انتقال آب از خزر به چه قیمتی؟
طرح انتقال آب خزر در سال 88 به تصویب رسید و مطالعات نخست آن در سال 91 آغاز شد و تاکنون بیش از 1 میلیارد و 700 میلیون تومان صرف مطالعه این طرح شده است. در سال 93 طرح انتقال آب به سمنان یک دستور کار دیگر نیز دریافت کرد و آن انتقال از سمنان به ارومیه برای احیا دریاچه ارومیه بود. این طرح که از همان ابتدا، مخالفان بسیاری داشت با آغاز سال 93 و احتمال عملیاتی شدن مطالعات، بهیکباره با حجم بالای انتقادها مواجه شد. مخالفان طرح؛ تمام مدیران سازمان محیط زیست و نمایندگان شهرهای شمالی در مجلس و موافقان طرح؛ وزارت نیرو، آب نیرو و نمایندگان استانهای سمنان و آذربایجان غربی و شرقی هستند. علت مخالفتها: آسیبرساندن به محیطزیست، بالا بردن غلظت نمک در دریای مازندران و غیرمنطقی بودن انتقال برای کار کشاورزی و صنعتی.
علت موافقتها؛ کمک به سیرابکردن دشت سمنان و دامغان، احیای احتمالی دریاچه ارومیه، کمک به حل مشکل آب شرب فلات مرکزی ایران.
آب انتقالی از خزر برای کشاورزی مصرف نمیشود
محمد رهبری، مجری طرح نمکزدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی با اشاره به اینکه طرح انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی ایران در راستای تأمین آب مورد نیاز خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، یزد، کرمان و بخشهایی از قم مطرح شده است گفت: این طرح برای افق 1410 سمنان در راستای تأمین آب شرب و صنعت پیش بینی شده است. رهبری با تأکید بر اینکه یک مترمکعب این آب برای کشاورزی استفاده نخواهد شد، گفت: انتقال آب از طریق هشت ایستگاه پمپاژ صورت میگیرد و سه نیروگاه برق آبی به ظرفیت 56 مگاوات ساخته خواهد شد. آب در جنوب البرز از ارتفاع 2300 متر منتقل شده و در ارتفاع 1100 تا 1300 متر مصرف میشود. مسیر انتقال بهگونهای دیده شده که کمترین تخریب اثرگذاری روی محیطزیست را داشته باشد. در صحبتهای پیمانکار طرح نیز بهوضوح دیده میشود که هدف گذاری طرح برای 1410 است یعنی 17 سال دیگر و خدا میداند در این 17 سال چه اتفاقاتی برای اقلیمهای مختلف کشور خواهد افتاد، معلوم نیست. در این میان نمایندگان مجلس به 2 گروه موافق و مخالف تقسیم میشوند؛ گروهی کاملاً موافق و گروهی صد در صد مخالف هستند. رحمت اله نوروزی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در این مورد به خبرنگار خبرگزاری موج، گفت: طرح پروژهی انتقال آب پیش از این، در زمان رئیس جمهوری هاشمی رفسنجانی مطرح شده بود که انجام نگرفت و بهطور کلی این طرح بنا به دلایل متعددی بهکندی پیش میرود. وی افزود: چنانچه بهرهوری لازم از این طرح صورت بگیرد و انتقال آب به مرکز یا غرب به شرق امکانپذیر شود کار خوبی است و نیازهای کشور را جواب میدهد.
ضرر این انتقال بیشتر از منفعت آن
دکتر پروین فرشچی معاون محیطزیست دریایی سازمان حفاظت از محیطزیست ضمن مخالفت صددرصدی با طرح انتقال آب از دریای مازندران گفت: اساس این طرح اشتباه است زیرا میزان خسارتهایی که اجرایی شدن آن به محیطزیست دریای مازندران و کشور میزند بسیار بیشتر از سودی است که با نهایی شدن کار، نصیب کشور میشود. یکی از مهمترین دلایل ذکر شده توسط مخالفان برای این انتقال، میزان برداشت آب از دریای مازندران و بالا رفتن غلظت نمکی حوزه آبی مازندران (خزر) است که البته مجری طرح انتقال در سال گذشته این مسئله را رد کرد.
آب منتقل شده از خزر ناچیز است
مجری طرح در مورد میزان برداشت از آب دریای مازندران گفت: دریای خزر 78 هزار میلیارد مترمکعب آب دارد و برداشت 200 میلیون مترمکعب آب تأثیری بر حجم دریا نمیگذارد. مجری طرح نمکزدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو افزود: دریای خزر 10 هزار میلیارد تن نمک دارد و پس از اجرای طرح انتقال آب سالانه 2.6 میلیون تن نمک به دریا برمیگردد.
مجوز هجوم کشورهای حوزه خزر برای انتقال آب را صادر میکنیم!
دکتر فرشچی در مورد ادعاهای مجری طرح انتقال گفت: من هم شنیدهام که میگویند مگر میخواهیم چقدر برداشت کنیم که شما نگرانید؟!
وی ادامه داد: نخست این که مهم نیست که چه مقدار برداشت میکنید، مهم این است این آب با چه هدفی منتقل میشود! به کجا خواهد رفت و آیا آقایان با این کار به هدف خود خواهند رسید؟ در ثانی اگر ما این کار را آغاز کنیم این مجوزی میشود برای سایر کشورهای حوزه دریای مازندران که با امکاناتی وسیعتر از تجهیزات ما، به جان خزر بیفتند.
پروتکل بینالمللی داریم –نداریم!
مجری طرح در جواب به این سؤال چنین گفت: هیچ پروتکلی مبنی بر منع برداشت آب به امضای هیچ یک از کشورهای حاشیه دریای خزر نرسیدهاست و در حال حاضر میبینیم که آذربایجان 3000 هکتار از دریا را خشک میکند تا برج بسازد. اما برخلاف محمد رهبری، مدیران محیطزیست قراردادهای بینالمللی لازمالاجرایی را به یاد میآورند که گویی پیمانکار از یاد برده است.
حمایت وزیر از انتقال بین حوضهای
حمید چیت چیان وزیر نیرو درباره انتقال آب از دریای خزر به سمنان، گفت: از دید وزارت نیرو، این انتقال برای تأمین آب شرب و صنعت توجیه اقتصادی دارد، اما تاکنون سازمان محیطزیست با اجرای این طرح مخالفت کرده است و در صورت پیدا شدن راهکارهایی برای به حداقل رساندن آثار سوء زیستمحیطی، این طرح اجرا میشود.
آقایان دلایل خشکسالی ارومیه را مطالعه نکردهاند
دکتر فرشچی در مورد انتقال آب خزر برای احیا دریاچه ارومیه نیز میگوید: کارشناس آوردند و گفتند سدها و ناپایدار بودن روش آبیاری در حوزه کشاورزی مشکل ارومیه است، حال میخواهند با ایجاد مشکلی جدید در شمال کشور، مشکل ارومیه را بهصورت مقطعی حل کنند.