مشابه با سری دنده دستی دارد، به یک جعبه دنده شش سرعته AT مجهز شده که از سیستم «تورک کانورتر» یا همان مبدل گشتاور بهره می‌برد. همچنین بر اساس اطلاعیه ایران خودرو، دنا پلاس اتوماتیک برای هماهنگی کامل با شرایط آب و هوایی ایران از سامانه مبدل انتقال حرارت جعبه دنده های هشت سرعته استفاده کرده است. خودرویی که احتمالا با ورود به بازار، قیمت دنا پلاس را در مرز 200 میلیون تومان قرار می‌دهد.

4 - جک T8
یک پیکاپ کوچک و چینی که ظاهری بسیار زمخت و امکاناتی به روز دارد و خدارا شکر از موتور 2400سی‌سی میتسوبیشی بهره نبرده است! گیربکس 6 سرعته دستی، سیستم دودیفرانسیل، موتور 2 لیتری توربو و 190اسبی در کنار گشتاور 290 نیوتن‌متری از جمله مشخصات این بارکش جدید چینی است. خودرویی که به طرزی زشت و غیرقابل باور در پوزه جلو قصد تقلید از محصولات آمریکایی نظیر شورلت سیلورادو را داشته و کابین خودرو نیز تقلیدی آشکار از نسل قبل شورلت مالیبو است. این وانت 5.32 متری احتمالا قیمتی بیش از 250 میلیون تومان خواهد داشت.

5 - پژو 207 پانوراما
با اعلام جزئیات دقیق فنی و میزان پیش‌پرداخت پژو207 مجهز به سقف پانوراما، اولین خودروی تولید داخل با این ویژگی در شرف ورود به بازار است. سقف پانورامای پژو 207 که گویا با کمک پژو و از روی نسخه مشابه هاچ‌بک 208 طراحی و ساخته شده، فاقد سانروف یا امکان باز شدن است و اصطلاحا مون‌روف یا صفحه‌ای شیشه‌ای برای ورود نور و دیدن آسمان است. چیزی که فضای داخل اتاق را صمیمی‌تر کرده و کیفیت رفاه سرنشینان را در خودرو افزایش می‌دهد. گفته شده احتمالا قیمت کارخانه‌ای دو نسخه دنده دستی و اتومات پژو 207 مجهز به سقف پانوراما 100 و 125 میلیون تومان باشد که احتمالا این عدد با ورود به بازار و وجود  تقاضا، تا نرخ‌های 130 و 175 میلیون تومان هم افزایش خواهد یافت.

6 - جک S4
یک چینی دیگر که گفته می‌شود قرار است فاصله بین اس3 و اس5 را پر کند و البته طرحی سردرگم، عجیب و نچسب دارد. در واقع اگر محصولات قبلی جک در ایران با تقلید از هیوندای تا حدی برای بیننده قابل فهم بودند و هویتی مشخص داشتند، حالا جک اس4 یک موجود مهیب و ناشناخته است که کمتر کسی بدون دیدن نام جک آن را می‌شناسد. اس4 که احتمالا بیش از 230 میلیون تومان قیمت خواهد داشت، باید به زودی با هایما اس5، هاوال اچ2 و ام‌وی‌ام X33 روبه رو شود.

7 - فیس‌لیفت‌های سمند و سورن
خانواده سمند با تیراژی نزدیک به 150 هزار دستگاه در سال، مهم‌ترین برند ملی صنعت خودروی ایران و یکی از مهم‌ترین محصولات تولید داخل است که در بین مخاطبان از سطح خاصی از اقبال برخوردار بوده و با طیفی از طرح‌ها در مدل‌های ال‌ایکس، دنا، سورن و ... از حدود 2 دهه قبل سهم مناسبی در بازار کشور دارد. حالا خبر رسیده به زودی فیس‌لیفت جدید ‌دو مدل از محصولات این خانواده یعنی سمند و سورن با فرمی خشن‌تر و اسپرت‌تر از همیشه روانه بازار خواهد شد. خودروهایی که در رده 75 تا 125 میلیون تومان، باید رقابت سختی را با چینی‌های گران‌قیمت و کوچکی مثل جیلی جی‌سی6 اکسلنت آغاز کنند.

8 - هایما فامیلی M5
گفته می‌شود تا اواخر آبان پیش فروش این سدان کشیده چینی شروع می‌شود تا دامنه تولید محصولات برند هایما در ایران بازهم گسترش یابد. فامیلی M5 که با طول 4.69 و فاصله بین دو محور 2.68 خودرویی مشابه محصولات کلاس سدان‌های متوسط شهری است، بدنه اسپرت و کابینی قدیمی اما منظم دارد که آن را تبدیل به گزینه‌ای نسبتا مناسب برای خریداران خودروهای وارداتی می‌کند. فامیلی M5 که ظاهری اسپرت دارد احتمالا در رده قیمتی 250 میلیونی راهی بازار خواهد شد در حالی که به موتور بنزینی 125 اسبی و 1600سی‌سی در کنار گیربکس 6 دنده اتوماتیک ساخت AISIN ژاپن مجهز است.

9 - پژو301
پژو 301 نیوفیس قرار است تسریع کننده پروسه مرگ خودروهای قدیمی ایران خودرو از جمله 405 باشد. با عرضه گسترده این خودرو در اواخر سال 98 پس از سال‌ها قرار است پای یک سدان پرتیراژ، مدرن و ایمن به بازار کشور باز شود. ایران خودرو در حالی این وعده را داده که در همین رنج، فعلا سه محصول سمند، 405 جی‌ال‌ایکس و رانا را با ابعادی حدود 301 نیوفیس دارد. خودرویی که با داشتن طول، عرض، ارتفاع و فاصله بین دو محور معادل 4.44، 1.74، 1.47 و 2.65 متری مستقیما بخش میانی بازار سدان‌های ایران را که پر از رقبای ایرانی، چینی، فرانسوی و کره‌ای است هدف قرار خواهد داد و با کمک موتور 115 اسبی EC5، قرار است تلفیقی از یک محصول کم‌مصرف با سدانی آپشنال را به خریداران ایرانی پیشنهاد کند.

10 - ساینا نیوفیس و رفقای نارنجی
این خبر مخصوص است و برای اولین بار این جا نقل می‌شود. سایپا به غیر از نسخه فیس‌لیفت ساینا، چند خودروی جذاب دیگر هم در بخش طراحی خود آماده کرده که فعلا پشت خط فقدان سرمایه‌گذاری کافی مانده‌اند. سایپا که مدت‌هاست دنبال طراحی یک پلتفرم مشترک با نام SP100 است، قصد دارد یک کراس‌اوور، یک هاچ‌بک و یک خودروی کوچک شهری را در همین چارچوب توسعه یافته برای رهام جلو ببرد. در طراحی ساختار این پلتفرم از اتومبیل‌های روز جهان در کلاس B و C الهام گرفته شده و به محصولات تویوتا، رنو و نیسان توجه بیشتری شده است. ایده کلی مگاپلتفرم اس پی 100 که با ساخت یک سدان شروع شده و 20 مدل دیگر را هم شامل می‌شود، کاهش هزینه‌ها در نتیجه تولید انبوهی از خودروها با مجموعه‌ای از قطعات یکسان است. نارنجی‌پوشان جاده مخصوص ایده‌های جالبی دارند که فعلا مجال تولید نیافته است.

11 - نسل جدید سمند
از زمانی که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به صورت غیرمنتظره مهمان هاشم یکه زارع مدیر معزول ایران خودرو شد و روی بدنه خودروی تازه آبی‌های جاده مخصوص را امضا کرد، گمانه‌زنی درباره سورپرایز ایران خودرو قوت گرفت. حال اظهار نظر تازه رحمانی و دستیارش در ایران خودرو! یعنی مهندس مقیمی درباره عرضه محصولات جدید گویا در همین باره بوده و باید به زودی منتظر رونمایی از این خودرو ایرانی مدرن باشیم. خودرویی که به غیر از محصولات چینی، مستقیما رهام محصول شرکت سایپا را هدف قرار داده است. گفته می‌شود سمند جدید در کلاس سدان‌های کوچک و مدرن شهری قرار دارد و با فاصله محوری 2.65 متر، چیزی نزدیک به محصولات روز این رده از رنو مگان سدان 2019 تا هیوندای الانترا 2018 است. این خودرو به این ترتیب مستقیما سایپا رهام را نشانه رفته و برای کسب سهم بازار کیا سراتو مونتاژی، چری آریزو5 و مزدا3 مونتاژی به میدان خواهد آمد.

جواد غیاثی
کارشناس بورس

چهارشنبه گذشته، 180 نماد بازار پایه فرابورس متوقف شدند تا از 25 شهریور، با قواعد جدید دوباره بازگشایی شوند. به این ترتیب، موضوع تغییر قواعد معامله و دامنه نوسان قیمت که از سال97 در دستور کار قرار گرفته بود و حاشیه های بسیاری پیدا کرد و در مقطعی پای مسائل شرعی و مراجع هم به آن باز شد، در برخی موارد خاتمه پیدا کند. به همین مناسبت موضوع اصلی این شماره گزارش بورس دخل و خرج را به این موضوع اختصاص دادیم تا هم قواعد جدید را مرور کنیم و هم نظرات موافق و مخالف در این خصوص را مورد دقت قرار دهیم. ضمنا مروری هم خواهیم داشت بر رفتارهای عجیبی که در بازار پایه شکل می گرفت و بازدهی های نجومی برخی سهم ها که در این بازار شکل می گرفت.

بازار پایه چیست؟
بازار پایه فرابورس شامل حدود 180 شرکت است که از نظر شفافیت برخی استانداردها را ندارند. یعنی قابلیت پذیرش در بازار عادی فرابورس (بازار اول و دوم) یا بورس تهران را ندارند. مثلا برخی شرکت ها که صورت‌های  مالی خود را به موقع ارائه نمی کنند یا صورت های مالی انها تایید حسابرس را ندارد. یا اینکه کلا ورشکسته هستند. بهترین آنها شرکت هایی است که گزارش ارائه می دهند اما با تاخیر. این شرکت ها طبیعتا واجد شرایط حضور در تابلوهای عادی فرابورس یا بورس تهران نیستند و در بازار پایه قرار می گیرند.

بازار پایه تاکنون چه شکلی بود؟
این بازار تاکنون شامل سه بخش الف، ب و ج بود. بازار پایه الف مربوط به نمادهای بورس کالا و بورس انرژی و ... بود که مشابه نمادهای معمولی (9 تا 12.30 و با دامنه نوسان 5 درصد) انجام می شد. اما در بازار پایه ب دامنه نوسان 10 درصد بود. پیش گشایش از 8.30 تا 9 انجام و معاملات بین 9 تا 12 انجام می شد. در گام بعد یک پیش گشایش در ساعت 12 و یک حراج در 12.30 انجام می شد. تابلو ج هم محدودیت نوسان قیمت معامله می شد.
هم اکنون این تقسیم بندی حذف، دامنه نوسانات بسیار محدود و ضوابط هم تغییر کرده است. دامنه نوسانات زیاد در تابلو ب و ج فضایی برای سفته بازی فراهم کرده بود؛ فضایی که به نفع برخی و به زیان بسیاری دیگر تمام می شد.

قواعد جدید چه می گوید؟
طبق قواعد جدید هم شرکت های بازار پایه در سه دسته قرار می گیرند اما ضوابط بسیار متفاوت و دامنه نوسانات بسیار کمتر است. بر این اساس شرکت های بازار پایه در سه تابلو ی زرد، نارنجی و قرمز دسته بندی می شوند. در همه تابلوها در هر هفته یک حراج برگزار می شود. دامنه نوسان قیمت در این حراج به ترتیب 6، 4 و 2 درصد برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز است. بعد این حراج که روزهای دوشنبه ساعت 12 تا 30/12  برگزار و قیمت کشف می شود، معاملات در روزهای کاری با دامنه نوسان 3، 2 و 1 درصد انجام خواهد شد. مبنای قیمت همان قیمت کشف شده در حراج خواهد بود. به این ترتیب دامنه نوسان قیمت برای کل تابلوها در طول هفته و قبل از برگزاری حراج ثابت خواهد بود.
ترتیبات معاملات در جدول 2 آمده است.

اختیارات بازارگردان ها
البته این همه ماجرا نیست. به گفته محسنی معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس،  در دستورالعمل جدید این است که امکان فعالیت بازارگردان‌ها وجود دارد که بتوانند در نمادهای بازار پایه ‏فعالیت‌ بازارگردانی را بر اساس ضوابط هیئت مدیره فرابورس انجام دهند و بازارگردان‌ها اجازه دارند دامنه نوسان هر سهم را تا 2 ‏برابر افزایش دهند، به شرط اینکه این معیار از 5 درصد بالاتر نرود.‏ وی به فارس گفت که بازارگردان‌ها می‌توانند قیمت مرجع نماد معاملاتی را به صورت روزانه تعیین کنند و اینها موارد مهم ‏تغییرات در دستورالعمل جدید خواهد بود.‏
موضوع مخفی شدن سفارش قیمت ها چه
می شود؟
اصلاحات بازار پایه یک ماجرای دیگر هم داشت و آن بحث مخفی شدن سفارشات بود. به این ترتیب که هر فرد فقط سفارش خودش را می بیند و سفارشات خرید و فروش دیگران را ملاحظه نکند. لذا سفارش خود را در قیمتی که مناسب می داند برای خرید و فروش درج می کند، اگر سفارشات دیگری مطابق با این سفارش وجود داشت، معامله انجام می شود. اما موضوع مخفی شدن سفارش ها که در پیشنهاد اولیه وجود داشت فعلا منتفی شده است. برخی با استفتا این موضوع به نحو خاصی از مراجع، مخالفت برخی مراجع را گرفتند. در این رابطه، محسنی معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس به فارس گفته است: سفارش‌های پنهان و مخفی  تا 6 ماه آینده اعمال نخواهد ‏شد و بعد از 6 ماه آینده هیئت مدیره سازمان بورس در مورد نحوه اعمال سفارشات مخفی تصمیم می‌گیرند.‏به گفته وی این اقدام به منظور جلوگیری از رفتارهای هیجانی سهامداران ‏است و در آینده تصمیم گیری خواهد شد.

موافقان و مخالفان چه می گویند؟
البته قواعد جدید مخالفانی هم دارد. مخالفان می گویند که ایجاد محدودیت بر دامنه نوسان، راحت ترین و دم دستی ترین راهکار و در واقع پاک کردن صورت مسئله است. مسئله اصلی در وضعیت شرکت ها، مسائل و ابهامات قانون تجارت و شرایط ورشکستگی و .... است. با ایجاد محدودیت در دامنه نوسان، حتی ممکن است صف های خرید و فروش بیشتری شکل بگیرد. اما در سوی مقابل موافقان می گویند که قواعد جدید باعث کاهش انگیزه سفته بازی خواهد شد و مانع از گیرافتادن سهامداران تازه وارد در موج ها و فضاسازی ها خواهد شد. باید دید در عمل کدام بحث دقیق تر خواهد بود.

مروری بر بازدهی چند سهم در بازار پایه
آنچه در بازار پایه رخ می داد، واقعا عجیب بود. عجیب ترین اتفاقات هم در همین سال 98 رخ داد. جایی که برخی شرکت های این بازار تا بیش از 500 درصد رشد کردند!
مثلا نماد وجامی (سرمایه گذاری جامی) از 300 تومان در ابتدای امسال تا اواسط مرداد به 2 هزار تومان رسید؛ یعنی 466 درصد بازدهی! بعد از آن به شدت درگیر فشار فروش شد و اکنون تا حدود 1100 تومان افت کرده است.
شرکت هایی که اصولا عمدتا غیرشفاف هستند و چشم انداز مشخصی ندارند. اما به بهانه های واهی برای آنها صف های خرید و فروش تشکیل می شد. در این فرآیند طبیعتا سود خالصی ایجاد نمی شود (مخصوصا در شرکت هایی که سودده نیستند) بلکه پول از بخشی از بازار به بخشی دیگر منتقل می شود. حتی گاهی ملاحظه می شود که برخی افراد با هماهنگی در گروه های تلگرامی یا ...، یک سهم را بی دلیل بالا می برند و بعد از جلب کردن بخش دیگر بازار به این سهم ها، سهام خود را در قیمت بالا فروخته و افراد تازه وارد را با یک موج ریزشی شدید تنها می گذارند. البته چنین اقداماتی در بخش های دیگر بازار هم غیرممکن نیست امادر بازار پایه به سبب شفافیت کمتر، کوچکتر بودن شرکت‌ها، تعداد کمتر بازیگران و دامنه نوسان زیاد، این موضوع محتمل تر و ممکن تر بود.

صف های خرید و فروش برای زمین خالی!
از موارد عجیب دیگر در بازر پایه برخی شرکت‌هایی هستند که اصولا غیرفعالند و هیچ فعالیت تولیدی ندارند اما به بهانه هایی واهی صف خرید و فروش می شوند. نمونه بارز این ماجرا، نمادهای پتروشیمی فساد، داراب و جهرم است. این شرکت ها در بازار پایه ب، با دامنه نوسان 10 درصد، عملا پروژه هایی هستند که فقط یک زمین برای اجرای آنها تعلق گرفته است و فرآیند احداث و راه اندازی انها هم عملا متوقف است. نمادها سود کمی از محل سود بانکی پول خود دارند که تقریبا ثابت است. اما نوسانات عجیبی در نمادها رخ می دهد. مثلا پتروشیمی فسا از 68 تومان در ابتدای امسال تا بیش از 130 تومان (حدود 100 درصد بازدهی) رشد کرد و بعد اخیرا صف فروش شد و تا زیر 100 تومان پایین آمد! دو شرکت (بخوانید پروژه نیمه تعطیل) دیگر هم وضعیت مشابهی دارند.

هانیه تندهوش
کارشناس حوزه آی تی

حوزه سلامت و پزشکی در دنیای مدرن و پیشرفته امروزی از آن دسته بخش‌هایی است که مخاطبان بسیاری را در فضای مجازی جذب خود کرده است و بدون شک با توجه به ضرورت آن، یک صنعت پرسود به‌شمار می‌آید که توانسته در دنیای استارت آپ‌ها جایگاه ویژه‌ای را برای خود پیدا کند. شما امروزه برای پیدا کردن پزشک مد نظرتان در اولین قدم به سراغ اینترنت می‌روید و با جست و جو در وب‌سایت‌های مختلف می‌توانید با جمع‌بندی اطلاعات دریافتی، مناسب‌ترین پزشک را برای مشکل خود انتخاب کنید. یا حتی با دریافت اطلاعات سلامتی در بستر فضای مجازی ممکن است بتوانید از بروز بیماری‌های مختلف جلوگیری کنید یا اینکه راهکارهایی ساده و خانگی برای بیماری خود پیدا کنید.

در حقیقت استارت آپ‌های سلامت و پزشکی با هدف برطرف کردن مشکلات بیماران و سلامت عموم مردم راه‌اندازی شده‌اند و به مرور توانسته‌اند محبوبیت قابل توجهی پیدا کنند. مثلا تا همین 10 سال پیش در ایران تنها ساختارهای سنتی در حوزه سلامت پیشتاز بودند اما به یکباره موج کسب و کارهای نوین این حوزه در قالب وب‌سایت و اپلیکیشن بازار ایران را تحت تاثیر قرار داد و اکنون شما در دنیای مجازی با انواع خدمات پزشکی و سلامتی روبه‌رو هستید، از مدیریت اطلاعات سلامتی وپزشکی بگیرید تا گرفتن مشاوره آنلاین و وقت مطب از پزشک مد نظرتان به‌صورت آنلاین.
در ادامه می‌خواهیم با معرفی استارت آپ‌های برتر ایرانی در این حوزه و نوع فعالیت آن‌ها شما را با خدمات آنلاینی که در اختیارتان قرار می‌گیرد آشنا کنیم.

شفاجو
یکی از اولین پلتفرم‌های سلامتی است که در سال 1392 با هدف ارتقای سطح سلامت جامعه و سهولت ارتباط پزشکان و مردم کار خود را آغاز کرد و اکنون با ارائه سرویس‌های مختلف از جمله معرفی پزشکان متخصص و مراکز درمانی و گرفتن وقت از آن‌ها، ارائه رژیم غذایی آنلاین متناسب با شرایط هر فرد متقاضی، سیستم آزمایش خون به‌صورت آنلاین و کلاس‌های مشاوره آنلاین، یکی از برترین و شناخته شده ترین استارت‌آپ‌های حوزه سلامت است. کاربران شفاجو می‌توانند سوالات پزشکی خود را در سایت مطرح کنند تا پزشکان شفاجو نیز پاسخگو باشند. هدف شفاجو به گفته بنیان‌گذارانش، ایجاد بسترهای لازم برای تحقق آرزوی تک‌تک انسان‌ها، یعنی سلامتی است. برای دسترسی به خدمات و همچنین اپلیکیشن شفاجو می‌توانید به وب‌سایت آن به نشانی shafajoo.com مراجعه کنید.

آزمایشگاه آنلاین
این استارت آپ به شما این امکان را می‌دهد تا اگر فرصت و امکان رفتن به آزمایشگاه را ندارید بدون مراجعه حضوری به آزمایشگاه، آزمایش خود را انجام دهید. اگر آزمایشگاه مد نظر از شما دور است، اگر اقوام کهنسالی دارید که امکان حضور در آزمایشگاه را ندارند، اگر نمی‌دانید آزمایش مد نظرتان توسط چه آزمایشگاهی صورت می‌گیرد، این سامانه به شما کمک می‌کند تا نمونۀ خون خود را جهت آزمایش به آزمایشگاه مد نظر  بدهید. بنا به درخواست کاربر، فردی برای گرفتن نمونه خون به محل مد نظر مراجعه می‌کند و پس از آماده شدن پاسخ آزمایش، نتیجه آزمایش را برای شما ایمیل خواهند کرد. بنابراین بدون هیچ مراجعۀ حضوری، تمامی مراحل پذیرش از دریافت نمونه خون و ادرار در منزل شما، تا پاسخ آزمایش صورت خواهد گرفت. این سرویس در فاز اول برای آزمایشگاه‌های تهران قابل دسترسی است. برای استفاده از خدمات این سامانه به آدرس azmayeshonline.com مراجعه کنید.
نوبت
این سامانه نیز جزو سایت‌های قدیمی و بسیار شناخته شده در این حوزه است که برای پیدا کردن پزشک و نوبت‌دهی اینترنتی به کاربرانش در اکثر شهرهای ایران به‌صورت رایگان خدمات ارائه می‌دهد. البته سایت نوبت سیستم مشاوره آنلاین ندارد و فقط برای جستجوی پزشک با فیلتر تخصص قابل استفاده است. برای دسترسی به خدمات این استارت آپ می‌توانید به آدرس nobat.org مراجعه کنید.

دکترساینا
دکترساینا مانند دیگر استارت آپ‌های قبلی در زمینه مشاوره و نوبت دهی آنلاین پزشکان فعالیت می‌کند اما چند ویژگی منحصر به فرد، این استارت آپ را در مقایسه با رقبایش بسیار مطرح کرده است. اول از همه تبلیغات گسترده و بسیار حرفه‌ای که در فضای مجازی و واقعی داشته و دوم طراحی بسیار زیبا و کاربرپسند وب‌سایت این استارت آپ است، که باعث می‌شود کاربر بدون هیچ پیچیدگی در کوتاه‌ترین زمان به خواسته اش برسد. البته تمرکز اصلی این وب‌سایت در ابتدا در زمینه مشاوره آنلاین بود ولی با گذشت زمان نوبت‌دهی و معرفی پزشک نیز به لیست خدمات آن اضافه شد. اپلیکیشن دکتر ساینا برای گوشی‌های اندروید و اپل طراحی شده و می‌توانید با مراجعه به آدرس اینترنتی drsaina.com به لینک دانلود آن دسترسی پیدا کنید.
هزاردارو
هزاردارو یک اپلیکیشن موقعیت محور است که امکان یافتن نزدیک‌ترین داروخانه را برای بیماران فراهم می‌کند. کاربران این اپ با گرفتن عکس از نسخه خود و ارسال آن برای داروخانه می‌توانند از موجود بودن دارو در داروخانه مد نظر با خبر شوند. از دیگر قابلیت‌های هزاردارو، ارسال همیاران سلامت (پزشکان خانگی) به محل بیماراست. بیمار می‌تواند در هر لحظه و در هر مکانی که قراردارد همیار سلامت را بر بالین خود فراخواند. برای دانلود اپ بیمار و اپ داروخانه هزاردارو به نشانی hezardaroo.ir بروید.

سیبوفن
سیبوفن استارت آپی است که می‌تواند وضعیت فعلی خدمات سلامت را در بخش سرپایی متحول کرده و از سفرهای درون شهری بی‌مورد شهروندان جلوگیری و این خدمات را به‌صورت ویژه و با کیفیت بالا در بخش های آزمایشگاه، دارو، ویزیت پزشک و خدمات پرستاری به کاربرانش عرضه کند. با کمک این سامانه کاربر به جای اینکه خودش به سراغ خدمات پزشکی و دارویی و یا حتی آزمایشگاهی برود، در خانه و یا محل کارش می‌نشیند و خدمات مد نظرش را بی کم و کاست و بدون هیچ هزینه اضافی در محل دریافت می‌کند. برای استفاده از این خدمات جالب سلامتی به sibofen.com مراجعه کنید.

ابر سلامت
این استارت آپ حاصل همکاری دانشگاه صنعتی شریف و وزارت بهداشت است و سامانه‌ای هوشمند و مبتنی بر مدل خودمراقبتی است. این پلتفرم تلاش می‌کند تا با تلفیق فناوری‌های نوین و دانش سلامت باعث بهبود کیفیت زندگی و ترویج سبک زندگی سالم در عموم جامعه شود. مشاوره، تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، اطلاع رسانی هوشمند، ارائه نرم افزارهای سلامت، آموزش الکترونیک و شبکه اجتماعی از جمله خدمات این سامانه است. مزیت اصلی این سامانه معتبر بودن اطلاعات پزشکی و سلامتی آن است زیرا امروزه آنقدر  اطلاعات درست و غلط از شبکه‌های اجتماعی مختلف در این حوزه ایجاد می‌شود که اطمینان کردن به صحت آن‌ها کار دشواری است اما ابر سلامت در سامانه abresalamat.ir بر بستری کاملا علمی به کاربرانش اطلاعات درست را ارائه می‌کند.

آریامدتور
آریا مدتور پلتفرم آنلاین گردشگری سلامت ایران برای معرفی مناسب پزشکان و بیمارستان‌های با کیفیت ایرانی به منظور جذب بیماران خارجی است که قصد انجام سفر به ایران برای دریافت خدمات پزشکی، درمانی و زیبایی را دارند.در حقیقت این استارت آپ هم در حوزه سلامت قرار می گیرد و هم گردشگری، در این سامانه گردشگران خارجی می‌توانند با پزشکان و بیمارستان‌های ایرانی در سطح دنیا آشنا شوند و تقاضای خدمات برای سفر، نوبت‌دهی و کارهای جانبی دیگر در حوزه سلامت‌شان را داشته باشند. در حقیقت این سامانه به نشانی ariamedtour.com پکیج‌های مسافرتی با موضوعات درمانی را به کاربرانش ارائه می‌کند.

در پایان
استارت آپ‌های سلامت ایران افق روشن و بازار بزرگی پیش رو دارند. حجم سرمایه‌گذاری‌های این حوزه در حال افزایش است و ایده‌های مختلف و منحصر به فردی در حال شکل‌گیری در بستر یک استارت اپ نوین است. اما در حال حاضر با توجه به رشد جهانی این نوع استارتاپ‌ها هنوز هم راه درازی در پیش روی ایرانیان است. سامانه‌های فعلی برای ماندن در بازار سلامت باید مزایا را بیشتر و معایب را کمتر کنند و ایده‌هایی متفاوت را در ساختار خود پیاده‌سازی کنند تا رقابت سالمی بین استارت‌آپ های این حوزه به وجود بیاید. هرچند که هدف اصلی باید ارائه خدماتی باشد که استفاده از خدمات پزشکی برای مردم ایران را آسان تر، سریع تر و خوشایندتر کند. امید ما این است که در آینده نزدیک با علم و پشتکار افراد متخصص در این حوزه شاهد سامانه‌های پیشرفته تری باشیم.

معصومه جمالی
نویسنده

یکی از قدیمی ترین لوازم آرایشی و بهداشتی ساخت ایران محصولات ساویز است، ساویز را از بوی خیار کرم های مرطوب کننده داخل تیوپ زرشکی رنگش به خاطر دارم ، آن زمان که بازار محصولات آرایشی و بهداشتی مثل امروز هزار رنگ نبود، ساویز اما بود و همچنان هست. با گسترش دامنه فعالیت و ارتقای کیفیت محصولاتش ، تنوع  سبد محصول و اخذ استانداردهای بین المللی  در عرصه جهانی به رقابت می پردازد. امروز به بررسی محصولات این برند وطنی می پردازیم .

ساویز
شرکت سرمه تولید کننده محصولات ساویز ، یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی در سال 53 فعالیت خود را در عرصه تولید محصولات آرایشی و بهداشتی آغاز کرد و با ارائه محصولات باکیفیت، در مدت زمان کوتاهی موفق شد، به یکی از معتبرترین برندهای تولید محصولات آرایشی و بهداشتی در ایران تبدیل شود. این شرکت با توسعه و ارتقای بخش های کنترل کیفیت ، پژوهش و توسعه و تجهیزات خود  همگام با تکنولوژی روز دنیا در زمینه محصولات آرایشی و بهداشتی، توانست  با به کارگیری بهترین مواد اولیه از معتبرترین شرکتهای جهان کیفیت محصولات خود را افزایش دهد و  با بسته بندی های جدید به بازار عرضه کند. امروز نیز  ساویز علاوه بر حفظ ارزش های اصیل خود  و بااستقرار سیستم مدیریت کیفیت بر مبنای استاندارد ( ISO 9001 2008)
همچنان به پیشرفت و ارائه مرغوب ترین محصولات به مصرف کنندگان خود در جهان می اندیشد و خود را متعهد و متضمن بهداشت و سلامت مردم می داند و کسب رضایت مصرف کنندگان از  بالاترین  اهداف آن محسوب می شود.
 
محصولات ساویز
محصولات ساویز به چند دسته محصولات مراقبت از مو ، مراقبت از پوست ، آرایشی و بهداشتی تقسیم می شوند.
 ژل موی سر ساویز فاقد الکل و حاوی ویتامین B5 است که باعث تقویت، حفظ رطوبت و حالت پذیری موی سر می گردد. این محصول در دو نوع قوی و ملایم  ارائه می شود  تا به تناسب سلیقه و نوع مو توسط مصرف کننده انتخاب گردد.
واکس موی ساویز حاوی ویتامین A با اثر افزایش جریان خون پوست و ویتامین E به عنوان آنتی اکسیدان است، همچنین وجود موم طبیعی زنبور عسل و لانولین باعث حفظ رطوبت و ایجاد نرمی موی سر می‌شود و حالت دهندگی و درخشندگی را به موهای شما هدیه می دهد.
کرم های مرطوب کننده دست و صورت ساویز در بسته بندی تیوبی وکاسه ای ارائه می شود و به سبب وجود گلیسیرین و پروپیلن گلیکول تاثیر مثبتی بر رطوبت رسانی پوست دارد. همچنین اسیدهای چرب موجود در این محصول علاوه بر نرم کنندگی باعث دوام رطوبت و خاصیت ارتجاعی پوست می گردد.
کرم های  ویتامینه ساویز  دارای روغن بادام شیرین است و خاصیت مرطوب کنندگی ، ضد التهاب و نرم کنندگی  دارد. وجود ویتامین های مفید برای پوست ، گلیسیرین و  اسیدهای چرب مفید  در این کرم ، باعث نرمی و لطافت پوست شده و از ترک خوردن آن جلوگیری می کند.
کرم ترک پای ساویز  از دیگر محصولات مفید این برند است که لایه های شاخی پوست پاشنه  پا را به همراه سلول‌های مرده پوست از بین می برد و نرمی و لطافت را جایگزین آن می کند.
کرم های نرم کننده و مرطوب کننده میوه ای ساویز با داشتن فرمول سبک و مواد مناسب و با حفظ رطوبت، باعث نرمی و لطافت پوست می شود. این کرم با رایحه های متنوع میوه ها برای سلیقه های مختلف مناسب است. وجود روغن بادام و موم طبیعی زنبور عسل در این محصول، با ایجاد پوشش مناسب در سطح پوست، باعث محافظت آن در مقابل عوامل محیطی می گردد. همچنین اسید های چرب موجود در این محصول علاوه بر نرم کنندگی باعث دوام رطوبت پوست می شود.

محصولات بهداشتی
رول ضد عرق ساویز با تنظیم  pH طبیعی پوست از رشد و تکثیر باکتری ها جلوگیری می‌کند.
خمیر دندان ساویز دیگر محصول بهداشتی این برند است که حاوی ماده موثره فلوراید بوده و  از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. همچنین با داشتن منتول و رایحه خوش، حس طراوت و تازگی را به دهان و دندان ها می بخشد.
لیپ بالم محصول مفید دیگری است که دارای یک نوع چربی طبیعی است و باعث حفظ رطوبت لب‌ها شده و با نفوذ به پوست‌های خشک ایجاد نرمی و لطافت می کند. همچنین دارای خواص تسکین بخشی و ترمیم کنندگی بوده و برای بهبود لب های خیلی خشک و ترک خورده بسیار مناسب است.
محصولات آرایشی ساویز شامل رژ لب ، شیر پاک کن ، لاک ناخن و کرم پودر است که با 10 رنگ رژ لب ، 68 رنگ لاک ناخن و 4 رنگ کرم پودر تنوع بسیار خوبی را به مصرف کنندگان ارائه کرده و سلایق بسیاری را پوشش می دهد. این محصولات نیز با اولویت قراردادن سلامت در نهایت دقت و بهترین کیفیت تهیه و عرضه می شود.
شیر پاک کن ساویز نیز از دسته محصولات آرایشی است که  حاوی فاکتور های پاک کننده مواد آرایشی است و با داشتن روغن بادام  ضد التهاب بوده و باعث ایجاد نرمی و رطوبت و کاهش چروک ها و لکه های تیره پوست می شود.
محصولات هتلی ساویز از جمله محصولات خاص این برند است که در بسته بندی و اندازه‌های مختلف به سفارش هتل های معتبر و بزرگ کشور و برخی مراکز بیمارستانی با لوگوی آن مرکز تولید و در اختیار آنان قرار می گیرد. این محصولات شامل انواع شامپوهای سر و بدن معمولی ، پروتئینه  و ویتامینه در بسته بندی شاسه ای ، پت ، تیوبی و اکونومی ، خمیر دندان کرم های نرم کننده ، مرطوب کننده و  ویتامینه دراندازه‌های 10 و 25 گرمی هستند که  با لوگوی اختصاصی تولید می شوند.

نظرات شما
 درباره ژل موی ساویز باید بگم نداشتن الکل از خصوصیات خیلی خوبشه ، عطر خوبی هم داره و ماندگاری بالا ، برای دوستانی که موهای فر دارن هم از نظر سلامت کالا و هم از نظر حفظ حالت مو گزینه  بسیار مناسبی است.
 متاسفانه در بین تمام ژل های موی ایرانی که تا به حال به عنوان soft خریده ام، هیچ کدام این خصوصیت را نداشته اند و از نظر چسبندگی و خشک کردن معادل hard خارجی بودند؛ ولی این ژل به شدت آن‌ها خشک نمی کند و می توانم آن را در دسته متوسط جای بدهم. بوی ملایمی دارد و اگر هم به نظر مطبوع نرسد بعد از مدت کوتاهی از بین می رود.خوشبختانه اثرات شوره مانندی را که بعضی از ژل ها هنگام خشک شدن از خود در مو به جا می گذارند اصلا مشاهده نکردم.کلا ناراضی نیستم ولی امیدوارم تولید کننده اش کیفیتش را به حد مطلوبی برساند که همیشه از کالای خوب ایرانی استفاده کنیم.
 کرم مرطوب کننده دست و صورت ساویز برای من که خیلی مناسبه.چون کرم‌های خیلی چرب یا فقط مرطوب کننده بدون چربی برای پوست من کافی نیست اما این میزان چربیش نه اون قدر زیاده که مثل روغن باشه نه کمه که دست را نر م نکنه و این که مقدارش هم زیاده. بوی بدی هم نداره. کلا که راضی ام و تموم بشه بازم از همین می‌خرم.
 کیفیت خود خمیر دندان بد نسیت ولی جعبه های خمیر دندان واقعا افتضاح بود ، حتی یک مورد هم اصلا قسمت بسته بندی کاغذی ، انگار جدا شده بود و با چسب نواری چسبیده شده بود . شاید یکبار مرجوع شده بود ، نمی‌دونم .
 کیفیتش خوبه تو خمیر دندونای ایرانی
 کرم مرطوب کننده میوه ای انار ساویز خرید م ، این کرم بسیار رقیق است به شکلی که حتی سر انگشت باقی نمی‌ماند و چکه می‌کند.البته اسانس خوبی دارد و میزان مرطوب کنندگی مناسبی دارد.در هر حال من اصلا دوباره این محصول رو نمیخرم.
 من کرم میوه ای ساویز را استفاده می‌کنم برای دستم واقعا راضی هستم هم بوی خوب می‌ده هم مرطوب کننده خوبی هست و قیمت مناسبی داره.

میلاد قارونی
روزنامه نگار

اوایل حس ترس را در شما به وجود می‌آورد. این که در شهر بزرگی مانند مشهد بتوان در بین این همه فروشگاه خشکبار کوچک و بزرگ فعالیت کرد و دوام آورد. بازاری که در نگاه اولیه اشباع شده است و به نظر می‌رسد که بهتر است تا پول خود را در شغل دیگری سرمایه‌گذاری کنیم. در واقع به خطرات و شکست بعد از راه‌اندازی آن نمی‌ارزد؛ خیلی زحمت دارد. اما ما جواب دیگری برای شما خواهیم داشت. اگر چنین تصوری دارید که کار پرزحمتی است و با این همه فروشگاه، جایی برای رقابت کردن وجود ندارد، باید بگوییم که این کار اصلاً برای شما مناسب نیست. شما در این کار رقیب‌های بسیار زیادی به ویژه در شهر مشهد دارید. در خیابان‌های نزدیک حرم و پاساژها از هر سه مغازه، یکی فروشگاه خشکباراست؛ حالا از ساده‌ترین محصولات تا لوکس‌ترین را به فروش می‌رساند.

به هر حال این یک بازار است. بازاری که با این همه فروشگاه بسیار زیاد و رقیب اما هنوز هستند آن‌هایی که به خوبی فعالیت می‌کنند. نکته این جاست که برخلاف تصورتان، هیچ کار خاصی هم در ظاهر انجام نمی‌دهند و خیلی فروشگاه ساده‌ای دارند؛ اما برای موفقیت خود روی دو نکته از همان اول تأکید داشتند: کیفیت و برندسازی.
امروزه در خشکبار هیچ چیزی مانند کیفیت و فعالیت‌های تبلیغاتی نمی‌تواند شما را موفق کند. سؤالی که در این جا پیش می‌آید، این دو مورد باید چگونه باشد تا بتوانیم هم پای رقبای بزرگ خود پیش برویم. ما برای یافتن پاسخ این سؤال، به بیرون از گود مشهد رفتیم؛ تهران. در تهران فروشگاه‌های بزرگ خشکباری وجود دارند که بعضی از آن‌ها مشتریانی از تمامی نقاط شهر و حتی خارج از کشور دارند. مثلاً فروشگاهی با   حدود شش سال سابقه  در منطقه مرکزی تهران (پیچ شمیران) درزمینه فروش انواع خشکبار فعالیت می‌کند. مدیریت این فروشگاه را آقای یاری بر عهده دارد. البته آقای یاری به همراه برادران خود تجربه چندین ساله در مدیریت فروشگاه‌های مختلف از جمله سوپرمارکت و فروشگاه لوازم قنادی را نیز دارند. همچنین قبل از آن هم در بازار تهران درزمینه فروش خشکبار فعالیت داشته‌اند.
خشکبار فروشی با  شش سال فعالیت ، به اصطلاح هنوز در این حوزه جوان است؛ اما به خوبی بین رقبای قدیمی خود فعالیت کرده است. این فروشگاه امروزه به یک برند تبدیل شده است و از تمامی نقاط تهران مشتری دارد. حتی از خارج از کشور هم مشتری دارد. برای همین ما امروز پای صحبت آقای یاری نشستیم تا از او توصیه‌هایی برای موفقیت در این کسب‌وکار به دست بیاوریم. اینکه چه کار کنیم تا در این بازار خاص بتوانیم فروش بالایی را به دست بیاوریم و برند شویم.

مثل بچه رسیدگی می‌خواهد
کیفیت حرف اول در خشکبار را می‌زند؛ نکته‌ای که بارها آقای یاری از اول تا آخر صحبت خود بر آن تأکید داشت. در خشکبار تنها چیزی که باعث می‌شود تا مشتری جذب فروشگاه شما شود، کیفیت بالای محصولات تان است.
مشتری وقتی وارد فروشگاه می‌شود، نگاهی به چیدمان یا فروشنده و... نمی‌کند؛ نه این که اهمیت نداشته باشد، بلکه اول از همه برای او کیفیت خشکبار مهم است. او ابتدا به بررسی و خوردن چند نمونه از خشکبارهای مورد نیاز خود می‌کند؛ اگر تازه و بدون هیچ‌گونه کرمی و... بود، خریداری می‌کند؛ در غیر این صورت حتی اگر لوکس‌ترین فروشگاه را هم داشته باشید، بدون حتی خرید یک بادام، فروشگاه تان را ترک خواهد کرد.
فقط کیفیت است که شما را در این حوزه برند می‌کند. به هیچ وجه کیفیت را فدای چیز دیگری نکنید؛ مانند یک بچه باید از آجیل‌های خود محافظت کنید. برای این که بتوانید کیفیت محصولات خود را افزایش دهید، بهتر است که به صورت سنتی آن‌ها را تهیه کنید. در پخت سنتی از مواد طبیعی و به مقدار لازم استفاده می‌شود؛ اما در پخت صنعتی و به اصطلاح بازاری، از جوهر لیمو استفاده می‌کنند که برای سلامتی بدن هم ضرر دارد.

ساده‌ترین چیدمان را داشته باشید
برای برندسازی به فکر تهیه لوکس‌ترین چیدمان نباشید. اگر کیفیت کار شما خوب باشد، مشتری اصلاً به این موارد اهمیتی نمی‌دهد. همه چیز در خشکبار سنتی است. بیشتر بازار مصرف خشکبار در ایران است. در واقع بهترین محصولات اولیه خشکبار در شهرهای مختلف وجود دارد. پس این کسب وکار ریشه قدیمی دارد. کسب‌وکاری که ریشه قدیمی داشته باشد، چیدمان سنتی را می‌طلبد.
خود را اسیر چیدمان لوکس و گران قیمت نکنید. در واقع بهتر است که سرمایه خود را به جای چیدمان، برای افزایش کیفیت محصولات خود اختصاص دهید. هر طور که انواع خشکبار را قرار دهید، آخر مشتری باید برای خرید آن را تست کند. اگر از نظر او کیفیت مناسب بود، مشتری می‌شود. خشکبار مثل بقیه فروشگاه‌ها نیست که برای برندسازی نیاز به طراحی لوکس داشته باشد.

قیمت هم متناسب با بازار باشد
یکی از مهم‌ترین اصل‌ها در برندسازی قیمت است؛ اما منظور ما قیمت پایین نیست. قیمت باید مناسب با اوضاع شهر و بازار باشد. از طرفی قیمت نباید به صورتی باشد که شما برای کاهش آن مجبور شوید تا کیفیت کار خود را تغییر دهید. مشتری در خشکبار به دنبال جنس خوب است و واقعاً هزینه می‌کند. شاید یک نفر سالی یک‌بار از شما خرید کند؛ اما در همان یک‌بار هم بهترین‌ها را انتخاب می‌کند. حالا این نکته در شهر مشهد که بیشتر مشتریان مسافر هستند و ممکن است که هرچند سال یک‌بار به زیارت بیایند، خیلی مهم است که بتوانید تا باکیفیت بالا و قیمت مناسب، نام برند خود را در ذهن او حک کنید. این حک کردن باعث می‌شود تا در مسافرت بعدی فقط به سراغ شما برای خرید بیایند.

فروشنده جنس شناس باشد
برندسازی که فقط بر کیفیت کار تأکید ندارد. فروشنده تأثیر پنهانی روی این مسئله دارد. خشکبار کسب‌وکاری است که فروشنده آن باید حوصله داشته باشد؛ یعنی به تمامی سؤالات مشتریان پاسخ دهد. شما در خشکبار هرروز با سؤالات تکراری زیادی مواجه می‌شوید. نباید خسته شوید و پاسخ کلی بدهید. فرض کنید که سؤال هر مشتری کاملاً جدید است.
از طرف دیگر، باید جنس را بشناسد. این که جنس آن خوب است و ما بهترین را می‌آوریم، پاسخ قانع‌کننده‌ای برای مشتری نخواهد بود. بلکه باید مزیت محصول خود را بیشتر توضیح دهید. این که واقعاً چرا کیفیت محصول شما مناسب است. این نکته برای فروشگاه‌های خشکبار در مشهد به ویژه نزدیک حرم یا پاساژهای شلوغ که افراد زیادی برای خرید به فروشگاه آن‌ها سر می‌زنند، خیلی مهم است.
متأسفانه بارها مشاهده شده است که مسئول فروشگاه ،فروشنده‌های بی‌تجربه‌ای را که بدون رعایت ادب یا هیچ‌گونه احترامی درصدد فروش محصول هستند، استخدام می‌کند . این مسئله کاملاً باعث تخریب برند فروشگاه شما در ذهن مشتریان می‌شود. در واقع نه تنها مشتری، بلکه رهگذران هم رفتارها را خواهند دید.

بسته‌بندی فقط پاکتی
اگر دنبال برندسازی هستید، برای کار خود باید ارزش قائل شوید. به هرحال، هرچقدر کیفیت شما خوب باشد؛ اما نیاز است که از طریقی در ذهن مشتری بمانید. یکی از بهترین راه‌ها بسته‌بندی شکیل است. بهترین بسته‌بندی هم به صورت سنتی و استفاده از پاکت‌های کاغذی است. در این بسته‌بندی هم شما می‌توانید نام و لوگوی برند خود را روی آن چاپ کنید و هم این که کیفیت محصول سالم‌تر باقی می‌ماند. البته این نوع بسته‌بندی مناسب آن‌هایی است که قصد خرید برای خودشان را دارند. برای سوغات بهتر است که از حالت‌های سلفونی مخصوص یا جعبه‌ای استفاده کنید. به هرحال، بسته‌بندی شکیل چیزی است که همراه با مشتری با او به بیرون می‌رود و در تثبیت برند شما در ذهن آن‌ها تأثیرگذار است.

فقط کیفیت؛ دنبال پول نباش
در این کسب‌وکار فقط کیفیت حرف اول را می‌زند. کسب‌وکار بسیار سختی است و زحمت زیاد دارد. بیشتر سرمایه خود را باید به افزایش کیفیت محصولات خود اختصاص دهید. اگر فقط به فکر پول جمع کردن باشید، شکست می‌خورید. کار پرزحمتی است و با اینکه قیمت آن‌ها بالاست؛ اما سود کمی دارد. حالا فرض کنید در شهری مانند مشهد با این همه فروشگاه که رقابت بر سر قیمت بسیار بیشتر از شهرهای دیگر است. برای همین است که همیشه روی کیفیت تأکید می‌شود. اگر می‌توانید برای خود کارگاهی بسازید تا خودتان تولیدکننده محصولات تان باشید. بسیاری از فروشگاه‌ها تولیدکننده نیستند و از بقیه یا بازار خریداری می‌کنند. چنین فروشگاه‌هایی اگر بعد از یک سال جمع هم نشوند، در اندازه یک مکان معمولی خواهند بود؛ اما آن‌هایی که در مشهد اسم و رسمی به دست آورند، برای این است که محصولات شان را با برند خودشان تولید می‌کنند. در واقع فقط فروشنده نیستند. به هرحال، اگر قادر به خرید دستگاه‌های مخصوص و اجاره یا خرید مکانی برای کارگاه نبودید، بهتر است که از فروشگاه‌های معتبر محصولات خود را خریداری کنید تا حداقل به هویت برند خود آسیب نرسانید.