راحله شعبانی- افرادی با استدلال‌هایی چون کم‌ریسک بودن، داشتن سود ثابت، امنیت سرمایه و... سپرده بانکی را به‌عنوان محل سرمایه‌گذاری خود انتخاب می‌کنند. اگر شما نیز قصد سپرده گذاری جدید را در بانک‌ها دارید یا این که به دنبال دریافت سود بیشتر یا سرمایه‌گذاری به‌صرفه‌تر هستید، عجله نکنید! ابتدا در این مقاله آخرین جزئیات و اطلاعات حساب‌های سپرده بانکی و مؤسسات مالی را مرور کنید و بعد تصمیم نهایی را بگیرید.سقف‌های جدید سود سپرده‌های بانکی که به تصویب شورای پول و اعتبار رسیده است، به این شرح اعلام شد:
  سپرده کوتاه‌مدت عادی : ۱۰ درصد
  سپرده کوتاه مدت ویژه سه‌ماهه: ۱۲ درصد
  سپرده کوتاه‌مدت ویژه شش‌ماهه: ۱۴ درصد
  سپرده بلندمدت با سررسید یک‌سال: ۱۶ درصد
  سپرده بلندمدت با سررسید دو سال: ۱۸ درصد
آیا نظر بانک ها درباره بیشترین سود سپرده عوض می‌شود؟
هیچ بعید نیست که با بهبود شرایط اقتصادی در ادامه سال، بانک‌ها از این تصمیم خود کوتاه بیایند و برای جذب سرمایه بیشتر، نرخ سود را افزایش دهند. هم‌اکنون نیز هنوز برخی بانک‌ها این تصمیم جدید را به شعبه‌هایشان ابلاغ نکرده یا نرخ شکست را مشخص نکرده‌اند. البته همه این گفته‌ها و نظرها درباره مبالغ معمول است ولی در صورتی که رقم سرمایه‌گذاری شما میلیاردی باشد، می‌توانید با مذاکره با مدیران برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی از سود ترکیبی و بیشتر بهره‌مند شوید. هم اکنون اغلب بانک‌ها حساب سپرده یک ساله دارند و تفاوت چندانی در جزئیات این سپرده‌ها نیست و امکان واریز وجه هم وجود ندارد.
 نرخ شکست چیست؟
اگر سرمایه‌تان را زودتر از موعدی که با بانک قرار گذاشته‌اید (یک یا دو سال؛ بستگی به این دارد که کدام سپرده بلندمدت را انتخاب کرده باشید) بردارید، بانک درصد مشخص‌شده‌ای از پول شما را کسر می‌کند تا این خروج زودتر از موعد سپرده را جبران کند. حالا می‌شود اسمش را جریمه برداشت قبل از سررسید سالانه یا عنوان‌های مشابه هم گذاشت ولی معمولا در اصطلاحات بانکی به آن نرخ شکست می‌گویند.
آیا سود سپرده‌های قدیمی تغییر می‌کند؟
این مهم‌ترین سوالی است که این روزها بسیاری را نگران کرده که آیا سپرده‌هایی که به بانک‌های واگذار کرده‌اند، با این تصمیم جدید بانکی محاسبه می‌شوند؟ نکته این جاست که تصمیم بانک‌ها برای بازگشت به نرخ سودهای کمتر از ۲۰ درصد، عطف‌به‌ماسبق نمی‌شود. سپرده‌های بلندمدت معمولا یک ساله هستند و بانک‌ها موظف اند تا پایان سال قراردادی‌شان، همان سود قبلی را مبنای پرداخت خود محاسبه و تنها حساب‌های تازه‌ای را که از اول اردیبهشت ۹۹ به بعد باز می‌شوند، با نرخ سود سال ۹۹ حساب کنند.
هم اکنون طبق اعلام شعب، بانک‌های مسکن، انصار، توسعه صادرات، حکمت ایرانیان، صنعت و معدن، مهر اقتصاد و پست‌بانک هیچ‌گونه طرح خاصی برای پرداخت سقف سود سپرده ندارند و سپرده‌های بلندمدت یک ساله تمامی این بانک‌ها با نرخ سود 15 درصد قابل‌افتتاح است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهتر است یا سپرده‌های بلندمدت؟
زمانی که برای افتتاح سپرده به شعب مختلف بانک‌ها مراجعه می‌کنید و به فکر بیشترین سود سپرده بانک هستید، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از پیشنهادهایی است که با آن مواجه می‌شوید. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها اگرچه سود ثابتی را برای مشتری پیش‌بینی نمی‌کنند اما معمولاً در پرداخت سود ماهانه رقابت سختی با سود سپرده‌ها دارند و سعی می‌کنند از سقف سود سپرده‌ها سبقت بگیرند!

بازار سرمایه کشور در حالی وارد هفته پایانی مرداد می شود که طی یک ماه اخیر (از 24 تیر تا 22 مرداد) فقط 130 هزار واحد معادل 7 درصد رشد کرده است. این رقم از ابتدای مرداد تاکنون کمتر از 4 درصد بوده است. موضوعی که به خوبی نشان می دهد بازار سرمایه وارد یک دوره تلاطم شده است. در تحلیل های قبلی، ضمن اشاره به اتمام دوره رشد قبلی (از 7 خرداد تا اواخر تیر) درباره استفاده از دوره فعلی برای تغییر سبد صحبت کردیم. البته اگرچه شاخص کل بازدهی معقول 7 درصدی را طی یک ماه رقم زده است اما اهالی بازار به خوبی می دانند که این روزها بازار بسیار متلاطم و پرریسک است. هفته قبل رفتارهای هیجانی عجیبی در بازار رقم خورد که برای تازه واردها ترسناک بود. هراسی که حتی روز چهارشنبه هم مانع مثبت شدن شاخص شد و بازار درگیر فشار عرضه شدید شد. این تلاطم، رفتارهای هیجانی و افزایش ریسک بازار باعث شده است که برخی طی همین یک ماه اخیر بر خلاف رشد مختصر شاخص، زیان های سنگینی را تجربه کنند، چرا که بازار دوقطبی است و در کنار رشد بخشی از بازار، بخشی دیگر منفی است و این موضوع باعث شده است اختلاف شدید در بازدهی افراد مختلف در روزهای اخیر مشاهده شود. در این شرایط علاوه بر تغییر سبد متناسب با شرایط جدید بازار، استفاده از صندوق های سرمایه گذاری و etf ها به عنوان ضربه گیر توصیه می‌شود.

چرا صندوق ها برای دوره تلاطم و دوقطبی مفیدند؟
در این که بازار وضعیتی متلاطم دارد شکی نیست. تلاطم یعنی تغییرات شدید قیمت طی بازه زمانی کوتاه. بارها تجربه کرده ایم که یک سهم طی یک روز بین صف خرید و فروش جابه جا شده است. اگر مشکل فقط تلاطم باشد با صبر رفع می شود. یعنی اگر سرمایه گذار بلندمدتی هستید صبوری کنید و اگر کوتاه مدتی هستید که ممکن است بتوانید نوسان بگیرید. اما مسئله دیگر دوقطبی بودن بازار است. به مثال های زیر دقت کنید. در گروه خودرویی، ایران خودرو طی دو هفته حدود 23 درصد افت اما کرمان خودرو طی همین مدت 8 درصد رشد کرده است. در گروه ساختمانی ثشاهد 39 درصد رشد داشته اما ثاخت طی همین دو هفته 19 درصد سقوط کرده است! تقریبا در همه بازار این روند قابل ملاحظه است. حتی درباره سهم های مثبت، تعیین نقطه بازگشت معلوم و آسان نیست. طی دو هفته اخیر شستا 18 درصد رشد کرده اما طی دو روز اخیر درگیر فشار فروش شدید شده است.
نکته دیگر این است که بازار متعادل نمی شود بلکه بسیاری از نمادها یا صف فروش اند یا خرید! یعنی اگر سهمی نتواند صف خرید شود محکوم به سقوط تا صف فروش است! در این شرایط دوقطبی و التهاب، شما باید خیلی خوش شانس باشید که سبد تشکیل شده از 5 تا 10 سهم، طی هفته اخیر بازدهی مثبت داده باشد. چرا که طی روزهای اخیر فشار فروش بسیار سنگین تر از فشار خرید بوده و طبیعتا یک سبد متعادل و متنوع را تحت تاثیر منفی قرار داده است. در این شرایط صندوق های سرمایه گذاری که تنوع بیشتری از گروه ها و سهم ها را در خود دارند، ممکن است بتوانند به عنوان ضربه گیر عمل کنند، چرا که علاوه بر تنوع موجودی، مدیریت فعال هم دارند و در این شرایط پرالتهاب می توانند عملکرد بهتری داشته باشند. بررسی کارنامه آن ها این موضوع را نشان می دهد.
بازدهی اکثر صندوق ها بیش از شاخص کل
به عنوان مثال بین صندوق های «مختلط»، از 22 صندوق 10 صندوق بازدهی بیشتر از 7 درصد داشته اند و تنها یک صندوق بازدهی منفی داشته است. همچنین بین 68 صندوق‌ «درسهام» 37 صندوق در یک ماه اخیر بیش از 7 درصد بازدهی داشته اند. یعنی 54 درصد صندوق ها بیش از شاخص کل بازدهی داشته اند. در این میان فقط 3 صندوق بازدهی منفی داشته اند. این در حالی است که اگر از افراد سوال کنید تعدادی که یک ماه اخیر را بدون سود یا منفی پشت سر گذاشته اند، کم نیستند.
مورد عجیب دارایکم
 البته بین این سه صندوق که بازدهی منفی داشته یک مورد دارایکم بوده است که از نوع قابل معامله (etf) است و شرایط ویژه ای دارد. دارایکم طی روزهای اخیر به نحو بسیار عجیبی حدود 30 درصد پایین تر از ارزش دارایی ها (nav) معامله می شود! به نظر می رسد تا تازه کارهایی که حتی مفهوم nav را هم نمی دانند در این صندوق هستند اجازه رشد را به آن نخواهند داد. چرا که با همین قیمت های فعلی نیز حدود 100 درصد بازدهی از این صندوق گرفته اند و به محض رشد قیمت ها عرضه را تشدید می کنند. وقتی هم بازار و شاخص کل منفی است، عده دیگری از ترس بر فشار عرضه ها می افزایند. بعضا ملاحظه شده است که حتی با وجود رشد نمادهای بانکی و افزایش nav صندوق، به خاطر منفی بودن شاخص کل، قیمت دارایکم کاهش یافته است. این شرایط باعث می شود که دارایکم بر خلاف همه صندوق های قابل معامله، بازدهی منفی 2 درصدی را در یک ماه اخیر تجربه کرده باشد. البته این صندوق برای حقوقی ها و کسانی که نگاه بلندمدت به بازار دارند، گزینه خرید خوبی هم بوده است.  از این استثنا که بگذریم دیگر صندوق ها دقیقا بر اساس nav معامله و ارزش گذاری می شوند و به خاطر تنوع دارایی ها، عمدتا عملکرد خوبی داشته اند. تعداد زیادی از صندوق های مختلف تعریف شده روی سهام از نوع قابل معامله هستند که به راحتی از طریق سامانه معاملاتی  قابل خرید و فروش اند و برای دوره فعلی می توانند بخشی از پرتفوی  شما را به خود اختصاص دهند.