تاریخ برای ایران و ایرانی صفحه جدیدی باز کرده و روزگاری که ایران بر دریاها سیادت داشت و امپراتوری پارس حرف اول را در دریا می‌زد، در حال بازتولید است. این بار شیرمردان سفید‌پوش ایرانی با شجاعتی وصف‌ناپذیر و اعتماد به‌نفسی بالا، به قله‌ای حمله کردند که تا چند سال قبل نه تنها خودمان از فتح آن بیمناک بودیم که خارجی‌ها هم چنین کاری را برای ایرانیان نوعی خودکشی می‌دانستند اما امروز شاهد هستیم که جوانان برومند نیروی‌دریایی ارتش در‌کنار پیشکسوتان جهاد در دریا از فتح اقیانوس اطلس آمده‌اند تا بار دیگر جمله «ما می‌توانیم» معنی پیدا کند. برای بررسی جزییات بیشتر این پیروزی بزرگ که‌ رهبر معظم انقلاب از آن به عنوان اقدامی راهبردی و غرورآفرین یاد فرمودند، پای صحبت امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده جدید نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نشستیم. امیر ایرانی در گفت‌وگو با ویژه‌نامه اطلس‌ایرانی این اقدام مهم را نقطه عطفی در تاریخ نیروی دریایی ایران از قبل و بعد از انقلاب می‌داند و معتقد است چنین کاری به ما جسارت‌ فتح دریاهای دورتر را نیز می‌دهد. ایشان از سختی‌های دریانوردی طولانی در وحشی‌ترین آب‌های جهان گفت و از این‌که همه نوع آمادگی برای مقابله با هر نوع حماقت دشمن در مسیر حرکت وجود داشت. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

یک هفته از انتصاب جنابعالی به فرماندهی نیروی‌دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و به نظر می‌رسد اولین خبر مهم دوره ماموریت شما، بازگشت ناوگروه مکران از ماموریت تاریخی حضور در اقیانوس اطلس باشد. به نظر شما که خودتان سابقه حضور در ناوگروه‌های نداجا را داشته‌اید. اعزام به اقیانوس اطلس چه اهمیتی دارد و چه دستاوردهای مهمی را می‌توانید برای آن ذکر کنید؟
محیط دریا از نظر تردد و جابه‌جایی محدودیت کمتری نسبت به خشکی دارد و‌ موانع زیادی در مسیرتان قرار ندارد، کافیست شناوری داشته باشید که بتواند آن شرایط آبی را بپیماید. اقیانوس اطلس یک اقیانوس وحشی است که شرایط نامساعدی داشته و نسبت به اقیانوس هند تلاطم بیشتری دارد. با این شرایط، قطعا شناورهایی نیاز است که هم توان پایداری داشته باشند و هم بتوانند مسیرشان را به سلامت طی کنند. این‌که شما بتوانید شناوری را در اختیار بگیرید که به‌راحتی و بدون محدودیت مسیری را در دریا و اقیانوس طی کند، یک ویژگی بسیار مهم‌ هست. ما از سال 86 که مقام معظم رهبری امر کردند از دریای عمان به سمت اقیانوس گسترش پیدا کنیم تا امروز تعداد زیادی ناوگروه اعزام کرده‌ایم اما ویژگی این ناوگروه این بود که دریای طوفانی و اقیانوس خشن را تجربه کرد و نکته بسیار مهمش این است که ناو رزمی جمهوری اسلامی ایران سهند که در این ناوگروه حضور دارد، تمام ایرانی و توسط وزارت دفاع و متخصصان نیروی دریایی ارتش ساخته و تجهیز شده‌ و به عنوان یک یگان رزمی، تسلیحاتی دارد که همه آن‌ها بومی و ایرانی هستند، همچنین ناوشکن سهند یادآور ناوشکن قبلی سهند است که در رویارویی با آمریکای جنایتکار در دفاع مقدس غرق شد. احیا و زنده ماندن این یگان و حضورش در اقیانوس اطلس که به زعم آقایان آمریکایی و غربی، محیطی بود که می‌گفتند اگر نیروی دریایی ایران بیاید در اصل خودکشی خواهد کرد،‌ پیام‌های گسترده‌ و بسیاری برای طیف‌های مختلف‌ در دنیا دارد. هر حرکت یگان نظامی مخاطب‌های زیادی را در حوزه‌های علمی، دانشی،‌ صنعتی و حتی سیاسی دارد که بسیار مهم است.
آیا می‌توان حضور ایران در اقیانوس اطلس را یک نقطه عطف در تاریخ نیروی‌دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دانست؟
قطعا این‌گونه است. یک ویژگی حضور ما این بوده که ناوگروه از دماغه امید نیک عبور کرده و اقیانوس اطلس را دور زده، یعنی هم اقیانوس هند و هم اقیانوس اطلس را تجربه‌ و تقریبا از همه آب راه‌های مهم دنیا یعنی تنگه هرمز، دماغه امید‌نیک، تنگه جبل‌الطارق، دریای سرخ، کانال سوئز، تنگه باب‌المندب، کانال مانش، خلیج فنلاند و‌... در رفت‌و برگشت عبور کرده که این خودش دستاورد بسیار بزرگی به شمار می‌رود. ویژگی دیگر این عملیات این بوده که این شناورها در هیچ کشوری پهلو نگرفتند و هیچ نیازمندی هم نداشتند، یعنی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که تمام نیازمندی‌ها در ناوگروه موجود باشد چون یگانی که ناوشکن را همراهی می‌کرد، ناوبندر مکران بود که توان پشتیبانی بالایی در زمان طولانی دارد. حتی نانوایی هم داشت و نان داغ برای پرسنل پخت می‌کرد. این دستاورد خیلی بزرگی در حوزه دریانوردی به حساب می‌آید. نکته مهم دیگر در دریا موضوع اهتزاز پرچم کشور است که در‌واقع ماموریت همه نیروهای دریایی دنیاست و نشان از اقتدار آن کشور دارد که می‌تواند هزاران مایل را حتی در شرایط سخت و طوفانی طی کند.
به نظر شما این تجربه مهم که بومی هم بود، در حوزه شناوری و تجهیزات چه آورده‌ای برای ما در بخش نظامی و غیرنظامی خواهد داشت؟
یک تولید‌کننده یا یک صنعتگر زمانی که‌ وسیله‌ای را تولید می‌کند و می‌بیند نتیجه کارش چقدر مفید و موثر بوده، به ادامه کار علاقه‌مند می‌شود. عزیزان صنعتگر و دانشمند ما که طراحی و ساخت‌و تجهیز این شناورها را بر‌عهده داشتند، چنین حسی دارند. ضمن این‌که با توجه به نظامی بودن، شناورها از سطح بالای فناوری هم برخوردار بودند که برخی از آن فناوری‌ها در واحدهای تجاری وجود ندارد. این شناور هم در زیر‌سطح، هم‌ سطح و هم هوا می‌تواند اقدام تاکتیکی داشته باشد و‌ بالگرد حمل کند و یک فروند بالگرد هم در معیت ناوگروه مسیر را طی کرده تمام این‌ها ثبت‌و ضبط و تمام این تجارب مکتوب می‌شود و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. وقتی شما از پس طبیعت برآمدی، از پس دشمن برآمدن کار سختی نیست. مهم‌تر از آن شما در خلوتگاهی حضور پیدا کردید که غیر‌قابل تصور بوده و دشمنان‌ هیچ‌گاه این تصور را نداشتند که شما در اقیانوس اطلس حضور پیدا کنید، بدون این‌که به کسی وابسته بوده یا نیازی به جایی داشته باشید و اجازه‌ای بگیرید. یک یگان شناور وقتی دریانوردی طولانی انجام می‌دهد، قطعا مشکلات فنی برایش اتفاق می‌افتد و ما بارها دیدیم در‌مورد شناورهای خارجی که به کشورهای دیگر می‌روند و مشکل فنی خود را حل می‌کنند. کارکنان ما به سطحی از توانمندی‌‌ رسیدند که خودشان مشکلاتشان را در دریا حل می‌کنند. آن‌ها تعمیرات سنگینی‌ هم داشتند که توانستند انجام دهند. چون ناوشکن اولین تجربه‌اش بود و تجربه سختی هم داشت و قطعا اشکال فنی هم پیش می‌آید اما پرسنل ناو به راحتی از پس آن برآمدند که نشان از توانمندی، دانش و تجهیزات به روز و مناسب دارد.
یکی از پیام‌هایی که شما اشاره کردید، پیام سیاسی است. لطفا این موضوع را باز کنید. این ماموریت چه تاثیری در وضعیت امنیتی منطقه و ارتقای جایگاه ایران در حوزه دریایی دارد؟
واقعیت این است که ما از سال 1358 در تحریم بسر می‌بریم، یعنی به محض این‌که انقلاب اسلامی ما به پیروزی رسید، تحریم شدیم. در حوزه تخصصی در نیروی‌دریایی همه تعمیرات ما را مستشاران خارجی انجام می‌دادند که با پیروزی انقلاب کشور را ترک کردند و تجهیزاتی ماند در قالب ناوهای مختلف. بعد هم که جنگ را به ما تحمیل کردند. هرچند در همان ابتدای جنگ نیروی‌دریایی توانست سیادت دریایی خودش را ثابت کند و کاملا دشمن را زمین‌گیر کرد. بعد از جنگ با توجه به عمر قانونی تجهیزات، به سمت نوسازی رفتیم و اولین ناوشکن ایرانی به نام جماران را ساختیم، این روحیه ارتقا پیدا کرد تا به این‌جا رسیدیم. اولین پیام سیاسی این است که ایرانی‌ها مردمانی هستند که از محدودیت نهراسیده و تهدید را به فرصت طلایی بدل می‌کنند تا به چیزی که باید برسند. اقتدار‌ برای ایران خیلی مهم است و هیچ قدرتی نمی‌‌تواند‌ اقتدار ایرانی را لکه‌دار کند، البته ما بخشی از این اقتدار هستیم. ما در هیچ زمینه‌ای عقب نیفتادیم و بالاترین فناوری را تولید و استفاده کردیم. پیام این کار برای دیگران این است که با خودباوری‌، می‌توانیم اقتدار داشته باشیم. الان در پیمان نظامی ناتو کشورهای متعددی جمع شده‌اند و نیروی‌دریایی قوی ایجاد کردند، وقتی شما با ناوگروه مکران از وسط این‌ها عبور می‌کنید و این پرچم مقدس را به اهتزاز درمی‌آورید، پیام اقتدار مردم ایران را منتقل می‌کنید. کل مردم ایران این مسیر را طی کردند و ما فقط پرچمدار بودیم. مثل المپیک که یکی با پرچم در جلو حرکت می‌کند و همه پشت‌سر او می‌روند، همه مردم ایران هم این مسیر را طی کردند یعنی جمهوری اسلامی ایران‌23500 مایل دریایی را طی کرده و به سلامت برگشته، بدون وابستگی و بدون نیاز و احتیاج به هیچ کشوری در هیچ سطحی و این یعنی توانمندی و اقتدار.
یکی از مسائل این اعزام، موضوع هزینه‌های مالی آن است. این کار با این میزان هزینه، توجیه اقتصادی دارد؟
امنیت واقعا قیمتی ندارد و نمی‌توانید برای آن قیمت تعیین کنید. این‌که شما امنیت را در حیاط منزل برقرار کنید یا از سر کوچه یا از بیرون شهر، متفاوت است و سطح خودش را دارد. یک زمانی دشمن وقتی با ناو هواپیمابر وارد دریای عمان و خلیج‌فارس می‌شد همه احساس نگرانی می‌کردند اما این نگرانی از بین رفته و ما رفتیم و این ترس را در دل دشمن ایجاد کردیم و شما دیدید آن‌ها چقدر به‌هم ریختند و معادلاتشان بر هم خورد. ما کشوری هستیم که بیش از90درصد اقتصاد کشورمان از طریق دریا انجام می‌شود و این خودباوری و اطمینان را ما به دریانوردان خود داده‌ایم که در هر جای دنیا که باشند و لازم باشد ما می‌رویم و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنیم. وقتی این اطمینان باشد، حوزه اقتصاد هم با خیال راحت در دریا حرکت می‌کند. شاهرگ اصلی ما اقیانوس است و سواحل مکران دروازه اقتصادی ایران به سمت دریاست. از این‌جهت چنین هزینه‌هایی از نظر ما بسیار پایین است، شاید عدد بالایی باشد اما وقتی با شرایط می‌سنجیم رقم زیادی محسوب نمی‌‌شود، ضمن این‌که ما پرچمدار کشورهای اسلامی و کشورهایی هم که مورد ظلم وارد می‌شوند، در دنیا هستیم و در مسیر این پرچمداری، هزینه‌ها خیلی خیلی اندک است‌.
می‌توان گفت اگر این هزینه بتواند جلوی‌ دزدی‌دریایی یک کشتی بزرگ ما را بگیرد، کل این هزینه را برمی‌گرداند؟
یک کشتی ما که به سلامت عبور می‌کند، کل هزینه ما برمی‌گردد. اولین اولویت ما تقویت بازدارندگی است. یادتان هست که در تنگه جبل‌الطارق انگلیسی‌ها نفتکش ما را توقیف کردند. امروز اگر این اتفاق بیفتد، ما خودمان را به سرعت می‌رسانیم و شناورهای ما دیگر نگرانی ندارند، طرف مقابل هم می‌داند و این بازدارندگی آرامش خاطر ایجاد کرده است‌.
نیروی دریایی ارتش در زمان امیر سیاری وارد آب‌های آزاد شد، امیر خانزادی این راه را ادامه داد و دروازه اقیانوس اطلس را برای جمهوری اسلامی باز کرد، برنامه شما برای تحول در این مسیر چیست؟
برای ما یک مسیری توسط فرمانده معظم کل‌قوا تبیین شده و با آمدن و رفتن فرماندهان تغییری در این مسیر صورت نمی‌گیرد و کار ما صرفا ارتقای این مسیر است. قطع به یقین در برنامه‌های من هم هست اما الان نمی‌توانم بگویم ولی ان‌شاا... شاهد خواهید بود که پرچم مقدس ایران در جای‌جای اقیانوس‌های جهان بدرخشد.
بحثی مطرح بود مبنی بر این‌که ما عرض اقیانوس اطلس را طی و از مسیر کانال پاناما یک دور دنیا دریانوردی‌ کنیم. شما چنین برنامه‌ای‌ دارید؟
ما سعی می‌کنیم در آینده‌ای که خیلی دور نباشد، این اتفاق بیفتد. ما تکلیفی داریم که در جای‌جای این اقیانوس‌ها پرچم ایران را برافراشته کنیم و قطعا بنده مسیری خواهم رفت که تا به‌حال تجربه نشده باشد.
شما در ماموریت عبور از کانال سوئز در سال‌91 حضور داشتید. نقش شما چه بود و چه خاطرات و تجربیاتی در این‌خصوص دارید؟
من فرمانده ناوگروه بودم، با حضور ناوشکن نقدی و ناو پشتیبانی خارک. می‌دانید که کانال سوئز نزدیک رژیم صهیونیستی قرار دارد و در زمان عبور ما از منطقه سوئز برای این‌ها نگرانی ایجاد شده بود، صهیونیست‌ها سعی داشتند به طریقی با ما ارتباط رادیویی برقرار کنند. این مهم است که سلامی کنند و علیکی از ما بشنوند و تبلیغات کنند که شناور ایرانی به ما جواب داد. در عرصه دریا همین که همدیگر را صدا می‌زنیم و جواب می‌دهیم، این معنی را دارد و یک نوع شناسایی به حساب می‌آید. آنجا ایستگاه‌های کنترلی رژیم صهیونیستی سعی در این ارتباط داشتند و چند بار گفتند جواب بده که من فقط یک بار از واژه‌ای استفاده کردم که دیپلماتیک نبود اما لایق آن‌ها بود و گفتم «‌shut up‌» (به معنی خفه شو یا ساکت شو)، البته همین یک کلمه هم برای آن‌ها زیاد بود.
این نگرانی وجود نداشت که‌ حماقتی انجام دهند و درگیری صورت بگیرد؟
بهترین واژه را شما گفتید و اگر حماقت می‌کردند، وضعیت فرق می‌کرد. آن‌ها شاید بهتر از خود ما می‌دانند چه توانی داریم و می‌دانستند اگر حرکتی کرده و انگشت خود را اشاره کنند، دستشان را قطع می‌کنیم. این را شک نداشته باشد، آن‌ها هم می‌دانند. ما به این خودباوری رسیدیم که صهیونیست‌ها در حدی نیستند که جلوی ما قد علم کنند.
یعنی با این پیش‌بینی رفتید که اگر کاری کردند، پاسخ قاطع بدهید؟
ما آمادگی پاسخ قاطع داشتیم یعنی اگر هر حرکتی انجام می‌دادند، پاسخ جدی می‌دادیم. یک خاطره خوش من هم این بود که وقتی از آن سفر برگشتیم، محضر رهبر معظم انقلاب رسیدیم و ایشان وقتی من را مورد‌لطف قرار دادند، اولین سوالی که کردند این بود که آقای ایرانی، آن دریای طوفانی را چطور تحمل کردید؟ چون ما عین این 8‌روزی که مسیر را می‌رفتیم، طوفان خیلی شدید بود و حتی نمی‌‌توانستیم نماز جماعت بخوانیم. شرایط بسیار سختی بود و تحمل همین طوفان توسط ما برای رژیم صهیونیستی ترسناک بود که می‌دیدند ما با این توان دریانوردی می‌کنیم‌.
دیپلماسی دفاعی یکی از مسائل مهم در نیروی‌دریایی به‌شمار می‌رود. از جمله ما در آیونز(مجمع فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند) هم فعال هستیم و به‌زودی یک مرکز هماهنگی همکاری‌های بین‌المللی امنیت دریایی در چابهار افتتاح خواهیم کرد. در این حوزه برنامه شما چیست؟
یکی از بازوهای اصلی و موثر دیپلماسی، نیروی‌دریایی است. ما محدودیتی برای حضور در کشورهای دیگر نداریم و می‌توانیم هر جایی‌که خواستیم حاضر شویم و پرچم ایران را ببریم یعنی ما نماینده‌های جمهوری اسلامی ایران در محدوده آن کشور محسوب می‌شویم و برای همین است که دقیقا مثل یک دیپلمات با ما رفتار می‌شود از نشست‌ها و ضیافت‌ها تا تمرینات و رزمایش‌های مشترک داریم. ما این دیپلماسی دفاعی فعال را باید فعال‌تر کنیم تا بتوانیم کمکی باشیم در حوزه سیاست‌های خارجی کشور‌.
به یک امنیت دسته جمعی در اقیانوس هند با محوریت آیونز معتقد هستید؟
صددرصد. البته مسئولیت ریاست آیونز 2‌ساله است اما در ذیل این مجمع، کمیته‌هایی هستند که وظایف دیگری دارند و خوشبختانه کمیته امنیت دریایی مسئولیتش با ایران است و ما باید سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کنیم. مرکز چابهار هم در همین‌راستا ایجاد شده است. می‌خواهیم مسئولیت این کمیته را حفظ کنیم و نیاز داریم که تبادل اطلاعات داشته باشیم‌.
به رزمایش‌ها اشاره کردید، چه برنامه‌هایی برای رزمایش مشترک در آینده‌ داریم؟ گویا در ماه‌های آینده رزمایش مشترک با چین و روسیه خواهیم داشت. این قطعی شده است؟
مراحل طرح‌ریزی این رزمایش در‌حال انجام است و قطعا اگر مراحل تصویب نهایی آن در ستادهای بالاتر انجام بشود، رزمایش را اجرا می‌کنیم. ما در گام اول مسابقات نظامی را به عنوان میزبان در جنوب و شمال کشور برگزار کردیم که در آن‌ها روسیه، چین، ونزوئلا و سوریه آمدند و گام‌های اول برداشته شده است. طرح‌ریزی برای رزمایش هم در‌حال انجام است. در گذشته هم یک مرحله در سال 2019 رزمایش مرکب با حضور روسیه و چین داشتیم و این به صورت تقویت شده و با حضور تعداد بیشتری از کشورها انجام خواهد شد.
برنامه‌ریزی انجام این رزمایش تا پایان سال جاری ما خواهد بود؟
بله، ان‌شاا... اگر محدودیتی پیش نیاید، با حضور کشورهای دیگر برگزار خواهد شد‌.
برنامه‌های رونمایی شما در کوتاه‌مدت و 7آذر چیست؟ ناوشکن دماوند، بازسازی ناو کنارک، ناوشکن طلاییه که گفتند یک شناور خاص است، حضور ناوشکن دنا در ماموریت‌های بین‌المللی و اعزام‌ها به کجا رسیده‌اند؟
ناوشکن دماوند را در دست داریم و تلاشمان این است که بتوانیم تا آذرماه امسال الحاق شود. ناو کنارک در حال ساخت است و یک ناو جدیدی است که کاملا با گذشته تفاوت دارد. طراحی و ساخت آن در کارخانجات نیروی دریایی صورت گرفته و ان‌شاا... شاید بتوانیم در 7 آذر رونمایی اولیه را داشته باشیم. ناوشکن طلاییه هم امیدواریم تا پایان سال الحاق شود. ناوشکن دنا کاملا آماده است و در‌حال پشت‌سر گذاشتن تست‌های نهایی خودش است و طبق استانداردهای وزارت دفاع در‌حال بررسی عملکرد است و نهایتا یک‌ماه دیگر در اولین رزمایش تخصصی ما شرکت می‌کند و می‌تواند به ماموریت هم برود.