جهت گیری بورس بعد از شدیدترین افت ماهانه تاریخ
کاهش دوسویه «قیمت به درآمد» به کمک بورس می آید؟
نویسنده : جواد غیاثی کارشناس بورس
شاخص بورس تهران سومین ماه نزولی خود را هم پشت سر گذاشت تا همچنان بازار سرمایه در فاز ریزشی ارزیابی شود. بعد از شروع ریزش بازار از اواسط مردادماه، بورس اولین ماه نزولی خود را در نیمه تابستان ثبت کرد. طی شهریور هم بازار نزولی بود و از یک میلیون و 750 هزار واحد تا کمتر از یک میلیون و 600 هزار واحد سقوط کرد تا افت حدود 9 درصدی ثبت شود.
اما طی مهرماه وضعیت بغرنج تر هم شد. شاخص از یک میلیون و 600 هزار واحد اکنون به سطح یک میلیون و 400 هزار واحد رسیده است و با افت حدود 12 درصدی، بدترین ریزش ماهانه تاریخ 50 و چند ساله خود را به ثبت رساند. این در حالی است که انتظار می رفت با انتشار گزارش های 6 ماهه وضعیت بهتر شود.
تخلیه دو سویه حباب بورس
نگاهی به وضعیت قیمت به درآمد (P/E) بورس تهران نشان از آن دارد که این نسبت مهم بنیادین با سرعت در حال افت است. قیمت به درآمد حاصل تقسیم قیمت سهام به سودآوری آن سهم است که هرچه کمتر باشد بهتر است. این نسبت اگرچه هنوز بالاست اما با سرعت در حال کاهش است. علت سرعت بالا هم آن است که دو اهرم به صورت همزمان نسبت را کاهش می دهند؛ افت قیمت‌ها در بازار و رشد سودآوری (درآمد) شرکت ها در اثر رشد قیمت کالاها و رشد نرخ ارز.
کاهش این نسبت را می توان به تخلیه حباب قیمت ها تفسیر کرد. این نسبت که در میانه تابستان تا رقم بی سابقه 38 واحد رشد کرده بود اکنون نصف شده است و به محدوده 17 رسیده است. محدوده‌ای که اردیبهشت ماه امسال در آن قرار داشت. این در حالی است که شاخص کل هنوز حدود 50 درصد بالاتر از رقم اردیبهشت ماه 99 است. این موضوع نشان می دهد که رشد سودآوری شرکت ها طی دو فصل اخیر سهم به سزایی در کاهش نسبت قیمت به درآمد دارد.
با کاهش حباب، بورس تقویت می شود؟
این که کاهش حباب، بتواند بورس را به مدار صعود بازگرداند یک تحلیل سرراست و قطعی نیست.
نسبت قیمت به درآمد گذشته نگرِ 17 عدد بالایی است و هم اکنون هم حدودا دو برابر مقادیر تعادلی است. البته نسبت قیمت به درآمد آتی وضعیت بسیار بهتری دارد. طبیعتا اگر عملکرد بهار و تابستان در دو فصل بعدی سال هم ادامه یابد، می توان نسبت قیمت به درآمد آتی را کمتر از 10 برآورد کرد که اتفاقی مثبت است. اما بازار برای استفاده از این چشم انداز مثبت باید بر دو عامل منفی موجود فائق آید.
2 عامل منفی که جلوی رشد بازار را می گیرد
فضای ملتهب و پر از نا اطمینانی اقتصاد کلان کشور یک مانع مهم در مسیر تثبیت و سپس رشد بورس است. نوسانات نرخ ارز، وضعیت سیاست بین الملل و انتخابات آمریکا شرایطی را ایجاد کرده است که بازارها بسیار ناپایدار و ملتهب است و بورس هم از این موضوعات تاثیر می پذیرد و فعالان و خریداران را دست به عصا کرده است. وقتی که چشم انداز روشن نیست افراد سعی می کنند تصمیمات بلندمدتی را به تعویق بیندازند و در این شرایط رفتارهای کوتاه مدتی غلبه پیدا می کند. رفتار کوتاه مدتی هم به معنی خرید و فروش سریع است. فروش سریع مانع از رشد خواهد شد. اما یک عامل دیگر هم است و آن غلبه فشار فروش و جهت نقدینگی است.
خروج سرمایه و جهت منفی نقدینگی
این روزها همچنان شاهد خروج سرمایه از بورس هستیم و این یعنی تمایل به فروش بیشتر از خرید است. یادمان هست که از نیمه سال گذشته تا نیمه تابستان امسال انواع اخبار بد تولید و به بازار بورس تزریق شد؛ از تنش های نظامی و سیاسی تا همه گیری کرونا. اما بازار بر شاخ نقدینگی چرخید و بالا و بالاتر رفت. اتفاقا هر خبر منفی هم به نحوی به نفع بورس تحلیل می شد و به کمک رشد بورس می آمد. اما از زمانی که جهت نقدینگی تغییر کرد ورق برگشت و اتفاقا اخبار همه به ضرر بورس تحلیل می شود. مثلا طی 2.5 ماه اخیر گاهی رشد نرخ ارز به ضرر بورس تحلیل می شد (از جهت رونق گرفتن بازار موازی) و گاهی هم افت نرخ ارز عامل ریزش بورس می شد. نمونه بارز هفته قبل بود که با افت نرخ ارز بورس ریزش کرد. این در حالی است که از جهت بنیادین رشد نرخ ارز آزاد تقریبا بر بورس بی تاثیر است و رشد نرخ ارز نیمایی به بیش از 20 هزار تومان اثر مثبت قابل توجه بر بسیاری از شرکت های صادراتی دارد.
اما وقتی فعالان بازار همواره یک پایشان را لای در گذاشته اند تا در اولین فرصت خارج شوند، تحلیل های منفی ضریب بزرگ تری می‌گیرند و این همان جهت نقدینگی است که کار را برای رشد بازار سخت می کند.
آبانی متفاوت در راه است؟
اکنون در حالی وارد آبان ماه شده ایم که بسیاری از فعالان بازار از همان اوایل تابستان این ماه را زمان تغییر جهت بورس می دانستند. علاوه بر آن در نیمه اول این ماه وضعیت تلاطمات و تنش های سیاسی و بین المللی نیز مشخص تر می شود و افراد می توانند تصمیمات بلندمدتی بگیرند. گزارش های مهرماه هم که این روزها می رسد می تواند کمک کننده باشد. وضعیت نرخ ارز و همچنین تعیین تکلیف نحوه قیمت گذاری محصولات فولادی که هفته قبل چالش زا شد، نیز می تواند بر بخش بزرگی از بازار تاثیر بگذارد. باید دید مجموعه این اتفاقات می تواند جهت نقدینگی را در بورس تغییر دهد و بعد از سه ماه افت پیاپی بورس را صعودی کند یا روند فعلی تداوم خواهد یافت؟ جهت گیری نقدینگی جهت بورس در آبان ماه را تعیین خواهد کرد.
بانک ملی
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
