نبرد سنگین با دزدان دریایی قرن21
از اواسط دهه هشتاد شمسی بود که کمکم جهان با پدیدهای جالب و در عینحال مخرب در آبهای آزاد دنیا بویژه اقیانوس هند و منطقه خلیج عدن روبهرو شد. شاید در ابتدا استفاده از واژه دزداندریایی در قرن بیستو یکم، کمی عجیبو غریب و خندهدار به نظر میرسید چون همه ما دزداندریایی را در فیلمها و کارتونها دیده بودیم. افرادی یک چشم و غالبا دارای پای مصنوعی چوبی که از سخیفترین عناصر اجتماع تشکیل شده بودند و کاری بجز غارت نداشتند. اما در این سالها دزدان دریایی سومالی در خلاءقدرت و درگیریهای داخلی در این کشور شاخ آفریقا توانستند نسل جدیدی را از این موجودات عرضه کنند که تفاوتهای زیادی با دزدان دریایی قدیم که در فیلم دزداندریایی کارائیب دیدیم، داشتند. تلفنهای ماهوارهای، قایقهای تندرو و مجهز به سلاحهای سبک و نیمهسنگین پیشرفته و ابزار ناوبری دقیق از جمله تجهیزات این دزدان بود که میتوانستند با استفاده از آنها در حملهای برقآسا یک کشتی بزرگ یا یک نفتکش عظیمالجثه را به لطف خلع سلاح بودن ملوانان و دریانوردانش تسخیر کرده و برای آزادی کشتی و سرنشینانش میلیونها دلار باجخواهی کنند. غالبا هم به هدف خود میرسیدند چون از طرفی بار کشتیها و خود کشتی یا نفتکش ارزش این باج را داشت و از طرف دیگر شرکتهای بیمهگر با بیمههای سنگین به جبران این خسارتها هم میپرداختند.
حضور در آبهای آزاد؛ ماموریت تاریخی نداجا
این پدیده نوظهور برای ایران ما اما دردسرهای بیشتری داشت. محل اصلی حضور دزدان دریایی سومالی، خلیج عدن و تنگه باب المندب و شمال اقیانوس هند بود یعنی دقیقا جاییکه بخش بسیار بزرگی از مبادلات دریایی ما از آنجا میگذرد. حضور چنین گردنهگیران خطرناکی در اوج تحریمها که هم ما به موادغذایی و کالاهایی که با هزار دردسر وارد میشدند نیاز داشتیم و هم پول چندانی برای دادن باج در بساط نبود، باعث شد تا مدیران ارشد کشور در یک تصمیم بزرگ و تاریخی و برای اولین بار نیرویدریایی ارتش را به ماموریتی فراتر از خلیجفارس و دریای عمان بفرستند تا به جدال دزدان دریایی بروند.
با این تصمیم که موردتایید و تاکید فرمانده معظم کلقوا نیز قرار داشت، نیرویدریایی ارتش با اعزام ناوگروههای رزمی و گروههای محافظ به منطقه موردنظر، نسبت به اجرای گشتهای عملیاتی اطلاعاتی و تامین امنیت تردد ناوگان کشتیهای تجاری و نفتکش ایران در منطقه دریای سرخ، از محدوده تنگه بابالمندب تا کانال سوئز اقدام کرد.
این تحول بزرگ در ماموریت نیرویدریایی ارتش از چند جهت حائز اهمیت و دارای دستاوردهای مهمی است. اصولا حضور یگانهای نظامی در آبهای آزاد به معنای بیشتر کردن عمق استراتژیک آن یگان و ارتش است و از طرفی گسترش دیپلماسیدفاعی و حضور مقتدرانه در دریا، نمایش پرچم توسط ناوگروهها و بازدیدها از بنادر کشورهای مختلف نمایشی از سطح قدرت دفاعی کشور بهشمار میرود که در ماموریتهای نداجا صورت گرفت. همچنین برای حضور در دریا نیاز به یک عقبه بزرگ دانشی، زیرساختی و صنعتی است، از اینرو حضور در دریا یک قدرت محسوب میشود. نیرویدریایی ارتش توانسته در این سالها و با حضور اقتدارآفرین در دریاهای آزاد، ضمن کمک به ثبات اقتصادی کشور از طریق تامین امنیت خطوط مواصلاتی و صادرات و واردات انواع کالا از طریق دریا، به آزادسازی کشتیهای تجاری ربودهشده ایرانی و غیرایرانی از دست دزدان دریایی و جلوگیری از هدررفت منافع ملی بپردازد که در این راه حدود 4700کشتی مورد اسکورت نداجا قرار گرفت. 75ناوگروه رزمی بااستعداد، 151فروند یگان سطحی و 2 فروند زیرسطحی به همراه50فروند بالگرد و پهپاد اعزام شدند و درمجموع 256 درگیری داشتند.
جدول روبهرو خلاصهای سریع از این عملکرد غرورآفرین و راهبردی را به نمایش گذاشته است: