بخش خصوصی جذاب میماند
گفتوگو با رئیس بیمارستان فوق تخصصی رضوی
نویسنده : مجید کمالیزاده
هر چند طرح تحول سلامت در بیمارستانهای دولتی اجرا شد اما بخش خصوصی درمان هم دور از دایره تحولات قرار نگرفت. برخی اجرای طرح تحول را یک رقابت نابرابر بین بخش دولتی و خصوصی میدانند، حتی پیش از این نیز چرخ اقتصاد بخش خصوصی سلامت بهخوبی نمیچرخید و با اجرای طرح تحول و نادیده گرفته شدن بیمارستانهای خصوصی این نچرخیدن بیشتر به چشم میآید، برای بررسی تأثیرات اجرای این طرح بر مراکز خصوصی سراغ دکتر سعید هاشم زاده رئیس بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهد رفتیم.
بیمارستان رضوی به عنوان یک بیمارستان خصوصی موفق چه تجارب دیگری دارد که قابلانتقال به سایر بیمارستانهای خصوصی است؟
چندین سال است که ما در بیمارستان برای محاسبه هزینه تمام خدماتمان تلاش میکنیم، یعنی برای ما مشخص است که بخش قلب برای ما چه میزان هزینه دارد. وقتی شما هزینه تمامشده را بدانید میتوانید برای خیلی از شاخصهای دیگر برنامهریزی کنید. اینکه شما یک برنامه راهبردی برای هر کاری در بیمارستان داشته باشید، خیلی مهم است. من به سایر بیمارستانها توصیه میکنم که بر روی ABC یا قیمت تمامشده خدمات کار کنند، این به یک بیمارستان در مدیریت هزینهها خیلی کمک میکند. همچنین بحث بیمارستان سبز و مدیریت انرژی مثل استفاده از انرژیهای جایگزین و انرژی خورشیدی ممکن است بهظاهر هزینهساز باشد ولی در واقع درآمدزاست. همچنین تصفیه آب، ما در بیمارستان موفق شدیم این کار را بکنیم و یک قسمت عظیمی از هزینههای ما کاهش یافت، با تصفیه آب مصرفی بیمارستان فضای سبز را آبیاری میکنیم. آب تمیزی که قابلیت پرورش ماهی را هم دارد و ما بهصورت نمادین این کار را هم خواهیم کرد تا سلامت آب را نشان بدهیم.
برخی افراد با خصوصی شدن بخش سلامت مخالفاند و معتقدند که سلامت جامعه را نباید به کسانی سپرد که به دنبال منافع مالی هستند. نظر شما چیست؟
من معتقدم که چرخ را نباید دوباره اختراع کنیم، الگوهایی در این زمینه در دنیا وجود دارد که ما را بینیاز میکند. باید به الگوهای موفق دنیا نگاه کنیم،.
برای اصلاح نظام سلامت از کجا باید شروع کرد؟
باید به مسئله بیمهها بپردازیم، در هیچ کجای دنیا چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی بیمار با مرکز درمانی و پزشکی ارتباط مالی ندارد و هیچ بیماری به پزشک حق ویزیت پرداخت نمی کند. ارتباط مالی در کشورهای صاحب سبک به این شکل نیست. ما در اینجای قضیه مشکل داریم. باید تنها از بیمههای خیلی قوی و موفق استفاده کرد، تعریف ما از بیمه متأسفانه در ایران تغیر شکل پیداکرده است. شاید به خاطر همین مسئله است که بیمهها تمایلی ندارند به سمت بیمه کردن مردم در زمینه بهداشت و درمان بروند چون هزینههای زیادی برایشان ایجاد خواهد کرد. ولی اتفاقی که بنده میبینم این است که بیمههای خصوصی به سمت جایگاه اصلی خود در حوزه بهداشت و درمان حرکت میکنند، شاید خودبهخود و یا شاید مدیریتشده باشد.
این چه جایگاهی است؟
همه جای دنیا اینگونه است که شرکتهای بیمهای تبلیغ، خدمات و هزینههای خود را معرفی میکنند و یک لیست بیمارستانها و مراکز درمانی طرف قراردادشان ارائه میشود تا مشتری هر بیمهای را که خواست انتخاب کند اما در برابر مبلغی محاسبهشده میگیرند. در کشور کار کارشناسی نداریم مثلاً میگویند یک خانواده را با ماهی 30 تومان بیمه میکنیم. این 30 تومان از کجا آمده است. چرا 30 تومان؟ چرا 35 تومان نیست؟ چرا 32 تومان نیست؟
بیمارستانهای خصوصی با پرداخت دیرهنگام بیمهها چه میکند؟
ما چارهای نداریم و تحمل میکنیم چون ابزارهای کنترل دست ما نیست ولی برای اینکه گفتم بیمهها در حال حرکت به سمت جایگاه اصلی خود هستند این مثال را میزنم که بیمارستان ما به دنبال قرارداد با بیمهها نیست و بیمهها تمایل دارند که به خاطر درخواست مشتریانشان با ما قرارداد امضا کنند. چون جهتگیری کلی شده است و مثل تمام دنیا مردم تعیین میکنند که بیمه با چه کسی قرارداد ببند، برای همین کمی شرایط برای ما بهتر است اما نه به این معنا که مطالبات را بهموقع پرداخت میکنند. ولی همین مسئله را بنده بهعنوان نشانهای برای بهبود بیمهها میگیرم.
بااینکه بیمارستانهای خصوصی در طرح تحول نیستند اما این طرح بر آنها هم تأثیر داشته مثلاً کوچ پزشکان از بخش خصوصی به دولتی به خاطر افزایش درآمد و یا افزایش مراجعه بیماران به بیمارستانهای دولتی، این تأثیرات برای بیمارستان شما بوده است؟
بله کاملاً، بهخصوص در اوایل اجرای طرح تحول سلامت این قضیه بهروشنی وجود داشت. هم به لحاظ تعداد پزشکان و هم تعداد بیمار، منتهی به خاطر مشکلات طرح تحول دوباره این مشکل به حالت عادی برگشت. ازدحام بیماران در مراکز دولتی باعث بازگشت بیماران شد اما هنوز مثل قبل نیست. یکی از مشکلات طرح تحول سلامت ایجاد لیست انتظار طولانی در بیمارستانها بود. اعمال جراحی با نوبتهای 4 ماه و 5 ماه در بخش دولتی به وجود آمد.
اگر روزی مشکلات منابع مالی این طرح تأمین شود. از آن جایی که هم پزشک و هم بیمار تمایل به بیمارستان دولتی دارد. احتمالاً بخش خصوصی دچار مشکل خواهد شد. برای این شرایط پیشبینیای کردهاید؟
ممکن است اتفاقات و چالشهای بخش دولتی در این حوزه مدیریت شود و به حداقل برسد اما صفر نمیشود؛ یعنی اگر منابع مالی هم پیدا شود نیروی انسانی را نمیتوان بهسرعت بالا برد مثلاً بیمارستان دولتی الف یک تعداد پرستار و پزشکی دارد، هرچند هم که پزشکان برگردند اما بیمارستانهای دولتی هم یک ظرفیتی دارد. وقتی شما منابع مالی را درست میکنید بازهم جاذبه بخش خصوصی زیاد است. وقتی تقاضا در مراکز دولتی بیشتر از عرضه شود چند اتفاق رخ میدهد، اول ایجاد نارضایتی برای بیماران اورژانسی و غیر اورژانسی، دوم، ایجاد لیست انتظار، یک عده از بیماران دوست ندارند در لیست انتظار قرار بگیرند. تعدادی ترجیح میدهند توسط پزشک خودشان معاینه شوند، نه دانشجویان، اینها جاذبههایی است که بخش خصوصی دارد و هیچگاه از بین نمیرود. همچنین ظرفیتهای مالی در بیمارستانهای خصوصی باعث میشود که آنها بهراحتی بتواند در حوزههای گرانقیمت پزشکی سرمایهگذاری کند. شاید بخش دولتی هم به لحاظ بروکراسی اداری و همه به لحاظ مالی ظرفیت و کشش اینگونه سرمایهگذاری را نداشته باشد یا علاقهای به این نوع سرمایهگذاری نداشته باشد.