لباسی ۱۲میلیون دلاری با وزن ۱۲۷ کیلوگرم!
نویسنده : مترجم: حق پرست
تصور کنید در یک روز سرد زمستانی قصد دارید از منزل خارج شوید حتما پیراهن ، ژاکت، دستکش، پالتو، کلاه، شال گردن و چکمه می پوشید تا کاملا از سرمای هوا محفوظ بمانید حال فکر کنید که باید چه نوع پوششی داشته باشید که بتواند شما را در فضا محافظت کند. لباس های فضایی باید هم راحت باشد و هم حفاظتی را که فرد داخل سفینه نیاز دارد، تامین کند.
بدون لباس فضایی چه اتفاقی میافتد
فضا مکانی بسیار خطرناک برای انسان است و اگر بدون لباس فضایی قدم به آن بگذارید، چنین بلاهایی به سرتان می آید: ظرف ۱۵ثانیه به دلیل نبود اکسیژن بی هوش می شوید، خون و دیگر مایعات بدن تان به جوش می آید و سپس منجمد می شود چون هیچ فشار هوایی وجود ندارد، بافت های بدن تان مانند پوست، قلب و دیگر ارگان های داخلی ممکن است به دلیل جوش آمدن مایعات درون بدن تان منبسط شود، با تغییرات شدید دمایی مواجه می شوید به عنوان مثال دما زیر نور خورشید ممکن است به ۱۲۰ درجه سانتی گراد و دما در سایه به منهای ۱۰۰درجه سانتی گراد برسد، در معرض انواع تشعشعات مانند پرتوهای کیهانی و ذرات داغ ساطع شده از خورشید (بادهای خورشیدی) قرار می گیرید و در نهایت ممکن است ذرات کوچک گرد و غبار یا شهاب سنگ های کوچکی که با سرعت های بالا در حال حرکتند و یا زباله های فضایی و بقایای ماهواره ها با شدت تمام با شما برخورد کنند. بنابراین برای محافظت از فضانورد در برابر تمامی این خطرات، یک لباس فضایی باید:
۱ -یک اتمسفر تحت فشار داشته باشد.
۲ -اکسیژن در اختیار فضانورد قرار دهد و دی اکسیدکربن را خارج کند.
۳ -دمایی مناسب را برای فضانورد -با وجود تحرک بسیار- فراهم کند.
۴ -از فضانورد در برابر شهاب سنگ های کوچک و تشعشعات محافظت کند.
۵ -امکان دید واضح، حرکت بدون مشکل و آزادی عمل و برقراری ارتباط با دیگران (افراد در اتاق کنترل در زمین و فضانوردان همکارش) را به فضانورد بدهد.
لباس فضایی چگونه عمل می کند
لباس های فضایی با فراهم آوردن محیطی شبیه زمین، به انسان امکان پیاده روی در فضا را در امنیت کامل می دهد. لباس فضایی این امکانات را در اختیار فضانورد قرار می دهد:
۱ -اتمسفر تحت فشار: لباس فضایی فشار هوای لازم را فراهم می کند تا مایعات بدن در یک حالت مایع حفظ شود، به عبارت دیگر جلوی جوشیدن مایعات درون بدن تان را می گیرد. لباس فضایی در واقع مانند یک تایر و نوعی بالون متورم است که با الیاف لاستیکی محدود شده است. این محدودیت و قید و بند، فشار هوای لازم را به بدن فضانورد در داخل لباس وارد می کند.
۲ -اکسیژن : لباس های فضایی نمی توانند از هوای معمولی استفاده کنند به دلیل این که فشار کم به نحو خطرناکی موجب تجمع پایین اکسیژن در ریه ها و خون می شود مانند همان حالتی که حین بالا رفتن از قله اورست رخ می دهد. بنابراین بیشتر لباس های فضایی اکسیژن خالص را برای تنفس فراهم می کنند. لباس های فضایی اکسیژن را از سفینه و یا به کمک یک لوله از طریق نوعی سیستم پشتیبان حیات که فضانورد به صورت کوله پشتی با خود حمل می کند، تامین می کنند.
۳ -دی اکسیدکربن: فضانورد طی عمل بازدم دی اکسیدکربن تولید می کند و در فضای بسته لباس، تجمع دی اکسیدکربن می تواند به سطحی مرگبار برسد بنابراین دی اکسیدکربن باید از لباس فضانورد خارج شود و بدین منظور از مخزن لیتیوم هیدروکساید استفاده می شود. این مخازن درون کوله پشتی پشتیبان حیات لباس فضانورد یا فضاپیما تعبیه می شود که در صورت نصب درون فضاپیما، از طریق لوله به لباس متصل می شود.
۴ -دما: به منظور مواجهه با شرایط دمایی پرمخاطره، بیشتر لباس های فضایی با لایه های متعدد عایق بندی و با لایه های بیرونی منعکس کننده برای بازتاب نور خورشید پوشانده شده است. فضانوردان حین انجام فعالیت های طاقت فرسا حرارت بدن شان بالا می رود و اگر این حرارت خارج نشود، عرق تولیدی شیشه کلاه فضانورد را تار می کند و او را در معرض خطر از دست دادن آب قرار می دهد. یکی از فضانوردان طی پیاده روی فضایی اش در ماموریت «جمینی۹» چند کیلوگرم وزن از دست داد. با توجه به اهمیت حفظ سلامت فضانورد از این لحاظ، لباس های فضایی به فن های خنک کننده مجهز است.
۵ -میکروشهاب سنگ ها: برای حفاظت فضانوردان در برابر خطر تصادم میکروشهاب سنگ ها، لباس های فضایی دارای لایه های متعدد از پارچه های فوق مقاوم مانند «Darcon» و «Kevlar» هستند. این لایه ها جلوی پارگی های احتمالی را نیز می گیرند.
۶ -تشعشعات: لباس های فضایی حفاظت محدودی در برابر تشعشعات فراهم می کنند و به همین دلیل پیاده روی های فضایی در زمان پایین بودن فعالیت خورشیدی انجام می شود.
۷ -دید واضح: لباس های فضایی کلاه هایی از جنس پلاستیک شفاف دارند و به روکش هایی برای انعکاس نور خورشید مجهزند. البته پیش از پیاده روی فضایی نیز درون لایه های جلویی کلاه، ترکیب ضد مه اسپری می شود. درون کلاه های مدرن فضانوردی نیز چراغ هایی نصب شده است تا فضانورد بتواند نقاط تاریک را به خوبی ببیند.
۸ -ارتباطات: لباس های فضایی به فرستنده ها و گیرنده های رادیویی مجهزند تا فضانوردان حین پیاده روی بتوانند با متخصصان اتاق های کنترل و روی زمین و با دیگر فضانوردان ارتباط برقرار کنند. فضانوردان هدست هایی دارای میکروفن و گوشی می پوشند.
جالب است بدانید که وزن یک لباس فضانوردی مدرن روی سطح زمین ۱۲۷ کیلوگرم، ضخامت آن ۱۳لایه، حجم آن ۱۲۵ تا ۱۵۳ مترمکعب بدون فضانورد و هزینه هر یک نیز ۱۲ میلیون دلار است. هر یک از این لباس های مدرن با عنوان «EMV» در واقع خود یک فضاپیما و مستقل از شاتل و ایستگاه فضایی است و به همین دلیل قیمت بالای ۱۲ میلیون دلار را یدک می کشد.
منبع: Howstuffworks