اگر این واقعیت را بپذیریم که روند نزولی شدید هفته دوم بهمن ( هفته منتهی به 17 بهمن) در بخشی از سهم های بنیادینِ بازار صرفا هیجانی و ناشی از ترس بوده است و با واقعیت های بنیادین همخوانی نداشت، تحلیل ماجرا آسان می شود. ریزش در سهم‌های حبابی منطقی است و نیاز به دلیل و علت یابی ندارد.  اما در سهم های بنیادین بازار که چشم‌انداز تقسیم سود بیشتر از سود بانکی دارند، منطقی نیست. بلکه ریزش قیمت نمادهای بنیادین در هفته دوم بهمن، به دو دلیل رخ داده است: اول ترس از ریزش سنگین هیجانی و تداوم آن و دوم طمع برای خرید سهم در قیمت پایین تر. موضوع اول که واضح است و همواره بخشی از بازار را می ترساند و باعث تداوم صف های فروش می شود. اما موضوع دوم ریشه در رفتار کوتاه مدتی بخشی از بازار دارد. این گروه وقتی می بینند یک سهم قوی و بنیادین، صرفا به خاطر هیجان تحت فشار فروش قرار دارد، سعی می کنند سهام خود را هم بفروشند تا با پول نقد حاصل از آن، سهم بنیادین را در قیمت پایین تر بخرند. این موضوع خود باعث تشدید فشار فروش می شود.

به نظر می رسد دستورالعمل جدید در خصوص سهم های بنیادین بازار، دو معضل فوق را حل کرده یا حداقل تخفیف دهد. چرا که با کاهش دامنه نوسان منفی، ترس از ریزش بیشتر کاهش می یابد.  با دامنه نوسان منفی 2 درصدی، یک سهم در یک هفته در نهایت 10 درصد افت می کند که با توجه به احتمال بازگشت قیمت یک سهم بنیادین، ریسک زیادی نیست. از سوی دیگر، با محدودشدنِ دامنه کاهش قیمت، طمع خرید در قیمت پایین تر هم به حداقل می رسد. البته این در خصوص سهم های قوی و بنیادین بازار است و برخی معتقدند که محدودکردن دامنه نوسان منفی، منجر به تشدید صف های فروش، مخصوصا در نمادهایی از بازار که حبابی اند و نیاز به تعدیل قیمت دارند می شود.  باید دید برداشت فعالان بازار و جریان نقدینگی، بورس و گروه‌های مختلف را به کدام سو خواهد برد؟

بورس 6 ماه اخیر را با افت سنگین پشت سر گذاشته است به نحوی که مهم ترین نماگر بازار یعنی شاخص کل از سقوط 42 درصدی طی این مدت حکایت دارد.

 البته میزان سقوط درباره بسیاری از سهم ها بسیار سنگین‌تر بوده است و بعضا برخی سهم ها 70 تا 80 درصد ارزش خود را از دست داده اند.

 اما طی همین مدت برخی سهم ها رشد قابل توجهی را ثبت کرده اند! سهم هایی که در حاشیه بازار رشد کرده اند و علت رشد هم مبانی بنیادین یا تکنیکال نیست. دو نمونه را در ادامه می بینید.

 

حباب سازی جالب یک لامپ ساز !

شگفتانه دیگر بازار نماد بشهاب است که از اوایل آذر بر خلاف سایر سهم ها یک روند صعودی شدید را آغاز کرده و طی این مدت حدودا دو برابر شده است. سهم در 9 ماهه حدود 290 تومان سود ساخته که 152 درصد رشد نسبت به 9 ماهه قبل نشان می دهد. پیش بینی می شود این شرکت برای هرسهم تا انتهای امسال 343 تومان سود محقق کند.

 لذا اگر نسبت قیمت به درآمد(P/E) تعادلی بازار را 10 فرض کنیم قیمت سهم در نهایت باید حدود 3500 تومان باشد نه 12 هزار و 500 تومان. با این حال سهم صعودی است و هفته قبل را نیز بعد از یک عقبگرد، صعودی به اتمام رساند. 

این سهم هم یک بار از طرف ناظر به دلیل ظن دستکاری بازار متوقف شده اما بعد از آن به مسیر خود ادامه داده است.

سهم های مختلف بورس در 11 ماه گذشته از سال 99 نوسانات خاص و عجیبی را پشت سر گذاشته اند . بسیاری از سهم ها بعد از رشد شدید در نیمه اول و سقوط سنگین در نیمه دوم سال، همچنان نسبت به ابتدای سال بازدهی مثبت مناسبی دارند. برخی دیگر به همان محدوده ابتدای سال بازگشته اند و معدودی از سهم ها در هر دو نیمه سال صعودی بوده اند. با این حال در کلیت بازار می توان یک روند رشد سریع (ایجاد حباب) و افت سنگین (تخلیه حباب) را شناسایی کرد. نمودار زیر مربوط به نماد پالایش نفت اصفهان (شپنا) به خوبی روند ایجاد و تخلیه حباب و بازگشت قیمت به محدوده قبل از جهش را نشان می دهد. بسیاری از سهم های پالایشی این گونه اند.

اما بخش مهمی از سهم های بنیادین، بعد از رشد سنگین در نیمه اول سال و تجربه افت در نیمه دوم، در سطحی بالاتر از ابتدای سال متعادل شده اند. مثل فولاد مبارکه (نمودار زیر) که از کمتر از 500 تومان تا حدود 2500 تومان رشد کرد اما بعد از افت در محدوده هزار تومان متعادل شده است. البته این به معنی عدم تخلیه حباب سهم نیست بلکه بسیاری معتقدند با توجه به رشد نرخ ارز در سال جاری و چشم انداز سودآوری سهم، رشد 100 درصدی طی امسال بر اساس شرایط بنیادین شرکت بوده و سهم دیگر حبابی ندارد. لذا در این دسته از سهم ها نیز، سناریوی ایجاد و تخلیه حباب برقرار است. اگرچه قیمت به سطح ابتدای سال بازنگشته است. البته این درباره سهم های بزرگ و EPS محور است اما در خصوص بسیاری از سهم های کوچک، به وضوح هنوز حباب وجود دارد.