سمیه محمدنیا حنایی
روزنامهنگار
تقریبا برای ما مشهدی ها وقتی که عازم تهران می شویم، سمنان عبارت است از یک استان بین راهی که هیچ جاذبه یا جای تفریحی ندارد. بیشتر ما حتی برای استراحت تنها به چند ساعت ماندن در مجتمع رفاهی میامی بسنده می کنیم و به سمنان که می رسیم اصطلاحا گازش را می گیریم تا همان 200 و خورده ای کیلومتر هم که به مقصدمان مانده است ، زودتر طی شود، فارغ از اینکه چه جاهای بکر تفریحی و گردشگری را از دست داده ایم. مقصد گردشگری امروز ما یک مقصد کم طرفدار اما پر هیجان است که اگر بی انصافی نکنیم به رفتنش می ارزد. رشته غار نوردی برای خیلی ها جاذبه ندارد. البته این امر بیشتر به خاطر ایجاد رعب و وحشتی است که افراد در زمان غارنوردی احساس می کنند. البته حق هم دارند پیاده روی و حتی گاهی سینه خیز کردن در دالانی که در زیر هزاران تن سنگ و خاک وجود دارد خیلی دل و جرئت می خواهد. از این که بگذریم امکانات رفاهی غارها بسیار کم است، نور که جای خود دارد، گاهی اکسیژن کافی هم برای تنفس وجود ندارد! و همه این عوامل دست به دست هم داده اند که طرفداران غارنوردی بسیار کم اما حرفه ای باشند. اما واقعیت این است که غارها دارای جاذبه های مثال زدنی برای گردشگران هستند و یکی از مهمترین ذخایر طبیعی و ملی هر کشوری محسوب می شوند. غارها منابع بسیار مهمی از تاریخچه سرزمینی هستند که در آن قرار گرفته اند و چه بسا در دل آن ها گنج ها و آثار باستانی بی نظیری وجود داشته باشد. در ایران غارهای معدودی وجود دارند که به همت شهرداری ها و سایر سازمان های گردشگری برای بازدید عموم بهینه سازی شده اند. غار دربند مهدیشهر یکی از همین غارهاست که البته از شهرت کمتری در کنار غار علی صدر یا قوری قلعه برخوردار است.
وسایل و تجهیزات دربند نوردی
تقریبا چند سالی می شود که مسیر کوهنوردی تا غار و حتی درون غار برای بازدید کنندگان بهینه شده است که اعتراض های شدید انجمن غارنوردان و حامیان محیط زیست غارها را در پی داشته است. اما این بهینه سازی در حدی نیست که شما از غارنوردی دربند چیزی شبیه یک پیاده روی در پارک و بوستان را توقع داشته باشید. قسمت هایی از غار به وسیله پروژکتورهایی روشن شده است هر چند که گرمای آن ها باعث خشک شدن هوای شرجی غار و به دنبال آن مرگ اکوسیستم غار می شود، اما باعث شده است که شما را از به همراه داشتن روشنایی هایی مانند هد لایت و چراغ قوه معاف کند. همچنین به واسطه نورهای مصنوعی جلوه زیبای سنگ نهشته ها (استلاگمیت) چند برابر شده است. البته ای کاش اینک که شهرداری به بهای نابودی بخشی از اکوسیستم غار در آن پروژکتور نصب کرده است حداقل سلیقه ای درباره رنگ های آن ها به خرج می داد تا زیبایی بصری بیشتری را به بازدیدکنندگان دربند هدیه می کرد. کف غار به دلیل رطوبت تا حد زیادی لیز است. بنابراین در حین پیاده روی شش دانگ حواستان را به سنگ های آهکی غار ندهید. همراه خود یک بطری آب ببرید. یکی از تجهیزات اصلی برای غار نوردی دستکش است. از آنجایی که پوست دست انسان دارای نوعی چربی است، این چربی در تماس دست ها با سنگ ها به آن ها منتقل و باعث متوقف شدن استلاگمیت زایی غار می شود. نکته ای که متاسفانه کسی آن را رعایت نمی کند و در بلند مدت باعث از بین رفتن این ذخایر طبیعی می شود.
در غار چه می بینید؟
اگر در تابستان عازم مهدیشهر می شوید شاید کمی هوای گرم سمنان برای تان آزار دهنده باشد. اما باید خدمتتان عرض کنم که هوای غار نسبت به بیرون حدود 10 تا 15 درجه سانتی گراد تفاوت دارد و خنک تر است. پله نوردی تا ابتدای غار بسیار آسان است. عرض مناسب پله ها باعث شده است که حتی سالمندان نیز به راحتی این مسیر را بپیمایند. در ابتدای ورود به غار نسیم فرح بخشی از انتهای دالان به شما می وزد. دیواره های غار پوشیده شده است از سنگ های آهکی که در اصطلاح زمین شناسی به آن ها سنگ نهشته می گویند. و شکلی شبیه شمع های ذوب شده دارند. بلندترین این سنگ ها حدود 14 متر ارتفاع دارد و با توجه به نورپردازی های اطرافش جلوه زیبایی به خود گرفته است. غار شبیه یک گلابی است و به گفته برخی کارشناسان دارای توان منظر سه بعدی است. به این معنا که شما در قسمت های خاصی از غار می توانید نمایی کامل از غار گلابی شکل را ببینید. این غار 114 متری به حوضچه آب زلال و شفافی ختم می شود. هر چند که آب دریاچه 12 متری بسیار زلال است اما به دلیل وجود املاح آهکی به هیچ عنوان قابل نوشیدن نیست.
محل اقامت برای بازدید از دربند
همانطور که گفتیم این غار در نزدیکی شهرستان مهدیشهر است بنابراین یکی از گزینه های اقامت، شب مانی در این شهرستان است که انواع مختلفی از انتخاب برای اقامتگاه دارد. اقامت هتلی در این شهرستان در هتل های چهار ستاره از شبی حدود 221 هزارتومان تا 304 هزار تومان بسته به تعداد نفرات مهیاست. هزینه اقامت بوم گردی هم که جدیدا در بین گردشگران بسیار طرفدار پیدا کرده است نیز در مهدیشهر و در نزدیکی دربند از 249 هزارتومان آغاز می شود. این ها در حالی است که درست در زیر پای کوه لهرد که غار در آن واقع است هتل و اقامتگاهی نیز وجود دارد که هزینه اقامت در آن جا نیز از 221 هزار تومان تا 432 هزار تومان بسته به تعدادتان در نوسان است. البته امکان اقامت در ویلا با پرداخت 500 هزار تومان نیز وجود دارد. در اطراف کوه آلاچیق ها و سکوهایی از سوی شهرداری تعبیه شده است که امکان استراحت چند ساعته ای را برای شما فراهم می کند. از من می شنوید به جای اقامت در مهدیشهر بعداز غارنوردی به جاده مهدیشهر - شهمیرزاد برگردید و چیزی کمتر از 10 کیلومتر رانندگی کنید. شهمیرزاد یکی از مناطق بکر و دیدنی استان سمنان است که به واسطه نزدیکی به دامنه های البرز دارای آب و هوای مطبوع و خنک در فصول بهار و تابستان است. شهمیرزاد با وجود محیط طبیعی و سرسبز، محصوربودن در میان کوه و آب و هوای مناسب برای رشد درختان سردسیری به ویژه گردو مطلوب است.
موزه فسیل در پای کوه
تازه وقتی ازغار نوردی فارغ شدید همانجا پای کوه یک موزه کوچک فسیل شناسی انتظارتان را می کشد با مسئولی که خود با عشق و علاقه تمام فسیل ها ، سنگواره ها ،استخوان ها و دیگر موارد را جمع آوری کرده و در این موزه قرار داده است. مهندس حسن پاکزادیان که چندین تالیف در حوزه سکه شناسی و باستان شناسی دارد درست پای کوه در این موزه منتظر شماست تا با شور و علاقه تاریخ بشر را از آغاز شکل گیری کائنات با کمک تصاویر و فسیل های موجود در این موزه تا جزئیات زندگی انسان های غار نشین و سپس کشف سکه و دیگر موارد غار دربند را برایتان تشر یح کند لذا شاید بهتر باشد قبل از اینکه پای در مسیر صعود به سمت غار بگذارید اول از موزه فسیل شناسی که در ابتدای مسیرتان هم هست با پرداخت مبلغ ناچیز 5 هزار تومان بازدید کنید حداقل بنده از توضیحاتی که آن ها شنیدم بیشتر از کلاس های زیست شناسی دوران دبیرستان اطلاعات کسب کردم.
مسیر دسترسی
به غار
برای اینکه به دربند بروید لازم است ابتدا خود را به سمنان برسانید. از سمنان حدود 20 کیلومتر به سمت شمال و به طرف دامنه های البرز حرکت کنید تا به شهرستان مهدیشهر یا همان سنگسر برسید. از این شهرستان وارد جاده شهمیرزاد شوید. در این جاده بعداز دو کیلومتر رانندگی به تابلوی قهوه ای رنگی با عنوان غار دربند می رسید، با راهنمایی تابلو حدود 10 دقیقه رانندگی در جاده خاکی انتظارتان را می کشد تا به شمال کوه دلهرد برسید.
در انتهای مسیر خاکی محلی برای پارک خودروها تعبیه شده است. شما می توانید با پرداخت ورودی 1000 تومان برای هر خودرو، خیالتان را از بابت جای پارک راحت کنید. از محل استقرار خودرو ها تا دهانه غار یک مسیر شیب دار 300 متری و چیزی حدود 600 پله در انتظارتان است. البته ناگفته نماند ، قبل از اینکه پا در مسیر غاربگذارید باید برای هر کدام از همراهانتان 4 هزار تومان بابت بازدید از غار بپردازید.