[ سرطان های زنان ؛پیشگیری، درمان ]
آمار ابتلا به سرطان افزایش یافته وعلاوه بر آن الگوی ابتلا به آن هم تغییر کرده است .اگر چه سابقه خانوادگی وژنتیک در ابتلا به این بیماری موثر است اما در مواردی هم بدون هیچ سابقه افراد به سرطان مبتلا می شوند . از جمله سرطان های شایع در زنان می توان به سرطان سینه ،سرطان رحم ،دهانه رحم،تخمدان ،سرطان جفت و....اشاره کرد.
دکتر ملیحه حسن زاده مفرددانشیارگروه زنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد و فلوشیپ آنکولوژی زنان می گوید :اگر چه سرطان سینه در گروه سرطان های دستگاه تناسلی در خانمها قرار نمی گیرد اما جزو سرطان های شایع است،به گونه ای که دومین سرطان شایع بعد از سرطان ریه است که یک سوم سرطان ها رادر زنان شامل می شود ودومین سرطانی است که به مرگ منجر می شود .
اگر چه میزان شیوع آن در کشورهای اروپایی وآمریکایی بیشتر از ایران است اما ،آمار مرگ ومیرناشی از این بیماری در کشورمان بالاتر است .زیرا در 60 تا 70 درصد موارد تشخیص در مراحل پیشرفته بیماری صورت می گیرد که غدد لنفاوی را درگیر کرده است .سرطان سینه حدود یک سوم سرطان های زنان را تشکیل می دهد .
بنابراین توجه بیشتر به غربالگری این بیماری ، اهمیت بسیاری دارد.وی می افزاید :خانم ها باید در صورت مشاهده هرگونه علایم مانند ترشحات غیر عادی سینه،ضایعات نوک سینه ، لمس توده و...به پزشک مراجعه کنند.
از جمله عوامل موثر اختلالات هورمونی است وامروزه در کنار سابقه ژنتیکی فاکتورهای متعددی دخیل است .به عقیده وی تاثیر مصرف قرص ضد بارداری چندان مشخص نیست بلکه باید به عواملی مانند بلوغ زودرس و یائسگی دیر هنگام توجه کرد.همچنین ،خانم هایی که هرگز حامله نشده اند یا خانم هایی که برای بار اول در سنین بالا باردار می شوند یا خانمهایی که از درمان های هورمونی بعد از یائسگی استفاده می کنند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
سرطان سینه در آقایان در اغلب موارد زمینه ژنتیکی دارد وبه عنوان مثال اگر آقایی در فامیل به این نوع سرطان مبتلا شود ریسک ابتلای خانم ها در آن فامیل بسیاربالاست . چاقی از عوامل بسیار مهم در زمینه ابتلا به همه انواع سرطان است .
مصرف الکل از جمله دیگر عوامل خطرساز محسوب می شود.
5 تا 10 درصدانواع سرطان های سینه پایه وراثتی دارد ودر مواردی که سلول های سرطان اندیفرانسیه است، یعنی رسپتور هورمونی ندارد کمتربه درمان ها پاسخ داده می شود .
تشخیص بهترین روش تشخیص بیماری ،غربالگری به روش ماموگرافی است .در روش ماموگرافی می توان ضایعه را دوسال قبل از این که قابل لمس شود تشخیص داد.
درمان با توجه به پیشرفت های حاصل شده برای درمان، سعی بر این است که حفظ سینه لحاظ شود وغدد لنفاوی زیر بغل باقی بماند تا از عوارض بعد از عمل کاسته شودو ضمن اعمال جراحی فقط غدد لنفاوی نگهبان برداشته می شود.
بعضی از بیماران گمان می کنند که اگر بافت سینه برداشته نشود ،درمان کامل صورت نگرفته است در حالی که امروزه هم به لحاظ روحی وروانی وهم به لحاظ عوارض بیماری ،سعی میشود تا حد امکان تنها توده با حاشیه مناسب آن برداشته شودو جراحی حفظ سینه و برداشت غدد لنفاوی نگهبان فقط انجام شودو در بیمارانی که حفظ سینه برایشان انجام می شود باید بیماران رادیوتراپی شوند.
پیشگیری برای پیشگیری از سرطان سینه باید به نکاتی اشاره کرد ازجمله : ورزش ،پیشگیری از چاقی،چه بسابارداری در سنین بالا بیشتر از عدم بارداری همراه با افزایش خطر سرطان سینه همراه باشد بنابراین به خانم ها توصیه می شود در سنین پایین بارداری را تجربه کنند.
سرطا ن رحم سرطان رحم شایع ترین سرطان دستگاه تناسلی در زنان و چهارمین سرطان شایع بعد ازسینه ، ریه وروده است.
نکته ای که درباره این سرطان باید گفت این است که به دلیل خونریزی بیمار در مراحل اولیه خوشبختانه به موقع مراجعه میکند.قبلا سرطان دهانه رحم وتخمدان بیشتر شایع بود اما مد تی است که این سرطان از این دو مورد شیوع بیشتری پیدا کرده است. عواملی مانند هورمون ها و دیابت در بروز این بیماری نقش دارد.افرادی که هورمون استروژن مصرف میکنندبیشتر در معرض ابتلا قراردارند. این سرطان برخلاف سرطان سینه غربالگری ندارد وبیمارباید به محض خونریزی به ویژه در سن یائسگی به پزشک مراجعه کند. چاقی مهم ترین عامل در بروز این سرطان است.
درمان چنانچه گفته شد برای بیماری سرطان رحم غربالگری وجود ندارد اما نکته مهم این است که خونریزی در زمان یائسگی بسیار خطرناک است .
با نمونه برداری از رحم می توان بیماری را تشخیص داد اما در بیشتر موارد بیماران بااصرار تقاضای برداشتن رحم را میکنند که در این حالت فقط با برداشتن رحم درمان کامل انجام نمیشود در واقع باید با نمونه برداری تشخیص داد که چه محدوده ای از رحم ،تخمدان ها و غدد لنفاوی درگیر شده است وچه اقدامی باید انجام داد.
جراحی اصلی ترین روش درمانی است . ممکن است بیمار بعد از آن به شیمی درمانی یا رادیوتراپی نیاز داشته باشد .
همزمانی ابتلا به سرطان تخمدان ورحم شایع ترین همراهی در بین سرطان های شایع دستگاه تناسلی در زنان است.سرطان رحم در مراحل پیشرفته باعث درگیری تخمدان ها نیز می شود.
سرطان دهانه رحم سومین سرطان شایع زنان است که بعد از سرطان رحم وتخمدان قرار می گیرد .این بیماری قابل پیشگیری است زیرا عامل ایجاد کننده آن عفونی است وممکن است بیمار سالیان طولانی در مرحله پیش از بیماری قرار بگیرد.این بیماری با انجام آزمایش اسمیر قابل تشخیص است.
مهم ترین عامل بروز این بیماری عفونت ویروس پاپیلوما (HPV) است که در کنارعفونت ویروس پاپیلوما عفونتهایی مانندتریکومونا ،کلامیدیا، ممکن است به صورت کوفاکتور عامل بروز سرطان باشد .نکته مهم در مورد این ویروس این است که با وجود استفاده از کاندوم قابل انتقال است بنابراین افراد باید یادبگیرند که روابط ورفتار پر خطر را کنار بگذارند. عفونت ویروس پاپیلوما(HPV) عامل ایجاد زگیل تناسلی نیز می باشد.
درمان درمان این سرطان هم جراحی است که در مرحله پیشرفته شیمی درمانی ورادیوتراپی هم انجام می شود.
سرطان تخمدان سرطان تخمدان هم در سال های اخیر شیوع زیادی پیداکرده است وآمار مرگ ومیر ناشی از آن هم بالاست .اختلالات هورمونی دربروز این بیماری نقش موثری دارد. متاسفانه در اغلب موارد بیمار در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می کند. بر آورد می شود که حداکثر 10 درصد موارد زمینه ژنتیکی دارد .در بروز این بیماری عواملی مانند زایمان در سن پایین، مصرف پودر تالک ،نازایی،بلوغ زودرس ویائسگی دیررس را می توان برشمرد. این سرطان غربالگری ندارد.
درمان درمان این بیماری جراحی است ودر مراحل بعدی شیمی درمانی توصیه می شود. بسته به این که بیماردر چه مرحله بیماری قراردارد، یک یا هردو تخمدان درگیر می شود.
سرطان جفت این تومورها به درمان پاسخ می دهد این بیماری گاهی بعد از زایمان اتفاق می افتد بنابراین باید به خونریزی های بعد اززایمان توجه کرد.
زندگی پس از سرطان بیمار بعد از سرطان بسته به درمانهایی که دریافت کرده ممکن است دچار عوارض گوارشی شود بنابراین باید مراقبتهای ویژه انجام شود زیرا بیشترین موارد عود بیماری در دوسال اول است. رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ومصرف میوه وسبزی ومصرف کمتر گوشت قرمز توصیه می شود.