آن چه فعلاً دیده نمی شود

آن هایی که یادشان می آید، قبل از تحریم ها، یکی از سوالات اساسی برخی این بود که چرا در ایران امکان اتصال به شبکه های پرداخت با کارت های بانکی وجود ندارد. پاسخ مهمی که وجود داشت این بود که به دلیل برخی محدودیت ها و مغایرت استانداردهای فنی، این کار امکان پذیر نیست. استانداردهایی که از آن تحت عنوان EMV (یا در معادل فارسی اخیر: کهربا) یاد می شود. با این حال، اولین نکته ای که در خصوص تحول اخیر در شبکه پرداخت خودنمایی می کند، انطباق هر چه بیشتر شبکه پرداخت ایران با سایر شبکه های بین المللی پرداخت کشورهای دیگر است. بدین ترتیب بعید نیست که در آینده ای نه چندان دور، که در آن تحریم ها رفع یا بی اثر شده باشند، بتوان با کارت های داخلی به شبکه های پرداخت بین المللی متصل شد. 

آیا کارت های تراشه دار در راهند؟ 

احتمالاً نمونه کارت های بین المللی مستر کارت و ویزا کارت را دیده اید که در آن ها از میکروچیپ ها استفاده شده است. موضوعی که مطابق با استانداردهای جدید ذکر شده است و امنیت این کارت ها را بسیار بالا می برد.

 با این حال، باید گفت که فعلاً مسیر شبکه پرداخت در کشورما به سوی استفاده از این کارت ها نخواهد بود. چرا که صدور این کارت ها هزینه بردار است. ضمن این که محدودیت های تحریمی هم مانع از اجرای سریع این پروژه خواهد شد. برای همین بانک مرکزی روی به راهکار بدیل یعنی استفاده از تلفن همراه به جای کارت هوشمند آورده است. 

آن چه بانک مرکزی اجرایی  کرده است

کاری که هم اینک بانک مرکزی آن را به فرجام رسانده، ایجاد امکان پرداخت های حضوری کارتی، بدون نیاز به فیزیک کارت است. مطابق این شیوه جدید، مشتریان فروشگاه ها برای پرداخت وجوه، دیگر نیازی به این نخواهند داشت که کارت را در هنگام خرید همراه داشته باشند، آن را درون دستگاه کارت خوان فروشنده بکشند، رمز خود را به فروشنده اعلام کنند یا خودشان در این شرایط خاص بهداشتی (کرونا) رمز را بزنند.

بلکه آن ها در تلفن همراه هوشمند خود، نرم افزارهای موبایل مربوط را نصب و مشخصات کارت های بانکی خود را در این نرم افزارها وارد می کنند. پس از آن، هنگام خریدهای حضوری و بدون آن که نیاز به همراه داشتن کارت بانکی باشد، کافی است گزینه مربوط در کارت خوان را انتخاب و قابلیت NFC تلفن همراه خود را فعال کنند. بدین ترتیب با نزدیک کردن گوشی تلفن همراه به دستگاه کارت خوان و بدون نیاز به وارد کردن رمز کارت، تبادل اطلاعات تراکنش انجام خواهد شد. 

البته این را باید گفت که ملزومات این کار به تدریج در حال فراهم شدن است. اجرای این پروژه مستلزم ایجاد تغییرات سخت افزازی در بانک ها، شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت و دستگاه های کارت خوان فروشگاه هاست. آن گونه که مسئولان بانک مرکزی گفته اند، تاکنون یک بانک و یک شرکت خدمات پرداخت این فناوری را راه اندازی کرده اند و قرار است با فاصله کمی حداقل سه بانک بزرگ دیگر به این طرح اضافه شوند. همچنین به نظر می رسد مشتریان که هم اینک برآورد شده 80 درصد تلفن های همراه آن ها فناوری NFC را پشتیبانی می کند، به تدریج به این روش پرداخت روی خواهند آورد.

پرداخت بدون کارت امن است؟ 

اگر چه هنوز اطلاعات زیادی درباره این روش های پرداخت منتشر نشده، اما باید گفت یک ویژگی بارز پرداخت های حضوری بدون کارت، امنیت آن است. چرا که احتمالاً اولاً فرایند احراز هویت نرم افزار پرداخت، با استفاده از سیم کارت متعلق به فرد انجام می شود. 

همچنین نرم افزارهای موبایلی مورد استفاده به اندازه کافی امنیت خواهند داشت. از سوی دیگر برای انجام فرایند پرداخت، باید قفل گوشی و همچنین رمز نرم افزار را وارد کرد که دسترسی غیر مجاز به اطلاعات داخل نرم افزار را بسیار سخت می کند. 

نرم افزارهای کیف الکترونیکی در آستانه جهش

راه اندازی سیستم پرداخت های حضوری بدون کارت را می توان سکویی برای رواج کیف های پول الکترونیک ذکر کرد. تا پیش از این، کیف های پول الکترونیک عمدتاً با استفاده از بارکدهای دو بعدی و پرداخت آفلاین (یعنی با شارژ قبلی)، عملیات پرداخت بدون کارت را انجام می دادند. موضوعی که با توجه به رواج کارت های فعلی مغناطیسی، کارت بلیت های مترو و اتوبوس، توجه زیادی به آن ها نمی شد. اما با ترویج پرداخت های بدون کارت که با استفاده از کارت خوان های NFC دار نیز انجام خواهد شد، احتمالاً مشتریان بسیار بیشتر ترغیب می شوند تا از مجموعه روش های پرداخت حضوری بدون کارت (از جمله NFC یا کدهای QR (بارکدهای دو بعدی)) استفاده کنند. این یعنی توسعه روزافزون نرم افزارهای این حوزه. در هر حال باید گفت شمارش معکوس برای حذف کیف های حاوی دسته کارت های بانکی آغاز شده است.