حسین بردبار
روزنامهنگار
موضوع حذف قبوض کاغذی که از قبض تلفن آغاز شد و از ابتدای مهرماه برای قبض برق درحال اجراست و در آینده نزدیک مشمول قبوض گاز و آب نیز می شود، به مثابه تیغه دولبه ای است که از یک سو فواید فراوانی را در اقتصاد کشورمان می آفریند و از سوی دیگر ممکن است دردسرها و مشکلاتی را برای برخی از اقشار مردم نظیر سالمندان، افراد بی بضاعت، روستاییان و ساکنان نقاط دورافتاده و ... به وجود آورد، اما فواید این کار به قدری هست که ارزش انجام آن را داشته باشد. دراین گزارش ابتدا اشاره ای به فواید این کار داریم و بعد برخی از دردسرها و پاسخ مسئولان را درباره آن مرور می کنیم.
صرفه جویی 1440 میلیاردی و چندین مزیت دیگر
اواخر پاییز سال گذشته بود که محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از صرفهجویی ۱۴۴۰ میلیارد تومانی در صورت حذف قبوض کاغذی آب، برق، گاز و تلفن خبر داد و گفت: با این صرفهجویی میتوان کارهای بزرگی به نفع مردم انجام داد و ذهن مردم را باید به هدر رفت این منابع حساس کرد.
آمارها حاکی از آن است که ۳۵ میلیون کنتور برق، حدوداً همین تعداد کنتور آب و ۲۰ میلیون کنتور گاز وجود دارد و برآوردها نشان میدهد ۱۴۴۰ میلیارد تومان برای قبوض خدماتی هزینه میشود. در حالی که به گفته آذری جهرمی، ظرفیت کامل دولت الکترونیکی فراهم است تا تمام این قبوض را به صورت الکترونیکی صادر کند.
در این باره روحا... نوریان، مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی گاز ایران نیز گفته است: در صورت اجرایی شدن طرح حذف قبوض کاغذی برای همه ۲۳ میلیون مشترک گاز، مبلغی حدود ۸۵۰ میلیارد ریال به صورت سالانه در هزینههای آشکار صرفهجویی خواهد شد، همچنین ارتقای کیفیت ارائه خدمات به مشترکان، تسریع در وصول مطالبات و نیز حفظ محیط زیست از دیگر مزایای اجرای این طرح است.
هادی مدقق ،مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و امور مشترکین توانیر نیز با تاکید بر این که حذف قبوض کاغذی برق مانع از قطع ۱۲ هزار درخت در سال میشود، گفت: بر اساس برنامهریزی صورت گرفته مقرر شده است تا از محل کاغذی که از این طریق صرفهجویی میشود، برای ۱۰۰ هزار دانشآموز مناطق محروم وسایل آموزشی تامین شود.
مرور چند دردسر و پاسخ مسئولان
دردسرهای حذف قبوض کاغذی این روزها بیشتر شامل قبض برق می شود که از ابتدای مهرماه حذف آن کلید خورده و جدی دنبال می شود،به همین دلیل به سراغ دکتر مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور رفتیم. در ادامه برخی از موضوعات دردسرساز را به صورت پرسش و پاسخ مرور می کنیم:
آیا مردم به خوبی از حذف قبوض کاغذی برق استقبال و در آن مشارکت کرده اند؟
-درصد مشارکت مردم بسیار خوب است،بیش از 97 درصد مشترکین تلفن همراه شان را با شناسه قبض در سامانه های اعلام شده از طرف وزارت نیرو و توانیر ثبت کرده اند، یعنی از 36 میلیون مشترک حدود 700 هزار نفر ثبت نکرده اند. این مقدار از مشارکت را انتظار نداشتیم و جا دارد از مردم تشکر کنم.
تکلیف کمتر از 3 درصدی که هنوز ثبت نام نکرده اند، مانند سالخوردگان و روستاییان و... چه می شود؟
-این ها غالبا افرادی هستند که دسترسی کاملی به تلفن همراه ندارند یا ممکن است در نقاط کور و دورافتاده ای که دسترسی به تلفن همراه مشکل است، حضور داشته باشند یا کسانی که سالخورده یا بیمار و ناتوان هستند که در این موارد کسانی که کارهای افراد سالخورده و بیمار را انجام می دهند، مثل اعضای خانواده باید به جای آن ها تلفن همراهشان را با شناسه قبض در سامانه ثبت کنند.
آیا با یک خط تلفن می توان چند قبض را با هم پرداخت؟
-بله، می توانیم همزمان با یک خط تلفن قبض خود و فرد سالخورده یا بیمار خانواده یا پدر و مادر و... را بپردازیم.
کسانی که در نقاط دورافتاده یا فاقد تلفن همراه هستند چطور؟
-همکاران ما در صنعت برق خودشان را به این افراد خواهند رساند یعنی مراجعه حضوری می کنند که به چه دلیل تلفن شان اعلام نشده است و به نحوی عمل می کنند که با قبض کاغذی یا هرطریق دیگری که ممکن باشد، مسئله پرداخت حل شود. البته این افراد تاکنون کمتر از 3درصد کل مشترکان بوده اند و انتظار داریم که در روزهای آینده این آمار کمتر هم بشود.
آیا امکان دسترسی به جزئیات قبض وجود دارد؟
-بله، از طریق سایت ها و اپلیکیشن های مربوط می توان عین قبض کاغذی را به صورت دیجیتالی رویت کرد.الان اپلیکیشن های مختلفی از سوی شرکت های توزیع تبلیغ می شود که می توان از طریق آن ها قبوض را پرداخت و حتی دوره های قبلی مصرف را نیز رصد کرد.
هیچ تغییری در نرخ محاسبه برق نداشته ایم
برخی درفضای مجازی می گویند که با حذف قبوض کاغذی، به نوعی نرخ محاسبه قبوض برق نیز افزایش می یابد، آیا درست است؟
-به هیچ وجه درست نیست، هیچ تغییری در نرخ محاسبه و تعرفه ها و پلکان های مصرفی اتفاق نیفتاده و صرفا قبوض کاغذی حذف شده است و همه محاسبات مثل گذشته است.
اگر در یک منزل دو یا سه کنتور برق وجود داشته باشد، چطور باید پرداخت؟
-فرقی نمی کند، برای هر کنتور یک شناسه قبض وجود دارد که همان شناسه باید به سامانه پیامک شود، در این صورت برای هر کنتور پیامک جداگانه ای می آید. همین طور برای ساختمان هایی که چند واحد در آن زندگی می کنند یا کنتور مشاعات هم همین طور، باید شناسه همان کنتور پیامک شود.
یعنی امکان ارسال قبض الکترونیک چند کنتور به یک شماره تلفن همراه وجود دارد؟
-بله، مثلا من با تلفن همراهم می خواهم علاوه بر قبض برق خودم، قبض منزل پدرم را هم بپردازم، در این صورت هر 2 شناسه قبض از طریق یک تلفن همراه ارسال و پیامک پرداخت برای آن شماره فرستاده می شود.
اگر فرد منزل خودش را عوض کند، مثل مستاجران یا کسانی که خانه جدید خریده اند چطور؟
-پس از استقرار در منزل جدید باید شماره شناسه قبض جدید به سامانه ارسال شود، دراین صورت خود به خود شماره قبلی حذف می شود، یعنی شماره جدید جایگزین می شود و قبض جدید برای آن پیامک می شود.این طرح مستمر است و تداوم دارد. این طور نیست که تمام شود.این کار از طریق اپلیکیشن ها نیز قابل انجام است.
با حذف قبوض کاغذی برق نحوه مراجعه همکاران شما چگونه می شود؟
-همکاران ما فقط یک نوبت برای قرائت کنتور به منازل مراجعه دارند و یک نوبت مراجعه آن ها برای ارائه قبوض کاغذی حذف می شود که این نیز در صرفه جویی و افزایش کارایی موثر است. البته جا انداختن این موضوع مقداری زمان می برد و طبیعی است که ابتدای کار مشکلاتی وجود داشته باشد.
شروع حذف قبوض گاز از آذرماه
قبوض کاغذی گاز از اوایل آذرماه امسال حذف میشود و زیرساختهای لازم برای اجرای این کار آماده شده است. در شرکتهای گاز استانی، با استفاده از سرویسهای پیامکی، تلفنی، ایمیل یا مراجعه کنتورخوان، اقدام به جمعآوری شماره موبایل و ثبت خوداظهاری مشترکان در این باره شده که تاکنون بیش از هفت میلیون شماره همراه مشترکان جمعآوری شده است.
به گزارش ایسنا، به گفته روح ا... نوریان،مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی گاز ایران، برای اجرای این طرح، پروژهای با عنوان (ESB (Enterprise Service BUS در دستور کار مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار گرفته است که مطابق اقدامهای انجام شده و برنامهریزیهای به عمل آمده، پیشبینی میشود تا اواخر مهرماه امسال به بهرهبرداری برسد.
نوریان از مشترکان گاز سراسر کشور درخواست کرد تا از طریق یکی از درگاههای اطلاعرسانی مانند وبسایت و شماره پیامک شرکت ملی گاز ایران یا شرکتهای گاز استانی به شماره پیامک مندرج روی قبوض گاز، اطلاعات پروندهای خود را کامل کنند. این شماره در تهران طی روزهای آینده اعلام و اطلاع رسانی خواهد شد.
حذف قبوض کاغذی آب از سال آینده
معاون آب و آبفای وزیر نیرو نیز از حذف قبوض کاغذی آب و فاضلاب از سال آینده خبرداد و گفت که البته این طرح الان به صورت آزمایشی دراصفهان درحال اجراست.
قاسم تقیزاده خامسی در پاسخ به پرسش خراسان درباره حذف قبوض کاغذی آب افزود:مرحله آزمایشی حذف قبوض کاغذی آب از اصفهان آغاز شده و برنامهریزی کردهایم که از اوایل سال آینده استان به استان شروع به حذف قبوض کاغذی آب کنیم. وی در پاسخ به این که وضعیت کنتورهای مشترک آب در مجتمعهای مسکونی با حذف قبوض کاغذی آب چگونه میشود، افزود: در خصوص کنتورهای مشترک، پیامک قبوض الکترونیکی به مدیریت مجتمع که از سوی خود مردم به اداره آب معرفی میشود، ارسال خواهد شد.
معاون وزیر نیرو با بیان این که هیچ برنامهای برای افزایش تعرفه آب در نیمه دوم امسال نداریم افزود: افزایش تعرفه که به اندازه 7 درصد برای همه و 16 درصد برای پرمصرفها در اوایل امسال اجرا شد، در گزارشهای کوتاهمدت آن موفق ارزیابی شده است.
به گفته وی، میانگین قیمت تمام شده هر متر مکعب آب با احتساب تولید در آب شیرین کن ها و دیگر منابع، 2500 تومان می شود ولی وزارت نیرو به طور میانگین 400 تومان در قبوض می گیرد.
تلاش برای ترویج خوداظهاری کنتورها
معاون وزیر نیرو بر این نکته نیز تاکید کرد که برای این وزارتخانه موضوع خوداظهاری اهمیت فوق العاده ای دارد و به دنبال آن هستیم که با حذف قبوض کاغذی خوداظهاری نیز ترویج یابد به طوری که سالیانه یک بار با مراجعه به منازل مردم قبوض تسویه و در طول سال قبوض به صورت ماهیانه و با قرائت شماره کنتور توسط خود مردم اجرایی شود. به گفته وی موضوع خوداظهاری قبوض آب نیز به صورت آزمایشی در یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی درحال اجراست و درآینده درکل کشور اجرایی خواهد شد.