کشتیرانی نظامی پیشران کشتیرانی تجاری
یکی از مهمترین حوزههای تجارت کشور، حملو نقل دریایی است که براساس اعلام آمار دستگاههای رسمی کشور، تا80درصد تجارت ایران و تا 95درصد تجارت دنیا از طریق دریا انجام میشود که اهمیت بالای تامین امنیت آبراهها و همچنین ناوگان دریایی اعم از حمل کالا و نفتی را نشان میدهد.
اقتصاد متکی به نفت جمهوری اسلامی ایران و صادرات آن از راه دریا و اعمال تحریمهای ظالمانه باعث ایجاد تنگناهایی در اقتصاد ایران شده؛ با اینحال نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران با حضوری فعال و با تامین امنیت خطوط مواصلاتی دریایی، به اسکورت کاروان نفتکش و یگانهای تجاری حامل محمولههای غیرنفتی صادراتی در سالهای اخیر پرداخته و باعث حفظ جریان اقتصادی کشور شده و امکان مقابله با افزایش تحریمها را فراهم کرده است.
در 15سال اخیر نیرویدریایی ارتش اقدام به اعزام 76ناوگروه به دریاهای مختلف جهان از جمله اقیانوس هند، خلیج عدن، دریای سرخ، اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس کرده است.
اخیرا ناوهای سهند و ناوبندر مکران در رژه دریایی سنپترزبورگ با عبور از خلیج فنلاند رویدادی تاریخی را خلق کردند، چراکه ناوهای ایرانی باوجود کارشکنیهای انحصارطلبانه غرب، وارد آبهای استراتژیک جهان شدند و توان و اقتدار خود را به رخ کشیدند. دریانوردی در اقیانوس اطلس شمالی اولین حضور نظامی ایران در نیمکره شمالی زمین محسوب میشود، موضوعی که پیش از این سابقه نداشته است.
با ساخت ناوبندر مکران، ناوگروههای رزمی ایرانی قادر خواهند بود بدون نیاز به پهلوگیری در بنادر، به دریانوردیهای طولانی بروند و این دستاورد برد عملیاتی و مدتزمان ماندگاری ناوگروههای ارتش در دریا را افزایش خواهد داد.
سی.ان.ان در 14خرداد1400 در گزارشی ادعا کرد، تحلیلگران میگویند که اگر ناوهای ایرانی توان رسیدن به اقیانوس اطلس را پیدا کنند، گام رو به جلوی مهمی برای نیروی دریایی این کشور خواهد بود که در گذشته نتوانسته این کار را انجام دهد.
والاستریت ژورنال به نقل از تحلیلگران غربی اعلام کرد، اگر این اقدام ایران با واکنش مناسبی همراه نشود، بهانه خوبی برای عملیات دریایی مشابه در آبهای منطقه خواهد بود و در آن صورت نباید تعجب کرد که ناوهای روسیه و چین نیز در آینده به این جریان بپیوندند.
اصلیترین پیام حضور ناوگروه نیرویدریایی ارتش جمهوریاسلامی ایران در شمال اقیانوس اطلس را میتوان حضور در حیاطخلوت آمریکاییها بهحساب آورد؛ آمریکاییها به همراه متحدان، کشورهایی مانند انگلیس و فرانسه، بهدلیل بعد مسافت و دوری سرزمینشان از منطقه غرب آسیا، روزگاری تصور حضور ایران در آبهای شمال اقیانوس اطلس که حیاطخلوتشان محسوب میشود را نداشتند؛ ایالات متحده و کشورهای عضو ناتو، شاید هیچگاه تصور عبور ایران از کانال مانش(بین فرانسه و انگلیس) را نداشتند؛ اما حضور ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتشجمهوری اسلامی ایران در این منطقه ژئوپلیتیکی و شرکت در رژه نیرویدریایی روسیه باعث شد نداجا با توجه به پتانسیلهای داخلی و فناوری که نسبت به تجهیز ناوهای خود داشته و بومیسازی کرده، بتواند در عرصه بینالمللی ایفای نقش کند که این دستاورد بسیار مهم سیاسی، نظامی و امنیتی برای کشور ما به همراه دارد. این امر نهتنها باعث میشود که جمهوری اسلامی اقتدار خود را در آبهای بینالمللی اعلام کند، بلکه معادلات سیاسی منطقهای را نیز میتواند بههم بریزد. بهدلیل اینکه ایران عملا نقش قدرت اول نظامی خودش را در دریاها و حتی دریاهای فرا سرزمینی نشان داده است.
دبیرکل فدراسیون حملو نقل: نیروی دریایی امنیت تجارت دریایی کشتیرانی و نفتکش ایران را تامین میکند
محمد عیقرلو، دبیرکل فدراسیون حملو نقل در گفتوگو با ویژهنامه اطلس ایرانی درباره اهمیت تامین امنیت دریایی و نقش آن در اقتصاد حملو نقل دریایی اظهار داشت: «95درصد تجارت دنیا در دریاها انجام میشود. دو نقطه استراتژیک دریایی دنیا در ایران قرار دارد؛ یکی خلیجفارس و دیگری جزایر تنب و ابوموسی؛ عمق استراتژیک و راهبردی ایران با خلیجفارس و دریای عمان، مسئولیتهای ایران در تامین امنیت دریایی را دوچندان میکند، نقش ایران در آبراههای اقتصادی دنیا بسیار حائز اهمیت است.»
وی افزود: «در طول تاریخ، ایران همواره نقش مهمی در تجارتهای دریایی داشته، در دوران دفاع مقدس هم بزرگترین ماموریت نیرویدریایی حفاظت از تاسیسات اقتصادی کشور بود، بخصوص اسکورت کاروانهای اقتصادی ایران؛ یعنی تمام همو غم نیروی دریایی ایران، رساندن کالاهای اساسی به بنادر کشور بود و هنوز این نیرو، نقش مهمی در تامین امنیت تردد کشتیهای تجاری ایران دارد.»
عیقرلو افزود: «در طول دفاع مقدس و قبل از آن تنها بندر مهم و بزرگ ایران، بندر امام خمینی(ره) بود؛ گندم، شکر، برنج، روغن و دیگر کالاهای اساسی وارد این بندر میشد؛ اگر اسکورت کشتی تجاری از سوی نیرویدریایی نبود، چهبسا ایران در تامین کالاهای اساسی و آذوقه مردم با مشکل مواجه میشد؛ تمام نیرویدریایی در زمان ورود30 تا40 فروند کشتی حامل کالاهای اساسی مراقبت میکرد تا وارد بندر امامخمینی(ره) شده و حتی در زمان خروج کشتیهای تخلیه شده هم، آنها را تا نیمههای خلیجفارس اسکورت میکردند.»
وی یادآور شد: «نقش نیرویدریایی ایران در امنیت اقتصادی منطقه قابلتقدیر است درحال حاضر هم بعد از دزدیهای دریایی که از سوی تعدادی از شناورهای سومالیایی انجام شده، نقش ناوگروههای نیروی دریایی ارتش مثالزدنی است. آمار و ارقام آن هم مشخص است و در تاریخ چنین حفاظتی، سابقه نداشته است.»
دبیرکل فدراسیون حملو نقل به تاثیر و نفوذ قدرت دریایی اشاره و اظهار کرد: «نظریههای دریایی دنیا میگوید کشورهایی که از سواحل کافی با دریاهای آزاد بهرهمندند و از آبهای متعلق به خود فراتر میروند، از قدرت دریایی برخوردارند. در بیانات مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کلقوا نیز از نیرویدریایی بهعنوان نیروی راهبردی یاد شده و به همین دلیل سواحل مکران با نظر رهبر معظم انقلاب درحال توسعه است تا ما از بنبست خلیجفارس خارج شویم؛ این اتفاق از جمیع جهات برای اقتصاد ما مناسب است.»
وی ادامه داد: «در کشورهای توسعهیافته دنیا، صنایع دریایی از بخش نظامی دریایی آنها منبعث شده، کما اینکه در ایران هم صنایع دریایی و هوایی ابتدا در اختیار نیروهای مسلح بود و سپس به بخش تجاری انتقال یافت.»
عیقرلو درباره اقتدار دریایی ایران با ناوگان ملی نیز گفت: «ما دو شرکت بزرگ حملو نقل دریایی ملی داریم، یکی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و دیگری شرکت ملی نفتکش؛ در مقاطع مختلف این دو شرکت از رنکینگ بالایی برخوردار بودند؛ سرمایهگذاری خوبی در این ۲ شرکت انجام شد و در زمان تحریمها و همچنین پیش از آن در دوران دفاع مقدس، کشتیهای این دو شرکت بزرگ بودند که کالاهای صادراتی و نفت خام ما را به دیگر کشورها میبردند، کشتیرانی جمهوری اسلامی هم به تنهایی کالاهای موردنیاز را به بنادر وارد میکند؛ این دو شرکت از سرمایههای بزرگ کشورند.»
وی ادامه داد: «بیشک باید این دو شرکت تقویت شوند؛ باید تعداد ناوگان این دو شرکت در آینده نزدیک تقویت شوند؛ بخصوص با افزایش ترددهای دریایی ما در دریای خزر و بنادر شمالی، شرکت کشتیرانی خزر از شرکتهای تابعه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، باید بینهایت تقویت شود و سرمایهگذاری سنگینی درخصوص آن صورت گیرد و تعداد کشتیهای آن افزایش یابد.»
این فعال صنعت حملو نقل با بیان اینکه کشتیرانی جمهوریاسلامی ایران تحت شدیدترین تحریمهای ظالمانه قرار دارد و به سختی دریانوردان در دو شرکت دارای ناوگان ملی شامل کشتیرانی و نفتکش درحال کار و فعالیتند و اگر ما نتوانیم با سرمایهگذاری و توسعه ناوگان، این دو شرکت را سرپا نگه داریم، در آینده به شدت ضرر خواهیم کرد. بنابراین حاکمیت تمام همو غم خود را برای توسعه ناوگان ملی قرار دهند.»
عیقرلو تصریح کرد: «حدود 18شرکت بزرگ حملو نقل دریایی در دنیا داریم که حاضر به ورود به بنادر ایران نیستند اما شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و چند شرکت دریایی داخلی دیگر درحال فعالیت هستند و بار سنگین واردات و صادرات کشور را به دوش میکشند.»
وی درباره تحریمهای صنعت دریایی ایران گفت: «اولین بخش اقتصادی کشور که تحت تحریمهای ظالمانه قرار گرفت، صنعت حملو نقل دریایی ایران درکنار تحریمهای بانکی و نفتی بود که آمریکاییها آن را هدف گرفتند؛ اما این بخش با دلاوری درحال فعالیت است و تحریمها را خنثی کرده، بههر حال هم به ناوگان خسارت وارد میشود و هم درحال تحمیل شدن هزینههای بالا به ناوگان ملی کشتیرانی است، با اینحال باید شرایط جنگ اقتصادی را تحمل کرد؛ ناوگان دریایی ما با حمایت نیرویدریایی ارتش، پیش قراولان مبارزه در جنگ اقتصادی هستند.»
دبیرکل فدراسیون حملو نقل درخصوص صنعت کشتیسازی گفت: «در دنیا صنعت کشتیسازی در انحصار یک یا دو کشور نیست و همه کشورهایی که در این صنعت حرفی برای زدن دارند، از سایر کشورها هم کمک میگیرند؛ البته صنعت کشتیسازی ایران در حد غیرقابل قبول است و ما نیاز به یک جهش در این صنعت داریم؛ هرچند که فعلا باید خرید کشتی را در اولویت ساخت آن قرار دهیم؛ کشتیهایی در دنیا درحال ساخت است که ظرفیت آنها 24هزار TEU هستند، قطعا زیرساختهای تولید آنها در ایران به دلیل تحریمها وجود ندارد.»
وی خاطرنشان کرد: «ما موتور کشتی، دیزل، پروانه، ژنراتور، قطعات حساس الکترونیکی و دیگر قطعات اصلی و مهم کشتی را به دلیل تحریمها نمیتوانیم خریداری کنیم؛ چگونه صنایع کشتیسازی ما بتوانند توسعه پیدا کنند؟ البته خوشبختانه علم تولید آن در ایران وجود دارد، قانون هم از ساخت کشتی در داخل حمایت میکند. اگر ناوگان ملی کشتیرانی ما توسعه نیابد، در آینده نوسازی دیر خواهد شد.»