تازه واردهای بورس بخوانند
تعداد بازدید : 8
درس هایی از روزهای پرهیجان بورس
نویسنده : جواد غیاثی تحلیلگر بورس
بورس تهران یک اردیبهشت عجیب را پشت سر گذاشت. طی سه هفته اول، رشد شدید و خاصی را تجربه کرد و بعد از آن در 10 روز پایانی سقوط عجیبی را تجربه کرد. فضای منفی با شروع خرداد هم ادامه یافت تا این که چهارشنبه گذشته، بازار برگشت تا بارقه هایی از امید برای بورس بازان دوباره زنده شود. اما طی این مدت، زیر پوست بازار اتفاقات بسیار دیگری هم افتاد. تعداد فعالان بازار حدود 60 درصد رشد کرد. اواخر فروردین در جریان عرضه اولیه شستا حدود 2 میلیون نفر مشارکت کرده بودند. این عدد در ابتدای خرداد و در جریان عرضه اولیه آریاساسول (روز چهارشنبه گذشته) به 3 میلیون و 350 هزار نفر رسید. این یعنی در این ماه پرتلاطم، حدود یک میلیون و 300 هزار نفر دیگر وارد بورس شده اند و چه بسا در این ماه بسیار هم ضرر کردند! کسانی که در روزهای اوج در نیمه اردیبهشت به بازار آمدند و در روزهای انتهایی این ماه از ترس افت بیشتر از بازار خارج شدند. این یعنی دو خسارت محض: اول این که طی این مدت 20-30 درصد از سرمایه خود را از دست دادند و دیگر این که شاید در اثر این خسارت تصمیم به خروج همیشگی از بورس گرفتند! اما منطقی تر این است که از این افت و خیزها درس بگیریم و اصول شخصی مهمی برای حضور در بورس را بیاموزیم. اگر این اصول را برای خودتان طراحی نکنید، مجبور خواهید شد برای همیشه بر اساس هیجان بازار رفتار کنید و به احتمال زیاد ضرر می کنید. در ادامه سعی می کنیم ضمن ارائه مثال هایی، درباره این اصول توضیح بدهیم. مخاطب این شماره ما آن هایی هستند که اخیرا وارد بازار شدند و البته تصمیم به خروج هم نگرفتند.
بر اساس دوره های استثنایی برنامه ریزی نکنید
کسانی که طی یک سال اخیر وارد بورس شده اند، یک فضای عجیب و خاص را تجربه کرده اند؛ جایی که هر چه خریده اند، سود کرده اند! اما این همیشگی نیست. چنان چه در 3 هفته اخیر دیدیم، همیشه بازار به صورت یکدست رشد نمی کند و لذا استراتژی خرید بر اساس جو بازار، ممکن است شکست سنگینی را برای سهامداران رقم بزند. لذا بورس را بر اساس ماهیت همیشگی آن بشناسید و بر اساس آن برنامهریزی کنید. ماهیت بورس نوسان است نه رشد یکدست همیشگی و نه افت یکدست همیشگی!لذا باید یک استراتژی برای انتخاب سهم خوب داشته باشید. روش های گوناگونی وجود دارد اما استراتژی منحصربه فرد است. شما باید استراتژی معاملاتی شخصی خودتان را داشته باشید.
چگونه یک سهم را برای خرید انتخاب کنم؟
سوال فوق بسیار مهم و کلیدی است و پاسخ آن بخش مهمی از استراتژی معاملاتی شخصی شما خواهد بود. در یک سال قبل، اگر از یک کانال بورسی، یا فلان کارشناس کارگزاری یا دوست و همسایه سیگنال گرفته اید و بدون مکث خرید کرده اید، به احتمال زیاد سود کرده اید. در واقع سرنوشت خود را به شانس گره زده اید و از قضای روزگار سود هم کرده اید اما این روش حالا، چیزی جز زیان به همراه ندارد. شما باید بر اساس شخصیت خود (میزان ریسک پذیری)، میزان سرمایه و نوع سرمایه و ... این فرایند انتخاب سهم را طراحی کنید و به آن پایبند باشید. البته ما هم یک پیشنهاد برای شما داریم.
پیشنهاد ما برای یک فرایند منطقی خرید سهم این است:
سیگنال بگیرید اما نه برای خرید بلکه برای رصد: تعداد سهم های بازار زیاد است و طبیعتا نمی توانید همه را بررسی کنید. برای انتخاب می توانید تعدادی مرجع قابل اعتماد داشته باشید. مثل 5 تا 10 کانال تحلیلی و چند تا کارشناس مورد اعتماد. اما پیشنهادهای آن ها را فورا خرید نکنید. بلکه پیشنهادهای مناسب آن ها را وارد فهرست رصد (watch list) خود کنید.
فهرست رصد را تشکیل دهید و بررسی کنید: تعداد سهم هایی که وارد این فهرست می کنید خیلی زیاد نشود. مثلا می توانید 15 تا 30 سهم را وارد فهرست رصد خود کنید و به مرور ضمن مطالعه درباره شرکت و صورت های مالی، نحوه معاملات و بازیگران سهم را خوب بشناسید. برخی سهم ها بازیگر دارند و برخی ندارند. برخی شناوری بالاتر و برخی شناوری کمتر دارند. شناختن این موارد بسیار مهم است.
انتخاب کنید: درنهایت بعد از بررسی و شناخت و هضم رفتار سهم، در موقعیت مناسب اقدام به خرید سهام برتر خود کنید. از تحلیل بنیادین و تکنیکال به صورت همزمان استفاده کنید و در یک نقطه مناسب وارد شوید. برای خودتان برای این مرحله قید و شرط بگذارید. مثلا بگویید سهمی را می خرم که حداقل یک ماه رصد کرده باشم، از نظر بنیادین ضعیف نباشد و حداقل 70 درصد مراجع مورد اتکا (افراد یا مراجع تحلیلی) خرید آن را تجویز کنند.
بدانید که چرا یک سهم را خریده اید
البته ممکن است شما فرایند یا پروتکل دیگری برای خودتان طراحی کنید اما هر چه طراحی کردید باید در هنگام خرید یک پاسخ شفاف برای این سوال داشته باشید: چرا این سهم را خریدم؟ مثلا من سهم فولاد مبارکه را خریدم چون که با توجه به روند نرخ های جهانی و نرخ ارز و قیمت فروش محصولات در بورس کالا، چشم انداز بهبود سودآوری دارد. یا صریحا می گویید (و حتی در دفتری مکتوب کنید که) من فلان سهم بانک ملت را خریدم چون که افزایش سرمایه دارد و به طور کلی وضعیت نظام بانکی در حال دگرگونی و چرخش به سوددهی است. یا می گویید سهام آوانوین یا پتروشیمی فارس را میخرم چون که بازیگر دارد. یا ایران خودرو به خاطر این که بعد از افزایش سرمایه، قیمت اسمی پایینی دارد.حتی ممکن است دلایل شما خیلی هم منطقی نباشد اما باید دلایل خرید شفاف باشد. اگر این دلایل در ذهن شما شفاف باشد درگیر هیجانات نمی شوید. تا زمانی که آن دلیل پابرجا باشد با سهم می مانید و این را هم می دانید که چشم انداز رشد سهم و زمان خروج تقریبا کی است. لذا صبورتر خواهید بود. اگر هم زمانی فهمیدید که دلیل شما برای خرید سهم غلط بوده یا با گذر زمان اعتبار آن از بین رفته است، به راحتی آن را از سبد خارج می کنید و دوباره سراغ فهرست رصد می روید و سهم جدیدی را جایگزین میکنید. تجربه نشان داده است که اگر به استراتژی خود پایبند بمانید حتما سود می کنید. بر عکس، آن هایی که بر اساس جو بازار یا پیشنهاد یک فرد یا تصمیم لحظه ای خرید کرده اند، قطعا وقتی جو بازار منفی می شود، دستپاچه می شوند و می گویند که چرا باید این سهم را نگه دارم. وقتی جوابی نمی یابند در صف فروش یا کف قیمتی می فروشند و بعدا که باز مثبت شد در اوج و صف خرید، می خرند!
به جو عمومی بازار بی توجه باشیم؟ قطعا نه
طبیعتا در کنار این موارد باید جو عمومی بازار را هم در نظر داشته باشید و آن را در تصمیمات خود لحاظ کنید اما نباید بر اساس جو عمومی سهم انتخاب کنید. روندهای عمومی بازار، زمان مناسبی برای تغییر و اصلاح سبد است. مثلا اگر در اسفند گذشته بر اساس استراتژی خود یک سبد سهام متشکل از 7 سهم متنوع خریده اید، این روزها که بازار درگیر نوسان است، زمان بسیار مناسبی برای اصلاح سبد است. بررسیهای خود را به روز کنید و یک سبد جدید انتخاب کنید و تا چشم انداز سرمایه گذاری شخصی خودتان یا دوره تغییر جدی در جهت عمومی بازار به آن پایبند بمانید.