435 راکتور هستهای در جهان فعال است
نویسنده : مترجم: مریم حق پرست
به کارگیری انرژی از دیر باز مورد توجه انسان بوده ، از اولین باری که انسان نیروی آتش را به کاربرد تا امروز که هسته اتم را شکافته و در حال استفاده از آن برای تولید برق است . انقلاب صنعتی انسان را به سمت استفاده بی رویه از ذخایر عظیم انرژیهای فسیلی هدایت کرد، اما پیشرفت بیشتر ، رشد جمعیت و لزوم استفاده بیشتر از منابع انرژی ، مشکلات زیست محیطی، وابستگی کشورهای مصرف کننده به منابع کشورهای غنی از منابع و بررسی میزان منابع موجود و تخمین زمان پایان یافتن این منابع ، کشورهای مختلف را به استفاده از منابع دیگر انرژی وا داشته است .در حال حاضر مصرف انرژی در دنیا به نحو باورنکردنی در حال افزایش است و جوامع و صنایعی موفق تر خواهند بود که در این رقابت که شاید از دیدگاهی بتوان آن را مبارزه برای تنازع بقا و ادامه فعالیت نامید، با تحقیقات و مطالعات ، موفق به بهره گیری از منابع متنوع انرژی با برنامه ریزی صحیح شوند.افزایش وابستگی توسعه اقتصادی کشورها به انرژی و قیمتهای در حال رشد آن، وضع قوانین سختگیرانه بینالمللی محیط زیست و جهت گیری برنامه ریزی دولتها به سمت ایجاد تنوع درمنابع انرژی بدین معناست که کشورها ناگزیر از حرکت به سمت انرژی هایی مانند انرژی هستهای و انرژیهای تجدیدپذیر در راستای کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی هستند. برای دستیابی به این هدف، اغلب کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، برنامه ریزی انرژی را در رأس مهم ترین اهداف خود قرار دادهاند. در این پرونده با ارائه جدیدترین آمارهابا استناد به گزارشهای درجشده در سایتهای معتبر، به بررسی نگرش کشورهای مختلف جهان به برق هسته ای، گرایش گسترده آسیا به این منبع انرژی و نتایج تحقیقات بینالمللی درباره نقش بی بدیل انرژی هستهای در تامین نیازهای کشورها به انرژی و برنامههای ایران در این عرصه میپردازیم. شایان ذکر است که مطالب و آمارهای درجشده در این پرونده، همگی بر اساس گزارشهای جدید سایتهای معتبر مانند آژانس بینالمللی انرژی، اتحادیه جهانی هستهای، آژانس بینالمللی انرژی اتمی و... و نتایج تحقیقات علمی عمدتا مربوط به اواخر سال 2014 و اوایل سال 2015 است. همچنین با توجه به اینکه مطالب از سایتهای مختلف ترجمه شده، ممکن است برخی آمارها در مطالب مختلف اختلافات جزئی با یکدیگر داشته باشد.
سایت worldnuclearreport در ابتدای هر سال با انتشار گزارشی به بررسی جامع وضعیت نیروگاههای هسته ای، ارائه آمارهای نیروگاههای فعال و همچنین در حال ساخت و ارزیابی برنامههای احداث نیروگاههای جدید در کشورهای پیشرو و همچنین کشورهای تازه وارد در عرصه هستهای میپردازد.بر اساس گزارش مربوط به سال 2014 که در ژانویه 2015 منتشر شده است، تا یک ژانویه 2015، بیش از 435 راکتور هستهای در جهان فعال است که 5 مورد آنها در سال 2014 آغاز به کار کرده اند؛ شامل 3 راکتور در چین، یک راکتور در آرژانتین و یک راکتور در روسیه. در این سال همچنین شاهد تعطیلی دائم 2 راکتور در آمریکا و هند بودیم که البته راکتور هند از سال 2004 برق تولید نمیکرد، راکتور آمریکا نیز به دلایل اقتصادی در تاریخ 30 دسامبر 2014 تعطیل شد. 2014 همچنین سالی بود که برای اولین بارطی نیم قرن گذشته، از زمانی که اولین واحد تولید برق هستهای در سال 1963 در ژاپن به شبکه متصل شد، حتی یک راکتور هستهای در ژاپن برق تولید نکرد.بر اساس این گزارش، در حال حاضر 70 راکتور با ظرفیت اسمی 65 گیگاوات در جهان در حال احداث است. 48 راکتور ژاپن هنوز تعطیل است که البته روند بازگشایی آنها آغاز شده به گونهای که 4 راکتور تاییدیه راهاندازی مجدد را دریافت کرده است و 17 راکتور دیگر نیز مراحل بازبینی را میگذراند.
افزایش ظرفیت تولید برق هستهای در سال 2014
سایت "اخبار انرژی هسته ای" طی گزارشی در اوایل ژانویه 2015، با عنوان " افزایش ظرفیت تولید برق هستهای در سال 2014" اعلام کرد: ظرفیت تولید برق هستهای تا حدی در سال 2014 افزایش یافت چرا که 5 راکتور جدید فرآیند تامین الکتریسیته را آغاز کردند و تنها 2 راکتور به طور دائم تعطیل شد.در سال 2014 راکتورهای جدید در چین، آرژانتین، روسیه و آمریکا با ظرفیت 4763 مگاوات الکتریک به شبکه متصل شدند. بر اساس این گزارش، جهان سال ۲۰۱۵ را با ظرفیت کلی تولید برق هستهای به میزان 7/377 گیگاوات الکتریک آغاز کرد؛ رقمی که در سال 2013 بیش از 3/375 گیگاوات الکتریک بود.
به گزارش سایت " اتحادیه جهانی هسته ای"، در حال حاضر 435 راکتوربرق هستهای در سراسر جهان فعال است و حدود 11 درصد از برق جهان با استفاده از انرژی هستهای تولید میشود.برای احداث بیش از 170 راکتور نیزبا ظرفیت خالص بالقوه 198580 مگاوات الکتریک برنامه ریزی شده و ساخت بیش از 300 راکتور نیز در کشورهای مختلف پیشنهاد شده است. آمریکا بالاترین ظرفیت تولید برق هستهای را با رقم 104 گیگاوات در اختیار دارد که پس از آن ، فرانسه با63 گیگاوات و ژاپن با ظرفیت 42 گیگاوات (عمدتا غیرفعال) قرار دارد.16 کشور دست کم برای تامین یک چهارم برق موردنیاز خود به انرژی هستهای وابسته هستند.
فرانسه حدود سه چهارم برق خود را از انرژی هستهای تولید میکند و کشورهای بلژیک، جمهوری چک، مجارستان، اسلوواکی،سوئد،سوئیس، اسلوونی و اوکراین یک سوم یا بیشتر برق خود را از انرژی هستهای تامین میکنند،این رقم برای کره جنوبی،بلغارستان وفنلاند بیش از 30 درصد و برای آمریکا،انگلستان ، اسپانیا و روسیه تقریبا یک پنجم است. در بین کشورهایی که خود میزبان نیروگاههای هستهای نیستند،ایتالیا و دانمارک تقریبا 10 درصد برق خود را از انرژی هستهای تامین میکنند.به گزارش سایت Nuclear Industry Association ،افزایش تقاضا برای انرژی ،نگرانیها از تغییرات آب و هوایی و اتکا به سوختهای فسیلی، موجب افزایش گرایش به برق هستهای شده است.در این عرصه کشورهای دارای برنامههای تثبیت شده، درصدد جایگزینی راکتورهای قدیمی و گسترش ظرفیت موجود از طریق ارتقای نیروگاهها هستند و بیش از 45 کشور در حال تصمیم گیری برای لحاظ کردن انرژی هستهای در ترکیب انرژی خود هستند ویا در این زمینه تصمیم جدی اتخاذ کردهاند. در این عرصه چین دارای 22 راکتورهستهای فعال و 26 راکتور در حال ساخت است و علاوه بر این، ساخت راکتورهای بیشتری نیزشامل شماری از پیشرفته ترینهای جهان، در چین برنامه ریزی شده است با این هدف که ظرفیت برق هستهای خود را تا سال 2020 دست کم به 58 گیگاوات الکتریک برساند و پس از آن نیز این رقم را تا سال 2030 به 200 گیگاوات الکتریک و تا سال 2050 به 400 گیگاوات الکتریک افزایش دهد.هند نیز که یک برنامه هستهای در حال شکوفایی دارد، ظرفیت برق هستهای خود را تا سال 2020 به 14600 مگاوات الکتریک افزایش میدهد و برنامه ریزی کرده است که 25 درصد برق موردنیاز خود را تا سال 2050 از انرژی هستهای تامین کند.امارات نیز با یک کنسرسیوم کره جنوبی طی قراردادی 20 میلیارد دلاری برای ساخت 4 راکتور تجاری برق هستهای با ظرفیت 6/5 گیگاوات الکتریک تا سال 2020 به توافق رسیده است.احداث اولین واحد نیز در جولای 2012 و دومین واحد نیز می2013 آغاز شده است.
پیش بینی گسترش ظرفیت تولید برق هستهای تا سال 2030
گزارش اتحادیه جهانی هستهای با عنوان " دورنمای قرن هسته ای"گسترش ظرفیت تولید برق هستهای راتا سال 2030 پیش بینی کرده است.بر این اساس پیش بینی شده است که تولید برق هستهای ازمیزان 377 گیگاوات الکتریک کنونی دست کم به 1130 گیگاوات الکتریک تا سال 2060 و پس از آن به 3500 گیگاوات الکتریک افزایش یابد. یکی از عوامل مهم توسعه در این عرصه، گسترش همکاریها و دادو ستدهای بینالمللی است که زمینه کمک کشورها به یکدیگر در دستیابی به فناوریهای نوین و راهاندازی راکتورهای جدید را فراهم میکند.
435 راکتور در 31 کشور 11 درصد برق جهان را تولید میکنند
اتحادیه جهانی هستهای در گزارش آوریل 2014 خود با عنوان"برق هستهای در جهان امروز"اعلام کرد:در حال حاضر435 راکتورفعال تولید برق هستهای در 31 کشوروجود دارد. این نیروگاه هابه عنوان منابع قابل اعتماد و مستمر، 11 درصد برق جهان را تامین میکنند.56 کشور در مجموع 240 راکتور تحقیقاتی در اختیار دارند و 180 راکتور هستهای نیز تامین انرژی 150 کشتی و زیر دریایی را برعهده دارند.از نظر میزان عملکرد نیروگاههای برق هستهای ،آمریکا طی 20 سال گذشته شاهد بهبود مستمر بوده است به گونهای که نیمی از 50 راکتور برتر جهان با راندمان 90 درصد را در اختیار دارد و بالغ بر یک سوم برق هستهای جهان در آمریکا تولید میشود.در مجموع آمریکا بزرگ ترین کشور برخوردار از انرژی هستهای در جهان شناخته شده است. میزان انرژی هستهای تولیدی در این کشور در سال 2013معادل انرژی 187.9 میلیون تن نفت بوده است. فرانسه با 95.9 میلیون تن و روسیه با 39.1 میلیون تن، به ترتیب در رتبههای دوم و سوم از این نظر قرار گرفتهاند. میزان انرژی هستهای تولیدی در برخی کشورهای دیگر عبارت است از: کانادا معادل 23 میلیون تن نفت، بلژیک معادل 9.6 میلیون تن نفت، آلمان معادل 22 میلیون تن نفت، انگلیس معادل 16 میلیون تن نفت و چین معادل 25 میلیون تن نفت.