بعد از بروز خسارت ناشی از خطرات تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی می‌توان طی چند روز (معمولاً 5 روز) گزارش بروز خسارت را به شرکت بیمه ارائه داد. در این شرایط شرکت بیمه کارشناسی را به محل مورد بیمه اعزام می‌کند تا میزان خسارت وارد شده را برآورد کند و بعد از ارائه گزارش کارشناس، در صورت توافق طرفین بر سر مبلغ خسارت، مراحل پرداخت طی می‌شود.نارضایتی از خسارت پرداختی بیمه آتش سوزی در صورتی‌که طرفین بیمه‌گر و بیمه‌گذار بر سر مبلغ خسارت به توافق نرسند، مسئله را به شورای حل اختلاف ارجاع می‌دهند. حل اختلاف در چنین حالتی به این صورت است که سه کارشناس موضوع را بررسی می‌کنند و به اجماع می‌رسند. هر یک از طرفین یک کارشناس را انتخاب می‌کند و دو کارشناس منتخب کارشناس سوم را انتخاب ‌می‌کنند.خسارت عمدی در بیمه آتش سوزی در صورتی که مشخص شود بیمه‌گذار عمداً موجب آتش‌سوزی مورد بیمه شود تا بتواند از طریق دریافت مبلغ خسارت از شرکت بیمه سودجویی کند، نه تنها هیچ خسارتی به او پرداخته نمی‌شود بلکه ممکن است از طریق مراجع قانونی نیز مورد پیگرد قرار گیرد. همچنین در مواردی که حادثه آتش‌سوزی مشکوک به عمدی بودن است، روند پرداخت خسارت ممکن است تا چند سال به طول بینجامد.

اعلام سرمایه بالاتر در بیمه آتش سوزی 

اگر بیمه‌گذار ارزش املاک و اموال خود را بیش از مقدار واقعی اعلام کرده باشد در هنگام بروز خسارت و بعد از بازبینی کارشناس، هزینه‌ای برابر ارزش واقعی املاکش به او داده می‌شود و نه بیشتر. در واقع این کار نه تنها سودی برای بیمه‌گذار ندارد که بیمه‌گذار باید ماهانه هزینه اضافه‌ای را بابت پرداخت حق بیمه خود صرف کند.

اعلام افزایش ریسک در بیمه آتش سوزی 

درصورتی‌که ریسک مورد بیمه بالاتر رفته باشد و خسارتی ناشی از خطرات تحت پوشش بیمه‌نامه آتش‌سوزی بروز کند ممکن است شرکت بیمه هیچ هزینه‌ای بابت خسارت وارد شده تقبل نکند. برای مثال اگر بیمه‌گذار در انباری که حاوی مواد اولیه تولیدی لباس است مواد مشتعل بگذارد و این را به بیمه‌گر اطلاع ندهد در صورت بروز حادثه ممکن است نتواند هیچ خسارتی دریافت کند.

 

دوگانه صادراتی ها و داخلی فروش ها

با این حال، همچنان دوگانه نمادهای بزرگ صادراتی و شرکت های کوچک داخلی فروش بین اهالی بازار وجود دارد. برخی رشد بیشتر گروه اول، یعنی شرکت های بزرگ صادراتی را با وجود وضعیت مناسب بنیادین و به خاطر ریسک های اقتصاد جهانی و شرایط بازیگران این سهم ها، منتفی می دانند و همچنان همراهی با شرکت های کوچک را با وجود رشد قابل توجه قیمت ها، توصیه می کنند. اما در سوی دیگر، برخی ریسک خرید شرکت های کوچک در قیمت های فعلی را بالا می دانند.

در ادامه برخی عوامل را که در تحلیل و مقایسه بین این دو گروه از سهم ها مطرح می شود بررسی می کنیم.

 ارزش زمین و دارایی ها

اولین مسئله در خصوص شرکت های کوچک، مسئله تجدید ارزیابی است. معمولا سرمایه ثبتی این شرکت ها کم است و تجدید ارزیابی دارایی ها، به ویژه لحاظ ارزش زمین و ملک و تجهیزات آن ها با نرخ های جدید ارز، درصدهای نجومی تجدید ارزیابی را نتیجه می دهد. این موضوع موجی از خوش‌بینی را در این سهم ها ایجاد می کند که موجب شده با وجود رشد چندین برابری قیمت ها نسبت به نرخ های تعادلی، باز هم این سهم ها خریدار داشته باشند.

البته شرکت های بزرگ صادراتی هم به تازگی، با جلوداری فملی (ملی مس ایران)، وارد فرایند تجدید ارزیابی شده اند اما درصدها قابل مقایسه نیست.

  استفاده از وضعیت تورمی

شرکت های بزرگ صادراتی، منفعت خود را از شرایط تورمی، بلافاصله بعد از جهش نرخ ارز بردند و اکنون و به مرور درگیر تبعات تورمی آن (از منظر رشد هزینه های داخلی مثل دستمزد و ...) می شوند اما داخلی فروش ها شرایط برعکسی دارند. این گروه ها با سرایت تورم به کالاهای غیروارداتی، با رشد نرخ فروش بر حاشیه سود خود می افزایند. حتی در صورت ثبات حاشیه سود (رشد یکنواخت قیمت نهاده ها و نرخ فروش محصول) افزایش اسمی سود سالانه، به رشد اسمی قیمت سهم کمک می کند.

  اندازه کوچک و جولان آسان نقدینگی

همه می دانند که این روزها محرک اصلی بازار سرمایه جریان نقدینگی است. حتی دو عامل فوق یعنی مسئله تجدید ارزیابی و همچنین کمک فضای تورمی به رشد سود اسمی یا حاشیه سود شرکت های داخلی، درباره بسیاری از سهم های کوچک بازار دیگر موضوعیت ندارد. یعنی رشد قیمت سهام، این عوامل را هم پیش خور کرده است. لذا حضور نقدینگی گسترده است که در حال رشد دادن نسبت قیمت به درآمد تعادلی بازار است. رکود بازارهای موازی، مزید بر علت شده است که نقدینگی بیشتری در بورس حضور یافته و نقطه تعادل قیمت سهام را بالا و بالاتر ببرد.

 جنس بازیگران سهم ها

نکته مهم و پایانی، جنس و نوع رفتار بازیگران سهام در گروه های مختلف است. حضور گسترده حقوقی های بزرگ و صندوق های سرمایه گذاری در سهم ها و نمادهای بزرگ، معمولا این سهم ها را در مسیر صعودی (مثل مسیر نزولی) کند می کند. معمولا حقوقی ها در دوره های مثبت قیمت، اقدام به کشف سود و عرضه سنگین می کنند و این موضوع مانع از رشد قیمت نمادها می شود. اما در شرکت های کوچک، تقریبا شرایط برعکس است و به محض ایجاد فضای مثبت، بر تعداد خریداران افزوده می شود. البته این شمشیر یک لبه دیگر هم دارد و آن مسیر نزولی است. جایی که سهم های بزرگ که معمولا در سطوح قیمتی مطمئنی معامله می شوند، خیلی زود توسط حقوقی ها حمایت می شوند اما سهم های کوچک (که این روزها عمدتا بالاتر از سود تعادلی معامله می شوند)، به سرعت به صف های فروش فرو می غلتند.

چند مثال از صادراتی های مطمئن 

و کوچک های حبابی

به عنوان مثال، می توان سبک نوسانات نمادهایی مثل فولاد مبارکه، ملی مس، شپنا و بسیاری از سهم های بزرگ پتروشیمی را بررسی کرد. سهم هایی که همه در محدوده نسبت قیمت به درآمد 5 قرار دارند و حتی طی دوره طولانی این نسبت زیر 5 هم قرار داشت اما برای قرار گرفتن در مسیر صعودی، طمأنینه بسیار داشتند. همان طور که در اثر اخبار بد مثل افزایش تنش ها بعد از شهادت سردار سلیمانی و شیوع ویروس کرونا هم درگیر افت سنگین نشدند.

در واقع این سهم ها و سهامدارانشان رفتاری منطقی دارند و دچار هیجان های مثبت و منفی مقطعی نمی شوند. حتما می دانید که همین سهم ها، طی چند ماه اخیر بازدهی های معقول و مناسبی هم داشته اند.

اما در سوی دیگر سهم هایی مثل لامپ پارس شهاب، پگاه خراسان و ... قرار دارند که چند برابر قیمت منطقی خود هستند اما همچنان رشد می کنند. مثلا بشهاب از کمتر از 400 تومان در سال گذشته به بیش از 5 هزار تومان رسیده است اما باز هم خریدار دارد. در حالی که سوددهی سهم این قدر رشد نکرده است. اگر اخبار خوبی که حول سهم هایی مثل فملی وجود دارد، از جمله افزایش سرمایه اخیر، درباره یکی از این سهم ها وجود داشت کسی قادر به جمع کردن صف های خرید این سهم ها نبود. اما شرایط فعلا به گونه ای است که بدون خبر خوب و حتی بر مبنای برخی شایعات هم، سهام کوچک تر رشد می کند. البته همه می دانند که این رشد مداوم نخواهد بود. نمونه بارز سهم تازه وارد آوانوین است که بعد از عرضه در اول آبان امسال تا انتهای هفته اول بهمن ماه، فقط 4 روز منفی را پشت سر گذاشته بود و در سایر روزها، تماما صف خرید بود. اما از ابتدای هفته قبل وارد اصلاح شد و تمام 5 روز را صف فروش شد. ممکن است نقدینگی باز هم مسیر را تغییر دهد اما کسی قادر به تعیین زمان این تغییر مسیرها نیست. 

 

در مقاله هفته پیش چگونگی شروع سرمایه‌ گذاری در بورس را به صورت ساده و گام به گام برای شما توضیح دادیم. مزایای سرمایه گذاری در بورس و سه قدم کلی شروع سرمایه‌گذاری در بورس را با هم مرور کردیم در مقاله پیش رو تعدادی از سوالاتی را که تازه واردهای بورسی با آن روبه رو هستند پاسخ خواهیم داد.

چرا باید با مبلغ کم وارد معاملات بورس شوم؟

وقتی با مبلغ کمی وارد بازار شوید، حتی اگر درصد زیادی ضرر کنید، چون میزان سرمایه اولیه کم است میزان ضرر نیز کم خواهد بود. به طور مثال اگر 5 میلیون تومان سهام خریده باشید، اگر 10 درصد ضرر کنید ضرر شما فقط 500 هزارتومان خواهد بود. ولی وقتی میزان سرمایه بالا باشد، میزان ضرر نیز بالاتر خواهد بود اما از طرف دیگر میزان کسب سود نیز با سرمایه بالاتر، بیشتر است.

برای معاملات سهام نیاز نیست به تالار بورس مراجعه کنم، پس از کجا می‌توانم روند معاملات سهام را پیگیری کنم؟

شما می‌توانید معاملات سهام را به صورت آنلاین از طریق سایت مدیریت فناوری بورس به آدرس

 tsetmc.com پیگیری کنید. سایت ذکرشده فقط برای نمایش قیمت‌ها و اطلاعات سهام شرکت‌های بورسی است. برای انجام دادن معاملات، باید از طریق سیستم معاملات آنلاین که کارگزاری در اختیار شما قرار می‌دهد اقدام کنید.

چه نکاتی در بازار بورس اهمیت زیادی دارند؟

  اولویت اول شما در بورس باید حفظ سرمایه، اولویت دوم حفظ سودهای قبلی‌ و اولویت سوم سود کردن باشد. حفظ سرمایه مهم‌ترین اصل است چون اگر سرمایه خودتان را از دست بدهید، دیگر چیزی ندارید که با آن معامله کنید و سود ببرید.

 بازار همیشه مثبت و رو به رشد نیست. همیشه خود را برای زمانی که بازار منفی می‌شود آماده کنید و اطلاعات‌تان را برای پیروز شدن در شرایط سخت بالا ببرید.

  از تجربیات دیگران استفاده کنید و وقتی اشتباهی انجام دادید، آن را بپذیرید، آن اشتباه را تصحیح کنید و درس بزرگی که از آن اشتباه گرفته‌اید را در جایی یادداشت کنید. معامله در بورس مجازی می‌تواند برای سنجش مهارت‌تان در انتخاب سهام به شما کمک کند.

 عواملی مانند ترس، طمع و سایر احساسات در همه افراد وجود دارند، اما این موارد وقتی مشکل‌ساز می‌شوند که به شکلی فلج‌کننده امکان تصمیم‌گیری و عمل صحیح را از معامله‌گران  بگیرند! وقتی تصمیمی گرفتید متوجه باشید که این تصمیم از کجا سرچشمه گرفت؟ از تحلیل و منطق یا از روی هیجان، خوش‌باوری یا سایر عوامل؟

معیارهایی که می‌توان برای انتخاب یک کارگزار خوب در نظر گرفت چیست؟

برخی از معیارهایی که می‌تواند در انتخاب یک کارگزار مؤثر باشد، عبارت‌ا‌ند از:

 داشتن رتبه‌ مناسب در رتبه‌بندی سازمان بورس از کارگزاری‌ها؛

 داشتن امکانات لازم جهت ارتباط مشتری با کارگزاری (تلفن، فکس، سایت اینترنتی، مسئول پاسخ گویی و ...)؛

 قابلیت سایت اینترنتی، از لحاظ اطلاع‌رسانی و در دسترس بودن؛

  امکان مشاهده‌ گردش حساب مشتری؛

 امکان مشاهده‌ وضعیت سفارش که پس از هر اقدامی روی سفارش انجام می‌دهد، از طریق رمز عبور؛

 ارائه‌ تحلیل روزانه از بازار و درج اخبار آن در سایت کارگزاری؛

 امکان دریافت سفارش خرید و فروش الکترونیکی.

آیا می‌توان به کارگزار اعتماد کرد و به ایشان اختیار خرید و فروش یا معاوضه سهام را داد؟

بله، این امکان وجود دارد که به آن سبدگردانی می گویند. شما می توانید با کارگزار قرارداد ببندید و سرمایه خود را به کارگزار بسپارید تا برای شما خرید و فروش انجام دهد. سبدگردانی هم قوانین و مقررات و تعرفه‌های مخصوص به خود را دارد که درباره این موضوع باید از کارگزار خود سوال کنید.

 توجه: برخی کارگزاری‌ها مجوز سبدگردانی را ندارند و فقط باید با کارگزاری‌هایی که مجوز سبدگردانی و مدیریت پرتفوی دارند این قرارداد را ببندید به طور مثال کارگزاری آگاه دارای مجوز سبدگردانی است.

آیا کار گزاری ها سطح بندی هستند؟ شنیده ام بعضی کارگزاری ها مستقیم به بورس وصل هستند و کارگزاری سطح یک خطاب می شوند و بعضی کارگزاری ها به کارگزاری سطح اول وصل هستند؟

کارگزاری ها رتبه بندی الف، ب و ج دارند. این رتبه بندی بیشتر براساس تعداد بازارهایی هستند که کارگزاری ها در آن فعال اند و معیارهای دیگه مثلا یک کارگزار ممکن هست که فقط در بورس اوراق بهادار فعال باشد و مجوز بازار آتی یا بورس انرژی را نداشته باشد.

چطور از افزایش سرمایه شرکت‌ها اطلاع پیدا کنیم؟

شرکت‌ها قبل از افزایش سرمایه، ابتدا معمولا مدارک و مستندات افزایش سرمایه را روی سامانه کدال (codal.ir) ارسال می‌کنند. همچنین چند روز قبل از بسته شدن نماد و برگزاری مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه، آگهی برگزاری مجمع روی سایت ذکرشده قرار می‌گیرد.

روش‌های افزایش سرمایه کدام است؟

الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه

ب) از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم

ج) از محل صرف سهام

در روش اول شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می‌دهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نیست. در این حالت شرکت به دلیل این که سود انباشته قابل توجهی دارد، تصمیم می‌گیرد از محل سود انباشته افزایش سرمایه خود را انجام دهد.

در نهایت شرکت پس از افزایش سرمایه، سود سهمی (سهام جایزه) به سهامداران خود پرداخت می‌کند. پس از افزایش سرمایه برآورد قیمت جدید سهام را می‌توان به صورت زیر انجام داد:

در روش دوم شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت 1000 ریال برای هر حق تقدم (به قیمت اسمی سهم) به سهامداران می‌فروشد. در این حالت شرکت یا سود انباشته کافی ندارد یا تصمیم استفاده از سود انباشته را برای افزایش سرمایه ندارد.

بنابراین هیئت‌مدیره شرکت با تصویب مجمع فوق‌العاده تصمیم می‌گیرد از محل آورده نقدی یا مطالبات سهامداران افزایش سرمایه خود را انجام دهد.

بنابراین شرکت به منظور افزایش سرمایه ابتدا به سهامداران خود این حق را می‌دهد تا افزایش سرمایه دهند و این حق را به صورت برگه‌هایی با نام حق‌تقدم به سهامداران خود اعلام می‌کند.

سهامدار باید پس از دریافت حق‌تقدم، آن را پر و برای شرکت ارسال کند. در این حالت سهامدار باید به ازای هر سهم جدید مبلغ یک هزار ریال (قیمت اسمی سهم) نیز به حساب شرکت واریز کند.

البته در صورتی که سهامدار مطالباتی از شرکت داشته باشد، می‌تواند از محل مطالبات این مبلغ را پرداخت کند، پس از افزایش سرمایه برآورد قیمت جدید سهام را می‌توان به صورت زیر انجام داد:

برآورد قیمت جدید = (نسبت افزایش + 1) ÷ قیمت قدیم + (1000× نسبت افزایش)

در روش سوم با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیره‌نویسی کلیه متقاضیان قرار می‌گیرد.

مثال: قیمت سهام شرکتی 30 هزار ریال است. این شرکت 200 درصد افزایش سرمایه می‌دهد. قیمت جدید سهم چقدر خواهد بود؟

الف) از محل سود انباشته

ب) از محل آورده نقدی یا مطالبات

در چه صورت افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟

افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.