گفتوگوبا دبیر ستاد ساماندهی امور زائرین
تعداد بازدید : 0
سامانهای برای
مدیریت سفـر از مبــدأ
لابهلای جستجوهای اینترنتی به وبسایتی برمی خوریم که بالای آن نوشته است «سامانه جامع مدیریت یکپارچه زائر- ستاد ساماندهی امور زائرین». برایمان جالب و عجیب است که با وجود پیگیریهای چندساله رصد در حوزه زیارت چرا تا بحال به این سامانه برنخوردهایم! و با وجود این ستاد چرا این همه سردرگمی در امور زائرین وجود دارد؟ و چرا چنین مجموعه خوبی اینقدر چراغ خاموش و بی سرصدا فعالیت میکند؟! تا جایی که در اولین تماس با مسئول ستاد با این سوال مواجه شدیم: «ما را از کجا شناختهاید؟!». این سامانه بیشتر بر مسئله اسکان زائر تمرکز دارد. زائران با عضویت در این پایگاه اینترنتی می توانند محل اسکان خود را از میان هتلها، مهمانپذیرها و البته حسینیه ها و زائرسراها و کمپ ها انتخاب و رزرو کنند. نکته قابل توجه این بود که این ستاد با نظر و دغدغه شخصی فرماندار مشهد تاسیس شده و هیچگونه جایگاه حقوقی ندارد. آنچه در پی میآید حاصل گفت و گوی ما با زنگنه دبیر ستاد ساماندهی امور زائرین مشهد مقدس است که از نظر خواهید گذارند.
لطفا درباره ستاد و نحوه شکل گیری آن توضیحاتی بفرمائید.
در حوزه خدمت رسانی به زائر، آستان قدس رضوی قائل به محدوده داخل حرم بوده و بیرون حرم برایش مهم نیست. از طرف دیگر متولی اصلی صنعت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری است که متاسفانه در حوزه زیارت بازا ین سازمان هم عملکرد و کارنامه قابل قبولی ندارد. اعتباری هم که برای امر زیارت در مشهد تخصیص یافته مبلغ ناچیزی بود که در آن سهم زائر هم کم شد.
علی رغم توجهی که از لحظه ورود تا خروج در مکه و مدینه (در مهد وهابیت) به زائر می شود متأسفانه استقبال و برخورد ما با زائر امام رضا(ع) (در مهد تشیع) بسیار ضعیف است. آیا ما نمی توانیم در اینجا یک برنامه خوب و منظمی پیاده کنیم که عزت، احترام وکرامت زائر حفظ و تامین شود؟
قابل ذکر است در کنار این همه مشکلات، آقای فرماندار با نیت شخصی و به عنوان مقام اول اجرایی شهر طرح تشکیل ستاد ساماندهی امور زائرین را مطرح کردند و همه نهادها و ارگانهای ذیربط هم حضور پیدا کردند جالب است که بدانید اغلب جلسات ستاد در ساعات غیر اداری تشکیل میشود که حتی وقت اداری هم گرفته نشود. این ستاد در حوزه نظارت و سازمان دهی، اقامت، بهداشت، حمل ونقل و موضوعات دیگر کمیته های متعددی دارد که دستگاههای ذی ربط در آن ها عضویت دارند و نماینده تام الاختیارشان در آنجا حضور دارند. باید عرض کنم که این ستاد بیشتر حاصل اراده شخصی است تا یک وظیفه تشکیلاتی.
یکی ازموضوعات اصلی مدیریت یکپارچه زائر است. تا حد امکان باید دستگاههای مرتبط متمرکز، یکپارچه و هماهنگ شوند تا با امکانات موجود، از مشکلات کاسته شود. موضوع دیگر مدیریت سفر از مبداء است که برای این امر سامانه ای به نام ـ مسافر بهشت ـ طراحی شده که یک تیم مهندسی خبره حدود سه سال مشغول طراحی و پیاده سازی این سامانه بودهاند. اکنون نیز این سامانه فعال و درخدمت زائرین علی بن موسی الرضا (ع) و تقریباً تمام نیازمندیهای زائر را دیده و به زائر امکان میدهد در مبداء قبل از تصمیم برای سفر به این سامانه وارد شود، اطلاعات خودش را بدهد و نیازمندیها و درخواستهای خودش را ثبت کند تا پس از ثبت کارشناسها بررسی کنند و بلافاصله حداکثر ظرف 24 ساعت به زائر پاسخ و خواستهاش را تایید کنند. در این صورت زائر دیگر این سرگردانی و مصیبتها و مشکلاتی که برایش در شهر به وجود می آید را نخواهد داشت.
سامانه چقدر مراجعه کننده دارد؟
طبیعی است که نمیشود آمار داد چون هنوز در مورد این سامانه آن طور که باید اطلاع رسانی نشده است و بودجه و اعتباری مخصوص این ستاد نیست که بخواهد هزینه کند. تا این جای کار هم با کمک بخش خصوصی کارها جلو رفته است. در مورد کمک های دولتی هم باید بگویم بیشتر جنبه معنوی و حمایتی دارد به عنوان مثال در ایام ولادت حضرت رضا (ع)، معرفی سامانه توسط اتوماسیون اداری فرمانداری برای سازمانها و ادارات ارسال شد. مسئولین میتوانند مصاحبه مطبوعاتی داشته باشند و اطلاع رسانی کنند. چرا که این ستاد هیچ ساختار قانونی ندارد و قائم به فرد است. با این حال خروجی و نتیجه اش خوب بوده و خدمات زیادی به زائر ارائه شده است.
در مورد ساماندهی زیارتها و سفرهای گروهی چه اقداماتی انجام شده است؟
در این سامانه تمام مسائل زائر مطالعه شده و با کمک این سامانه و اطلاع رسانی باید بتوانیم توازن حضور زائر در طول سال را ایجاد کنیم. در بحث کاروانها هم فرصتهای بهتری برای غنیسازی اوقات فراغتشان و هم برای آن زیارت که بعد اصلی و معنوی است برنامه ریزی می شود. لذا ما آنجا هم برای کاروانها برنامه ریزی کردیم و برای آنها شرایط و نرخهای بسیار مساعدی را تعریف کردیم.
آیا پیشبینی درآمد هم برای اداره ستاد شده است؟
ستاد درآمدزایی ندارد اما خود سامانه درآمد زایی دارد. چون 10 نفر مهندس و کارشناس در حال فعالیت هستند و هزینه های جاری هم هست بنابراین باید بخشی از هزینه ها از طریق همین خدمات جبران شود.
عمده خدمات در حوزه اسکان است یا اینکه درحوزه تغذیه و حمل و نقل و خدمات جانبی هم هست؟
برای همه نیازهای زائر در سامانه امکان انتخاب وجود دارد منتها اولویت اول اسکان است که برای آن 24 سطح از کمپ و حسینیه تا هتل پنج ستاره از هر قشر و سطحی در نظر گرفته شده است. بعد از انتخاب مکان، زمان و ایاب و ذهاب، اگر خدمات دیگری از قبیل گشتهای شهری یا برنامههای آموزشی و فرهنگی بخواهند و یا هر نوع درخواستی مانند بلندگو و سیستم صوت و برنامه های بازدید یا ملاقاتی با مسئولین داشته باشند و در سامانه ثبت کنند سعی می شود همه را برایشان هماهنگ کنیم. بعد از این که فرد یا گروه اطلاعات لازم و درخواستهایش را وارد سامانه کرد. گزارش اطلاعاتی که پر کرده به رؤیتش می رسد و می تواند آن را ویراش و بعد از تائید نهایی ارسال کند ما نیز بررسی می کنیم وظرف 24 ساعت به او جواب می دهیم.
به لحاظ زیر ساختی این ستاد ظرفیت ساماندهی چه تعداد زائر را درسامانه دارد؟
این ستاد ظرفیت پوشش کل واحدهای اقامتی مشهد را دارد چون اتحادیه ها حضور دارند. هنوز درخواستها شروع نشده و تبلیغات خیلی کم است اما در صورت استقبال بیشتر، این آمادگی را داریم که کار را توسعه دهیم.
برای واحدهای اقامتی توجیه دارد که به سمت تخفیف های شما در ایام شلوغی برود؟
جذابیت ندارد اما همین واحد اقامتی در زمستان و پاییز که زائر کمتر می آید خالی می ماند، وقتی این تعامل و همکاری در طول سال باشد و مسافر برایش بفرستید به نفع شان خواهد بود.
مهمترین مانع در برنامه ریزی مدیریت زائر از مبداء و گردشگری کاروانی و ساماندهی کاروان ها که شما با آن مواجه هستید چیست؟
ابتدا باید اطلاع رسانی مناسب انجام شود. دوم، اعتماد کاروانها و گروهها جلب شود تا بتوان اینجا خدمات را ارائه کرد. یعنی واحدهای مجوزدار، دارای ساخت اصولی و مکانهای مناسب برای کاروان ها باید طراحی شود. لذا اگر سفر زیارتی را به صورت کاروانی تشویق کنیم، شلوغی ایام محرم، صفر، تابستان و عید در طول سال توزیع میشود که توجیه اقتصادی هم دارد. اگر دراین ستاد همه دستگاهها اعم از بنیاد شهید، آموزش و پرورش و کمیته امداد و ... عضو هستند، نباید تبلیغات درون دستگاه اتفاق بیفتد؟ اگراین ستاد قدرت مدیریت در کاهش هزینه ها را دارد برای خود دستگاهها و کارمندان شان باید خیلی جذاب باشد تا به این سفر به صورت گروهی بیایند! دستگاههای همکار، مستقر در مشهد هستند. این کارها بایستی فرا استانی اتفاق بیفتد یعنی دستگاه استانهای دیگر بایستی توسط نهادهای متناظرشان در مشهد اطلاع پیدا کنند و بیایند.
و نکته پایانی؟
ما برای زائر برنامه دراز مدت دیدیم و دستگاههایی را تعریف کردیم که به آنها اعتبار بدهیم. اعتبار پنج ساله، 10 ساله،20 ساله، 30 ساله وحتی مادامالعمر. اینها را درغالب هشت بسته بهنام امام هشتم که هشتمین آن مادامالعمر است طراحی و عرضه کردیم. زائر می تواند این بسته ها را برای درازمدت و حتی مادام العمر انتخاب کند و از تخفیفات و تسهیلات آن هم برخوردار شود. این بستهها با نرخ امروز محاسبه شده و هیچ افزایش نرخی در سالهای بعد به آن تعلق نمی گیرد حتی امکان واگذاری و انتقال را هم دارد. امکان انتفاع و درآمدزایی نیز برای آن فردی که این بسته را می خرد فراهم شده.